Μ ερικές φορές είναι δύσκολο να πει κανείς αν οι Ισραηλινοί ή οι Αραβες είναι περισσότερο θορυβημένοι- ή κινδυνολογούν περισσότερο- για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Η κακοπιστία μεταξύ Αράβων και Περσών, δηλαδή μεταξύ σουνιτών και σιιτών, χρονολογείται από το 680 μ.Χ.
Αλλά οι πρόσφατες εξελίξεις έχουν δηλητηριάσει τις σχέσεις μεταξύ των δύο θρησκευτικοπολιτικών ομάδων τόσο πολύ ώστε άραβες διπλωμάτες παρελαύνουν καθημερινά από το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών για να προειδοποιήσουν ότι η βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης είναι επικίνδυνη.
Αυτό το επιχείρημα υποστήριξε με θέρμη και ο ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος επισκέφθηκε χθες τον Μπαράκ Ομπάμα. Αλλωστε, όταν οι Ισραηλινοί και οι Αραβες συμπαρατάσσονται ο κίνδυνος είναι σίγουρα πραγματικός.
Ο κ. Ομπάμα πρέπει να είναι σκεπτικιστής για λόγους που θα εξηγήσω. Τι φοβούνται όμως οι Αραβες;
Εκφράζουν την αγανάκτησή τους για την αδυναμία των ΗΠΑ να χαλιναγωγήσουν το Ισραήλ, οι πόλεμοι του οποίου εναντίον της Χεζμπολάχ το 2006 και της Χαμάς στη Γάζα είχαν ως αποτέλεσμα την αυξανόμενη υποστήριξη των πολιτών προς αυτά τα υποστηριζόμενα από το Ιράν κινήματα. Οι ιρανοί ηγέτες εύκολα εκμεταλλεύονται τον θυμό του αραβικού λαού με ρητορείες κατά της Δύσης.
Εχοντας μια σημαντική μειονότητα σιιτών στους κόλπους της, η Σαουδική Αραβία πιστεύει ότι το Ιράν παρακινεί αυτές τις κοινότητες να επαναστατήσουν. Οταν η λαϊκή οργή αυξάνεται, οι Αραβες, που κυβερνούν απολυταρχικά, κοιτάζουν στον καθρέφτη και βλέπουν τον Σάχη- και δεν θέλουν να δουν μια επανάληψη των γεγονότων της Τεχεράνης το 1979.
«Οι Αραβες ανησυχούν πολύ μήπως, για λόγους σκοπιμότητας όσον αφορά το Ιράκ ή το Αφγανιστάν, προχωρήσουμε σε συμφωνία με το Ιράν» μου είπε ένας αμερικανός αξιωματούχος. Κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί. Ουάσιγκτον και Τεχεράνη έχουν πολύ δρόμο ακόμη να διανύσουν προτού καν ξεκινήσουν διμερείς συνομιλίες. Εχουν τόσες διαφορές που οποιαδήποτε συμφωνία θα απαιτούσε πολύ χρόνο.
Εκείνο που πραγματικά συμβαίνει εδώ είναι ότι ούτε οι Αραβες ούτε οι Ισραηλινοί επιθυμούν αλλαγή του status quo που περιλαμβάνει την ισραηλινή στρατιωτική κυριαρχία επί της περιοχής και τις άνετες σχέσεις που απολαμβάνουν οι σύμμαχοι των ΗΠΑ από τον Περσικό κόλπο ως το Κάιρο.
Τα αμερικανικά συμφέροντα όμως είναι διαφορετικά. Δεν εξυπηρετούνται από την έλλειψη επικοινωνίας με το Ιράν, την ανερχόμενη δύναμη της Μέσης Ανατολής, ούτε από την άκριτη υποστήριξη στο Ισραήλ, που επέτρεψε τον αυξανόμενο εποικισμό της Δυτικής Οχθης και το ναυάγιο της ειρήνης.
Τα επιχειρήματα των Αράβων για το Ιράν είναι αδύναμα. Ακριβώς η μη εμπλοκή των ΗΠΑ ήταν που έκανε την Τεχεράνη ανερχόμενη δύναμη. Η αλλαγή πολιτικής λοιπόν κρίνεται σκόπιμη. Μόνο μέσω μιας «μεγάλης διαπραγμάτευσης» με το Ιράν από πλευράς της Αμερικής θα μπορέσει να δοθεί λύση στο ζήτημα του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης.
Δεδομένου ότι η εγκαθίδρυση της ειρήνης στη Μέση Ανατολή είναι αδιανόητη χωρίς τη συμμετοχή του Ιράν, λόγω της επιρροής του επί της Χαμάς και της Χεζμπολάχ, είναι προς το συμφέρον των Αράβων να επιχειρήσουν οι ΗΠΑ να θέσουν το Ιράν «υπό τη σκέπη τους»· εκτός αυτής, η Τεχεράνη θα δημιουργεί προβλήματα. Επιπλέον, οι ίδιοι οι Αραβες έχουν φυσιολογικές αν και τεταμένες διπλωματικές σχέσεις με το Ιράν.
Να λοιπόν τι θα έπρεπε να πει ο κ. Ομπάμα στον κ. Νετανιάχου, ο οποίος υποστηρίζει ότι τα αραβικά κράτη έχουν τους ίδιους φόβους με το Ισραήλ όσον αφορά το Ιράν:
«Το γνωρίζουμε, κύριεπρωθυπουργέ, γι΄ αυτό και στείλαμε τον υπουργό ΑμυναςΡόμπερτ Γκέιτς και άλλους αξιωματούχους να καθησυχάσουν τους άραβες συμμάχους μας. Τα συμφέροντα των ΗΠΑ ωστόσο δεν εξυπηρετούνται από το status quo στη Μέση Ανατολή. Το συμφέρον μας έγκειται σε νέες συμφωνίες σχετικά με την ασφάλεια που θα καλύπτουν ολόκληρη την περιοχή, θα προάγουν την ειρήνη μέσω της λύσης των δύο κρατών, θα τερματίζουν τριάντα χρόνια έλλειψης επικοινωνίας με το Ιράν και θα εξασφαλίζουν τελικά ένα καλύτερο μέλλον για το Ισραήλ. Δεν μπορείτε να συνεχίζετε τους εποικισμούς και να περιμένετε να μειωθεί η επιρροή του Ιράν». Ο κ. Ομπάμα θα έπρεπε να προσθέσει: «Και ξέρετε τι μου λένε κατ΄ ιδίαν οι Αραβες; Οτι η χρήση στρατιωτικής βίας από το Ισραήλ εναντίον του Ιράν θα αποδεικνυόταν καταστρεπτική και ότι είναι αδύνατον να λέει κάποιος στο Ιράν ότι δεν μπορεί να διαθέτει πυρηνικά, τη στιγμή που το Ισραήλ διαθέτει. Και ξέρετε κάτι; ίσως έχουν δίκιο» …
