Το βράδυ των ευρωεκλογών, σε όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, οι πολιτικοί ιθύνοντες αναρωτήθηκαν με σοβαρό και αυστηρό ύφος για το υψηλό ποσοστό αποχής (σχεδόν 60%) και δεν παρέλειψαν να εκφράσουν τη θλίψη τους γι΄ αυτή την αποξένωση των πολιτών από το ευρωπαϊκό εγχείρημα. Μίλησαν και για το «δημοκρατικό έλλειμμα». Κροκοδείλια δάκρυα! Γιατί αυτοί είναι οι κύριοι υπεύθυνοι της έλλειψης ενδιαφέροντος, ιδίως τα μεγαλύτερα κόμματα που κυβερνούν ή συγκυβερνούν στις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οι κυβερνήσεις είναι αυτές που χρησιμοποίησαν συστηματικά την Ευρωπαϊκή Ενωση, την Επιτροπή ή τους «γραφειοκράτες των Βρυξελλών» ως εύκολη διέξοδο για τις δικές τους ανικανότητες. Οι κυβερνήσεις έδωσαν περισσότερη έμφαση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου θεωρούσαν ότι θα μπορούσαν να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Οι αρχηγοί των μεγάλων πολιτικών κομμάτων είναι αυτοί που έστειλαν πολλές φορές και συνεχίζουν να στέλνουν και σήμερα υποψηφίους ευρωβουλευτές επιλεγμένους έπειτα από αδιαφανείς διαδικασίες.

Ηταν επόμενο η ευρωπαϊκή ενοποίηση να δεχτεί ένα παράπλευρο πλήγμα από τη γενικευμένη απαξίωση εκ μέρους των πολιτών, αν και η ευρωπαϊκή ιδέα παραμένει δημοφιλής στις περισσότερες χώρες.

Σήμερα, πίσω από τις βαρετές πολλές φορές συζητήσεις για τη Συνθήκη της Λισαβόνας κρύβεται ένα βαθύτερο ερώτημα: αν η Ευρωπαϊκή Ενωση θα προχωρήσει μετά τη νομισματική ενοποίηση στην οικονομική ενοποίηση και βέβαια στην πολιτική ενοποίηση μέσα από την εμβάθυνση της ενοποιητικής διαδικασίας. Η Ευρώπη ζει ιστορικές στιγμές, με διεθνείς προκλήσεις, και όλα δείχνουν ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην ανάκαμψη της οικονομίας. Ομως, η συζήτηση για το μέλλον της ευρωπαϊκής ενοποιητικής διαδικασίας απουσίαζε από αυτές τις ευρωεκλογές. Οχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Και μάλιστα σε μια εποχή όπου τόσο η Ευρωπαϊκή Ενωση όσο και το ευρώ έδειξαν την αξία τους και τη χρησιμότητά τους στην παρούσα οικονομική κρίση.

Οι ευρωπαίοι πολίτες ανησυχούν για την κρίση. Από την πλευρά τους οι Βρυξέλλες με τον Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, ο οποίος στερείται πολιτικού χαρίσματος και οικονομικής φαντασίας, προσέφεραν μιαν αόριστη ευρωπαϊκή «διαχείριση». Η υποστήριξη του Μπαρόζο για μια δεύτερη θητεία στην κορυφή της Επιτροπής είναι μια αρνητική προοπτική για την ευρωπαϊκή ενοποιητική διαδικασία.

Αντιθέτως, η ιδέα για μια υποψηφιότητα του πρώην πρωθυπουργού του Βελγίου Γκυ Φερχόφσταντ (η εκλογή του είχε εμποδιστεί το 2004 από τον Μπλερ) δημιουργεί νέα δεδομένα για μιαν άλλη ατζέντα στα ευρωπαϊκά δρώμενα. Ισως θα έπρεπε να πολιτικοποιήσουμε περισσότερο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και να δημιουργήσουμε έναν συνασπισμό ο οποίος να υπερβαίνει κομματικές και εθνικές συμμαχίες ή τις τεχνικές συμφωνίες μεταξύ Σοσιαλιστών και Συντηρητικών, τόνιζε εύστοχα σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Φερχόφσταντ.

Οπως και αν έχει, το Ευρωκοινοβούλιο δεν πρέπει να εγκρίνει μια Επιτροπή χωρίς πρόγραμμα και χωρίς στρατηγική εξόδου από την κρίση. Δεν έχουμε άλλον καιρό για χάσιμο.

Ο κ. Σ. Ντάλης είναι διεθνολόγος και διδάσκει στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.