Λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης χρειάζεται επειγόντως σήμερα να αυξήσουμε τη δημόσια χρηματοδότηση για υποδομές και κοινωνική στήριξη και ταυτόχρονα να μειώσουμε τα ελλείμματα και τη δανειακή επιβάρυνση της χώρας.
Υπάρχει λύση σε αυτό το σκληρό δίλημμα ή είναι άραγε μοιραίο να καταλήξουμε στο ένα από τα δύο άκρα: είτε του δημοσιονομικού εκφοβισμού που θα προκαλέσει αναπτυξιακή ασφυξία είτε του δημοσιονομικού εκτροχιασμού για να ικανοποιηθούν συσσωρευμένα αιτήματα, πράγμα που θα θέσει σε κίνδυνο την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και τη μελλοντική απασχόληση;
Η κυβέρνηση επέλεξε τον πρώτο δρόμο και ετοιμάζει δέσμη επιβαρύνσεων. Υπάρχουν όμως συγκεκριμένα μέτρα άμεσης δημοσιονομικής απόδοσης τα οποία μπορούν ταυτόχρονα να διασφαλίσουν πόρους χωρίς να υποσκάψουν την ανάπτυξη.
1. Αρση εθνικής συμμετοχής στο ΚΠΣ: Η επίτροπος Περιφερειακής Ανάπτυξης έχει ανακοινώσει εδώ και τρεις μήνες ότι λόγω της κρίσης οι χώρες συνοχής, μεταξύ των οποίων και η δική μας, δεν χρειάζεται εφέτος και του χρόνου να καταβάλουν την εθνική συμμετοχή στα έργα του ΚΠΣ, η οποία ανέρχεται περίπου στα 4 δισ. ευρώ ετησίως. Αυτό αποτελεί τη μεγαλύτερη δυνατή χαλάρωση των δημοσιονομικών περιορισμών και κάνει απολύτως εφικτή τη χρηματοδότηση αναπτυξιακών πρωτοβουλιών.
2. Αποκατάσταση συλλογής δημοσίων εσόδων: Αν και φοροδιαφυγή πάντα υπήρχε, πριν από μερικά χρόνια η είσπραξη εμμέσων φόρων ήταν στο 13,80% του ΑΕΠ. Παρά την έκτοτε αύξηση του ΦΠΑ κατά 1%, η ικανότητα είσπραξης έχει πέσει στο 12,5%. Η χώρα στερείται κάθε χρόνο έσοδα που έχουν ήδη πληρώσει οι καταναλωτές ίσα με το 2% του ΑΕΠ, δηλαδή περίπου 5 δισ. ευρώ ετησίως. Την υστέρηση αυτή, την οποία παραδέχεται και το κυβερνητικό επιτελείο, μπορεί να την καλύψει μια συστηματική κινητοποίηση των μηχανισμών ελέγχου χωρίς κομματικές προκαταλήψεις στελέχωσης των υπηρεσιών.
3. Ενοποίηση εισπρακτικών μηχανισμών: Σήμερα ο ιδιοκτήτης μιας μικρής επιχείρησης έχει τέσσερις υποχρεώσεις καταβολής πληρωμών: ΦΠΑ, προκαταβολή φόρου, ασφαλιστικές εισφορές στο Ταμείο του και ασφαλιστικές εισφορές στο ΙΚΑ. Το κόστος και η γραφειοκρατία είναι πολύ μεγάλα και σε όλα υπάρχει σημαντικός βαθμός διαρροής και αποφυγής. Η ενοποίηση των εισπρακτικών μηχανισμών είναι θεσμικά και διοικητικά εύκολη.
4. Διμερής αναστολή εξοπλισμών: Για να αποφύγουμε τη διόγκωση του χρέους σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία μπορούμε να αναστείλουμε την υλοποίηση εξοπλιστικών προγραμμάτων ύψους περίπου 8 δισ. ευρώ τα επόμενα δύο χρόνια, όπως ακριβώς έχουν δηλώσει ότι θα κάνουν ο Πούτιν και ο Ομπάμα για τις πυραυλικές ασπίδες. Για να μη θιγεί καμία γεωστρατηγική ισορροπία στο Αιγαίο μπορεί η χώρα μας να διαπραγματευθεί διμερή αναστολή εξοπλισμών με την Τουρκία, που επίσης αντιμετωπίζει μεγάλες ανάγκες λόγω της κρίσης.
Ο κ. Νίκος Χριστοδουλάκης είναι πρώην υπουργός Οικονομίας, καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
