Αν ο πλανήτης διέρχεται τη σοβαρότερη μεταπολεμική οικονομική κρίση, η Ευρώπη βιώνει κάτι χειρότερο: μια ασθένεια που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί χωρίς ικανό γιατρό. Οι ευρωπαίοι κεντρικοί τραπεζίτες αποδεικνύονται ανεπαρκείς να ακολουθήσουν τον βηματισμό των εξελίξεων, την ώρα που αμερικανοί συνάδελφοί τους εξαντλούν όλα τα περιθώρια χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής.
Λαμβάνουν μάλιστα στη Fed τολμηρά μέτρα «ποσοτικής χαλάρωσης» μεγάλης κλίμακας, προχωρούν δηλαδή σε μαζικές αγορές κρατικών και ιδιωτικών χρεογράφων, τα οποία ισοδυναμούν με γενναίες δόσεις διοχέτευσης χρήματος, πολύτιμου για τη σταθεροποίηση και ανάκαμψη της οικονομίας.
Είναι φανερό ότι υπάρχει κρίση, όχι μόνο στην οικονομία, αλλά και στους παράγοντες που αποφασίζουν για τη νομισματική πολιτική στην ευρωζώνη, οι οποίοι δεν συντονίζονται με τους ομολόγους τους στην Αμερική. Αυτό είναι εύκολο να γίνει αντιληπτό αν κάποιος παρακολουθήσει τις δηλώσεις και τις ενέργειες του διοικητή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κ. Ζαν Κλοντ Τρισέ και σε αντιστοιχία τις δηλώσεις και τις κινήσεις των αμερικανών τραπεζιτών.
Η παρούσα διεθνής κρίση μπορεί κανείς να πει ότι άρχισε να αντιμετωπίζεται ενεργά από τις κεντρικές τράπεζες από τις 10 Αυγούστου του 2007. Τότε οι κεντρικές τράπεζες των ΗΠΑ και της Ευρώπης διοχέτευσαν 166 δισ. δολάρια στις αγορές, λειτουργώντας «πυροσβεστικά» στο ντόμινο που προκάλεσε η κατάρρευση της αγοράς subprime mortgage. Ως αυτό το χρονικό σημείο την ΕΚΤ φαινόταν να προβληματίζει μόνο ο πληθωρισμός.
Από τις 18 Σεπτεμβρίου 2007 η Fed άρχισε να μειώνει με ταχείς ρυθμούς το κόστος δανεισμού. Αντίθετα, οι υπεύθυνοι για τα επιτόκια στην ευρωζώνη δυσκολεύονταν να αντιληφθούν τις πραγματικές διαστάσεις της κρίσης. Στις 7 Ιανουαρίου 2008 ο Τρισέ εκτιμούσε ότι οι πιέσεις που είχε προκαλέσει στην αγορά η πιστωτική κρίση αρχίζουν να υποχωρούν! Το αποτέλεσμα ήταν να μειωθούν τα επιτόκια του ευρώ με πολύ βραδύτερους ρυθμούς.
Ο κ. Τρισέ και όσοι συναποφάσιζαν βαυκαλίζονταν για αρκετό καιρό με την ιδέα ότι η κρίση δεν έχει ευρωπαϊκή αφετηρία και η ευρωζώνη θα την υπερβεί ευκολότερα από τις ΗΠΑ. Τώρα το ΔΝΤ τους διαψεύδει, διατυπώνοντας προβλέψεις για συρρίκνωση του ΑΕΠ στην ευρωζώνη κατά 4,2%. Οι πολιτικές ηγεσίες της Ευρώπης οφείλουν σήμερα όχι μόνο να αμφισβητήσουν τους κεντρικούς τραπεζίτες, αλλά και να συζητήσουν σοβαρά την αναθεώρηση των κανόνων λειτουργίας της ΕΚΤ:
Η κεντρική τράπεζα της μεγαλύτερης οικονομικής ζώνης δεν μπορεί να έχει μονόπλευρη αποστολή, να ελέγχει μόνο τον πληθωρισμό. Θα πρέπει να λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα για τη διασφάλιση της ανάπτυξης.
Ο κ. Αλ. Μωραϊτάκης είναι πρόεδρος του ΣΜΕΧΑ.
