Χρειάζονται τριάντα χρόνια για να αποκτήσεις μια υπόληψη και πέντε λεπτά για να τη χάσεις: ελάχιστες χώρες μπόρεσαν να αντιληφθούν όλη την πικρία αυτής της πρότασης όσο το Μεξικό. Ποιος θυμάται ότι μόλις πριν από τρία χρόνια το Μεξικό είχε τη φήμη ενός τουριστικού παραδείσου ο οποίος προσέφερε σε εκατομμύρια Ευρωπαίους και Αμερικανούς θέλγητρα που συνδύαζαν παραλίες και πυραμίδες;

Σήμερα το όνομά του φέρνει στον νου σκηνές από τον «πόλεμο κατά των ναρκωτικών» που μεταδίδουν τα κανάλια της τηλεόρασης ή τα βίντεο σε ιστοσελίδες του Διαδικτύου: κουκουλοφόροι στρατιώτες, πτώματα στους δρόμους, διαδηλώσεις κατοίκων εξοργισμένων από τις απαγωγές και τους εκβιασμούς.

Ορισμένοι ταξιδιώτες ρωτούν να μάθουν αν είναι πλέον επικίνδυνο να ταξιδεύει κανείς στο Μεξικό. Κάποιες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχουν εκδώσει ταξιδιωτικές οδηγίες προς τους κατοίκους τους. Μερικά αμερικανικά πανεπιστήμια θεώρησαν καλό να προειδοποιήσουν τους «springbreakers», τους φοιτητές που συνηθίζουν να πηγαίνουν στο Κανκούν ή στο Ακαπούλκο για τις εαρινές διακοπές τους.

Η εικόνα των Μεξικανών έχει πληγεί και πέρα από τα σύνορα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι μουσουλμάνοι ήταν κυρίως εκείνοι που προκαλούσαν συναισθήματα περιφρόνησης μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, οι Μεξικανοί θεωρούνταν σκληραγωγημένοι μεροκαματιάρηδες, καθολικοί αφοσιωμένοι στην οικογένειά τους και στην Παρθένο της Γουαδελούπης. Στις ημέρες μας συνδέονται με το φαινόμενο των «εμπόρων ναρκωτικών» και δεν πρόκειται για επινόηση των μέσων μαζικής ενημέρωσης.

Από τις 3 ως τις 5 Μαρτίου η Πόλη του Μεξικού είδε επτά ανθρώπους να πέφτουν νεκροί από πυροβολισμούς εξαιτίας των συγκρούσεων που ξεσπούν μεταξύ συμμοριών για τα αποθέματα κοκαΐνης: λόγω κατασχέσεων που πραγματοποιήθηκαν στο Μεξικό, η τιμή ενός κιλού του ναρκωτικού διπλασιάστηκε μέσα σε έξι μήνες φθάνοντας στις 50.000 δολάρια. Οι μεξικανικές αρχές βεβαιώνουν ότι αυτό αποδεικνύει πως η στρατηγική της μετωπικής επίθεσης κατά του οργανωμένου εγκλήματος, η οποία ξεκίνησε να εφαρμόζεται στα τέλη του 2006 από τον πρόεδρο Φελίπε Καλντερόν με τη στήριξη του στρατού, καταφέρνει να αποδιοργανώσει τη διακίνηση ναρκωτικών. Η έκρηξη της βίας (6.200 νεκροί το 2008 στο Μεξικό, ήτοι διπλάσιοι από ό,τι το 2007 και ήδη περισσότεροι από 1.000 εφέτος) δεν αποτελεί παρά σύμπτωμα των επιτυχιών που καταγράφονται, λένε οι αρχές.

Δεν συμμερίζονται όλοι αυτή την αισιοδοξία. Ορισμένοι ειδικοί, μεταξύ των οποίων και ο Εντγκάρντο Μπουσκάλια, σύμβουλος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, διαπιστώνουν ότι το Μεξικό καθυστερεί να αποκτήσει νομικά όργανα για να επιτεθεί στην οικονομική ισχύ του οργανωμένου εγκλήματος και περιορίζεται στην Υπηρεσία Δίωξης των Ναρκωτικών του ΟΗΕ και σε έναν «μιλιταριστικό» τρόπο αντιμετώπισης της κατάστασης, με ένα δίκτυο πληροφοριοδοτών οι οποίοι αμείβονται με 5.000 δολάρια τον μήνα, αλλά προσφέρουν πληροφορίες αμφίβολης αξίας. Για να αποκατασταθεί η τάξη στην πόλη Χουάρες η κυβέρνηση αποφάσισε να συγκεντρώσει εκεί περισσότερους από 7.000 άνδρες. Πέραν του ότι αυτή η στρατιωτικοποίηση θα σκοντάψει σύντομα σε εμπόδια που αφορούν την επιμελητεία του στρατού, έχει οικονομικό και ανθρώπινο κόστος, και μάλιστα σε μια βιομηχανική περιοχή η οποία έχει πληγεί σκληρά από την ύφεση.

Σε αυτή την πόλη του 1,5 εκατομμυρίου κατοίκων σχεδόν οι μισοί από τους νέους ηλικίας 12-18 ετών έχουν εγκαταλείψει το σχολείο και είναι χωρίς δουλειά. Οι έμποροι ναρκωτικών, οι οποίοι χρησιμοποιούν επιδέξια την κατάχρηση εξουσίας από τους στρατιωτικούς για να στρατολογήσουν μέλη για τα καρτέλ, απευθύνονται σε αυτό το πρόσφορο κομμάτι του πληθυσμού.

Κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων ετών του πολέμου κατά των ναρκωτικών, από την 1η Ιανουαρίου 2007 ως τις 31 Δεκεμβρίου 2008, η Εθνική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έλαβε 1.602

καταγγελίες εναντίον στρατιωτικών.

Αφού επικέντρωσε την προσοχή της στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν, η Ουάσιγκτον ανακάλυψε ότι ο πόλεμος βρίσκεται στην πόρτα της. Το Σάββατο 7 Μαρτίου ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού, ναύαρχος Μάικλ Μιούλεν, επιστρέφοντας από το Μεξικό μίλησε για «κρίση» στον Μπαράκ Ομπάμα.

Ο πρόεδρος θέλησε να μάθει πώς θα μπορούσαν οι ΗΠΑ να βοηθήσουν τη γειτονική χώρα, το δόγμα της οποίας απαγορεύει οποιαδήποτε παρουσία ξένων στρατιωτικών συμβούλων. Ο μεξικανικός Τύπος της Αριστεράς γράφει ότι ήδη νιώθει τα «νύχια του Γερακιού του Πενταγώνου».

Η κυρία Ζοέλ Στολζ είναι ανταποκρίτρια του «Μonde» στο Μεξικό.