Σύμφωνα με τις πρόσφατες διαπιστώσεις του ΔΝΤ, η κρίση έχει αρχίσει να δείχνει καθαρά τα δόντια της: 7 % πτώση του πραγματικού ΑΕΠ των βασικών αναπτυγμένων χωρών στο τέταρτο τρίμηνο του 2008, ενίσχυση της τάσης το 2009. Και με τη χρηματοπιστωτική κρίση στο επίκεντρο των πολιτικών, το στέλεχος του ΔΝΤ Οlivier Βlanchard διαπιστώνει παράλληλα την ανάγκη για δυναμική στήριξη της ζήτησης με γενναία μέτρα. Και ενώ αυτά συμβαίνουν παγκοσμίως, η ΕΕ έχει μία και μόνη έννοια: το «Σύμφωνο Σταθερότητας» (ΣΣ) και την «περιστολή των ελλειμμάτων». Ποια είναι τα τόσο κρίσιμα συστατικά του ΣΣ, που μετά μανίας υπερασπίζεται η «Επιτροπή» και ο βραβευμένος πρόεδρός της;
1. Περιορισμός των κρατικών δαπανών, προκειμένου να αποδοθούν στο ατομικό κεφάλαιο τομείς στους οποίους επενδύθηκαν στο παρελθόν σημαντικά κεφάλαια από κοινωνικές εισφορές ώστε να δημιουργηθούν κοινωνικές υποδομές, όπως επικοινωνίες, μεταφορές, πρόνοια.
2. Πρωτοκαθεδρία των αγορών (κεφαλαίου, χρήματος) ως κριτών της αποδοτικότητας όχι μόνο των επιχειρήσεων, αλλά και των δημόσιων πολιτικών.
3. Ενίσχυση του κεφαλαίου κυρίως με αλλαγή επί το δυσμενέστερο των εργασιακών σχέσεων.
4. Μείωση της φορολογίας του κεφαλαίου και της μη εξαρτημένης εργασίας.
5. Ενιαίος οικονομικός χώρος για την κίνηση των κεφαλαίων.
Με βάση τους παραπάνω άξονες οικοδομήθηκε μια νομισματική ένωση με πλήρη διατήρηση των ανισοτήτων και χωρίς αντίστοιχο κοινό ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, πράγμα που θα συνέβαλε στην άμβλυνσή τους. Είναι σαν να άφηνε η Ελλάδα στην τύχη της την Ηπειρο, με το χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημά της χωρίς πληρωμές από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Αλλά όλα τα παραπάνω είναι «αόρατα» για τον «μέσο άνθρωπο», ενώ χαρακτήρα «ορθολογικής» πολιτικής αποκτούν οι δύο βασικοί περιορισμοί του ΣΣ: το έλλειμμα να μην ξεπερνά το 3% και το δημόσιο χρέος το 60% του ΑΕΠ. Σε πείσμα της διεθνούς επιστημονικής συζήτησης (την οποία συνεχώς μας υπενθυμίζουν οι νομπελίστες οικονομολόγοι Α. Σεν, Τζ. Στίγκλιτζ και Π. Κρούγκμαν)
ότι σε περιόδους κρίσης η οικονομική πολιτική πρέπει να στοχεύει στην αύξηση των δαπανών και στη στήριξη των λαϊκών εισοδημάτων, ακόμη και αν αυτό σημαίνει αυξημένα ελλείμματα. Η ώρα της μείωσης των ελλειμμάτων θα έρθει μετά το τέλος της κρίσης, με τη φορολόγηση των υψηλών εισοδημάτων, των προσόδων από περιουσία, των κερδών.
Μήπως όμως αυτό είναι που «φοβούνται» όσοι υποστηρίζουν σήμερα το ΣΣ ή εξαγγέλλουν απλώς τη «μεταρρύθμισή» του: Μια αναδιανομή του εισοδήματος προς όφελος των πολλών; Πώς μπορεί να «μεταρρυθμιστεί» αυτό το συνεκτικό οικοδόμημα, πόσο ρεαλιστικός είναι ο «εμπλουτισμός» του ΣΣ που θέλει το ΠαΣοΚ; Αλλη μία ανέξοδη ρητορεία που θα αποσυρθεί με την «υπεύθυνη» ανάληψη της εξουσίας;
Ο κ. Τάσος Κυπριανίδης είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής της επιθεώρησης «Θέσεις» και ο κ. Γιάννης Μηλιός είναι καθηγητής της Πολιτικής Οικονομίας στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
