ΜΕΓΑΛΗ Δευτέρα αύριο, καθώς και η αρχή περιόδου παθών… Οχι κατά το τυπικό της Εκκλησίας, αλλά για τις δεκάδες εκατομμύρια πολιτών της Ευρώπης που χρησιμοποιούν το Ιnternet και θα αντιμετωπίσουν ένα νέο καθεστώς καταγραφής κάθε κίνησής τους σε αυτό.

Ναι, από αυτή τη Δευτέρα μπαίνει σε ισχύ στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης το σχέδιο παρακολούθησης κάθε είδους επικοινωνιών που πραγματοποιούνται μέσω Ιnternet. Ενα κατά πολλούς αμφιλεγόμενο σχέδιο που στηρίχτηκε σε βρετανική πρόταση, έπειτα από τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Λονδίνο το 2005, και τέθηκε σε ψηφοφορία στην ΕΕ ως «εμπορικό» ζήτημα και όχι ως ζήτημα που αφορά την αστυνόμευση, οπότε και θα απαιτείτο ιδιαίτερη διαδικασία και ομόφωνη απόφαση. Σύμφωνα με αυτό το σχέδιο, το οποίο αποτελεί πλέον οδηγία της ΕΕ, οι διευθύνσεις των e-mail που ανταλλάσσουν οι χρήστες, οι δικτυακοί τόποι που επισκέπτονται, καθώς και οι αριθμοί των τηλεφωνικών κλήσεων που πραγματοποιούν μέσω του Ιnternet (π.χ. μέσω Skype), αποθηκεύονται υποχρεωτικά για 12 μήνες από τους παρόχους πρόσβασης στο Ιnternet (ΙSΡ) και θα βρίσκονται στη διάθεση των αρχών κατόπιν εισαγγελικής εντολής.

Τα δεδομένα που είναι υποχρεωμένες να αποθηκεύουν οι εταιρείες πάροχοι τηλεπικοινωνιών και Ιnternet αλλά δεν περιλαμβάνουν το περιεχόμενο των e-mail, των ιστοσελίδων ή των τηλεφωνικών συνδιαλέξεωνπου συνεχίζουν να καλύπτονται από το απόρρητο των επικοινωνιών- αλλά μόνο τον χρόνο πραγματοποίησης και τις τεχνικές παραμέτρους κάθε διασύνδεσης. Η οδηγία είναι παρόμοια με αυτή που υποχρεώνει τις εταιρείες τηλεφωνίας να διατηρούν για διάστημα 12 μηνών τα αρχεία με τις κλήσεις των πελατών τους και η οποία ήδη έχει τεθεί σε ισχύ.

Παρ΄ όλο που στην Ελλάδα ελάχιστοι ενημερώθηκαν σχετικά και ακόμη λιγότεροι εξέφρασαν τις αντιρρήσεις ή τις επιφυλάξεις τους, στην υπόλοιπη Ευρώπη φουντώνει κύμα αντιδράσεων από πολίτες και οργανώσεις, ενώ η Σουηδική κυβέρνηση που αποφάσισε να μην εφαρμόσει την οδηγία. Πολλοί ειδικοί θεωρούν ότι με δεδομένη τη δυνατότητα των εγκληματιών να συγκαλύπτουν τα ψηφιακά τους ίχνη, ο κίνδυνος που δημιουργείται από τη μαζική καταγραφή των στοιχείων επικοινωνίας εκατομμυρίων χρηστών και το ενδεχόμενο κακής χρήσης τους δεν αντισταθμίζεται από κανένα πιθανό όφελος απέναντι σε ενδεχόμενη εγκληματική δραστηριότητα.

Επισημαίνουν μάλιστα ότι σε πολλές περιπτώσεις οι εγκληματικές οργανώσεις έχουν ενδιαφέρον όχι μόνο να μην εμποδίσουν τη λειτουργία των συστημάτων νόμιμης καταγραφής και παρακολούθησης ενάντια στη δράση τους, αλλά επιχειρούν ακόμη και να αποκτήσουν τον έλεγχό τους, ώστε να τα χρησιμοποιήσουν για τους δικούς τους σκοπούς. Αυτές οι απειλές πρέπει να εκτιμώνται προσεκτικά και να λαμβάνεται μέριμνα για την αποτροπή τους. Χωρίς να υποτιμά κανείς την πρόθεση των εταιρειών παρόχων να προστατεύσουν τους πολίτες που τυχαίνει να είναι πελάτες τους από την πιθανή κακή χρήση των δεδομένων που καταγράφουν, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι υποχείριο εγκληματικών ενεργειών έχουν γίνει ακόμη και γίγαντες των διεθνών τηλεπικοινωνιών- και δεν χρειάζεται να πάμε πολύ μακριά για να βρούμε τα σχετικά παραδείγματα.

Το θέμα είναι ότι στον κυβερνοχώρο όση γνώση και αν έχουν οι φύλακες τόση μπορούν να αποκτήσουν και οι κλέφτες. Αρα, χρειάζεται διαφορετικού τύπου θωράκιση των πολιτών. Μέσω θεσμών και κυρίως μέσω της συστηματικής πληροφόρησης, ώστε να γνωρίζουν όλους τους πιθανούς κινδύνους και τις συνέπειες.

jgiannarakis@in.gr