Το «Μillennium Ρeople», μυθιστόρημα του James Βallard, τελειώνει με τη βίαιη εξέγερση των καθηγητών πανεπιστημίου, των δημοσιογράφων, των διαφημιστών, των τηλεοπτικών σκηνοθετών, των brokers του χρηματιστηρίου. Καταστρέφουν (η περιγραφή μού θύμισε την τελική σκηνή της έκρηξης στο «Βlow up» του Αντονιόνι) όλα όσα εκπροσωπούν τα σύμβολα ζωής μιας μεσαίας τάξης πνιγμένης στα στεγαστικά δάνεια και στα δίδακτρα ιδιωτικών σχολείων. Μαζί με τις τράπεζες και τα σχολεία καίνε και τα σπίτια τους. Τέλος εφάμιλλο σε δύναμη με εκείνο του «Κingdom come», δεύτερο βιβλίο του Βallard, με θέμα την πτώση της «μεσαίας τάξης». Μόνο που στο δεύτερο η εξέγερση έχει χαρακτηριστικά ρατσισμού και ξενοφοβίας. Γίνεται στο όνομα της «Union Jack» εναντίον των «ξένων» που ήλθαν από «αλλού». Τα βιβλία γράφτηκαν λίγο μετά τις ογκώδεις διαδηλώσεις του «λαού του Σιάτλ» κατά της παγκοσμιοποίησης και του πολέμου στο Ιράκ. Ενα εκρηκτικό μείγμα εργατικής τάξης, οικολόγων και «προλεταριάτου της γνώσης» που ήθελαν να απαλλαγούν από τον νεοφιλελευθερισμό και τα διεθνή όργανά του.
Εχουν περάσει λίγα μόνο χρόνια από τότε. Οι «δυνατοί της Γης» προσπάθησαν να αντιδράσουν στο κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης. Το έκαναν με τον πόλεμο, με την ιδιωτικοποίηση των κοινωνικών αγαθών, με την ποινικοποίηση των κινημάτων. Αλλά απέτυχαν. Οι στρεβλώσεις, οι αντιθέσεις, τα αδιέξοδα, οι συγκρούσεις του νεοφιλελευθερισμού βγήκαν στην επιφάνεια και σήμερα είναι κυρίαρχες.
Οι κοινωνικές εκρήξεις όμως τού σήμερα στην Ελλάδα, στη Γαλλία, στη Γερμανία, στην Ιταλία δεν αποτελούν μια «νέα αρχή». Η δεκαετία που πέρασε είναι πλέον ιστορία. Ο κόσμος δεν έμεινε ακίνητος, δεν είναι ο ίδιος. Η οικονομική κρίση δεν αποτελεί απλώς μια παρέκκλιση στον μονόδρομο της μοναδικής σκέψης, αλλά μια πραγματικότητα σκληρή, που αφήνει ελάχιστα περιθώρια ελιγμών σε εκείνους που θέλουν να ξαναβάλουν μπροστά το τρένο του νεοφιλελευθερισμού προσποιούμενοι ότι «δεν συνέβη και τίποτα το τραγικό». Παρουσιάζει ωστόσο δυσκολίες και για εκείνους που προτείνουν ένα νέο «Βretton Woods». Πρώτον, γιατί στο Βretton Woods δεν αποφασίστηκαν μόνο χρηματιστικά και νομισματικά μέτρα αλλά σχεδιάστηκε ένας νέος γεωπολιτικός χάρτης που σήμανε το τέλος της βρετανικής ηγεμονίας και την αρχή της αμερικανικής. Και δεύτερον, αποδέχτηκε τον έλεγχο του κράτους στην αγορά, νομιμοποιώντας έτσι τις πολιτικές και κοινωνικές εκφράσεις του εργατικού κινήματος.
Οι συναντήσεις και οι συσκέψεις κορυφής του G20 δεν έχουν τόσο υψηλά κίνητρα, ούτε τους περνάει από το μυαλό να αποδεχθούν μια νέα παγκόσμια οικονομική και πολιτική αρχιτεκτονική. Και οι κοινωνικές εξεγέρσεις που όλο και πληθαίνουν, έχουν τα χρώματα των εξεγέρσεων του Βallard. Οχι μια νέα αρχή, αλλά το τέλος του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού.
