«Δυστυχώς τα χειρότερα έρχονται. Η χρηματοπιστωτική κρίση δεν έχει ολοκληρωθεί» υποστηρίζει ο Βίλεμ Μπόιτερ, σημειώνει ότι θα προτιμούσε το κράτος να δημιουργεί νέες τράπεζες αντί να εθνικοποιεί τις παλιές,ενώ δηλώνει ότι ο κ.Γκόρντον Μπράουν είναι ο πατέρας της βρετανικής κρίσης.Οι απόψεις του για τα διεθνή οικονομικά ζητήματα,πάντοτε ενδιαφέρουσες,προσφέρουν ερεθίσματα για ανταλλαγή επιχειρημάτων.Ο καθηγητής Μπόιτερ κατέχει την
Εδρα της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Οικονομίας στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο της London School of Εconomics (LSΕ) και αρθρογραφεί τακτικά στους «Financial Τimes». Κάτοικος Λονδίνου αλλά γεννημένος στην Ολλανδία, διετέλεσε μεταξύ άλλων επικεφαλής οικονομολόγος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΒRD).Στις 18 Μαρτίου θα βρίσκεται στην Αθήνα και θα μιλήσει στην εκδήλωση με θέμα «Η χρηματοπιστωτική κρίση:Το μάνατζμεντ σε εποχές πρόκλησης» μαζί με τον νομπελίστα οικονομολόγο ΠολΚρούγκμαν.
– Υπήρχε τρόπος να αποφευχθεί η σημερινή κρίση;
«Θεωρητικά όλες οι κρίσεις θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αλλά κάθε κρίση είναι πρακτικά αδύνατον να προβλεφθεί. Αν ίσχυε ένα άλλο ρυθμιστικό πλαίσιο, αν ήταν διαφορετική η πολιτική στην αγορά και κυρίως αν υπήρχε μεγαλύτερη συνεργασία ανάμεσα στις εποπτικές αρχές, ενδεχομένως θα είχε αποφευχθεί. Αλλά είναι σαν να μου ζητάτε να σας περιγράψω τον Παράδεισο. Στην πραγματικότητα ο έλεγχος και η εποπτεία γίνονται σε εθνικό επίπεδο, ενώ οι μεγάλες τράπεζες είναι διεθνείς και οι χρηματοοικονομικές αγορές παγκόσμιες. Θεωρώ πως ό,τι συνέβη ήταν ένα ατύχημα που “περίμενε” να συμβεί. Δεν γινόταν να αποφευχθεί με δεδομένες τις δομές που υπήρχαν. Ηταν το αναπόφευκτο παραπροϊόν του παγκόσμιου οικονομικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος όπως αναπτύχθηκε στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών».
– Τι μας επιφυλάσσει το μέλλον; «Η χρηματοπιστωτική κρίση δεν έχει ολοκληρωθεί εφόσον πολλές τράπεζες δεν έχουν αναγνωρίσει πλήρως ακόμη και παλαιότερες ζημιές. Στη φάση όπου βρισκόμαστε η εξασθένηση της πραγματικής οικονομίας επιβαρύνει τον τραπεζικό τομέα και θέτει σε κίνδυνο ακόμη και τις τράπεζες που ως τώρα στέκονταν στα πόδια τους. Πιθανότατα ως το τέλος του έτους οι περισσότερες μεγάλες διεθνείς τράπεζες θα τελούν ουσιαστικά υπό κρατική ιδιοκτησία. Η πραγματική ύφεση θα διαρκέσει τουλάχιστον δύο χρόνια, ίσως και περισσότερο. Θα είναι βαθιά και παρατεταμένη. Δυστυχώς τα χειρότερα έρχονται».
– Η Ευρώπη θα είναι η ίδια μετά την κρίση;
«Οχι. Πιστεύω ότι θα υπάρξουν πολλές χώρες που θα θελήσουν να ενταχθούν στην ΟΝΕ, όπως η Δανία και η Σουηδία, ενώ οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης θα το επιδιώξουν απεγνωσμένα».
– Η Βρετανία πρέπει να ξανασκεφθεί το ευρώ;
«Πρέπει να το υιοθετήσει και πιστεύω ότι θα το κάνει».
– Συμμερίζεστε την πρακτική της μερικής ή ολικής κρατικοποίησης τραπεζών;
«Υποστηρίζω τη λύση της “καλής τράπεζας”. Θα προτιμούσα, δηλαδή, το κράτος να δημιουργεί νέες τράπεζες αντί να εθνικοποιεί τις παλιές. Να στηρίζει με κεφάλαια μια καινούργια η οποία θα χρησιμοποιεί ολόκληρη την υποδομή της υπάρχουσας αλλά νομικά θα αποτελεί ξεχωριστή οντότητα. Π.χ., η νέα τράπεζα θα ονομάζεται Νew Royal Βank of Scotland (RΒS) και θα περάσουν σε αυτήν οι καταθέσεις και τα υγιή περιουσιακά στοιχεία τής RΒS. Στη συνέχεια θα αφαιρεθεί η άδεια λειτουργίας από την παλιά, η οποία πιθανότατα θα χρεοκοπήσει. Το κράτος δεν έχει λόγο να στηρίζει με τα χρήματα των φορολογουμένων τους μετόχους και τους πιστωτές τραπεζών που επένδυσαν σε “τοξικά” προϊόντα. Οι ίδιοι θα επωμισθούν και θα απορροφήσουν τις απώλειες των λανθασμένων επενδύσεων».
– Πώς κρίνετε τις κινήσεις του Γκόρντον Μπράουν;
«Εφήρμοσε τη χειρότερη από όλες τις δυνατές επιλογές. Η μερική εθνικοποίηση δημιουργεί τεράστιο κίνητρο στις τράπεζες να μη δανείζουν, να διατηρούν κεφάλαια και ρευστότητα για να ξεφορτωθούν κάποια στιγμή το κράτος. Αν έχεις σκοπό να εθνικοποιήσεις, πήγαινε για το 100%. Θεωρώ ωστόσο προτιμότερο να εθνικοποιούνται τα υγιή κομμάτια των τραπεζών και τα “σκουπίδια” να μένουν στα χέρια των μετόχων. Τα χρήματα των φορολογουμένων πρέπει να χρησιμοποιούνται για νέα δάνεια και όχι για παλιές ζημιές».
– Εχει πιθανότητες να επανεκλεγεί πρωθυπουργός;
«Εχω κι εγώ κάποιες πιθανότητες να γίνω ο επόμενος Πάπας, παρ΄ ότι είμαι προτεστάντης, διαζευγμένος και ξαναπαντρεμένος. Θα έλεγα μάλιστα ότι οι δικές μου πιθανότητες να γίνω Πάπας είναι καλύτερες από τις πιθανότητες του Γκόρντον Μπράουν να επανεκλεγεί. Οι Εργατικοί κυβερνούν επί σχεδόν 12 έτη και ο Μπράουν συνέβαλε ως υπουργός Οικονομικών καθοριστικά στις υπερβολές στον οικονομικό τομέα που έκαναν βαθύτερη την κρίση στη Βρετανία. Είναι ο πατέρας της βρετανικής κρίσης. Αυτός ήταν υπεύθυνος για την έλλειψη ρυθμιστικού ελέγχου στη Βρετανία, για το γεγονός ότι τα βρετανικά νοικοκυριά έχουν σήμερα περισσότερα χρέη από τα νοικοκυριά οποιασδήποτε άλλης χώρας, με εξαίρεση ίσως την Ισλανδία». «Η Ελλάδα να τα καταφέρει μόνη της»
– Η ΕΕ έχει την υποχρέωση να βοηθήσει χώρες-μέλη με υψηλό έλλειμμα και δημόσιο χρέος,όπως η Ελλάδα,να δανειστούν με ευνοϊκότερους όρους;
«Οχι. Είναι πρόβλημα της Ελλάδας, το δημιούργησε μόνη της και πρέπει η ίδια να λάβει μέτρα όπως η περικοπή των δαπανών και η αύξηση της φορολογίας για να το λύσει. Η Ελλάδα δεν είναι φτωχή χώρα, δεν είναι κράτος της Υποσαχάριας Αφρικής για να δικαιούται αναπτυξιακή βοήθεια. Δεν πιστεύω ότι οποιαδήποτε χώρα έχει υποχρέωση να διασώσει καμία άλλη η οποία αντιμετωπίζει πρόβλημα εξαιτίας δικής της κακοδιαχείρισης».
– Η συμμετοχή της Ελλάδας στην ΟΝΕ δεν της δίνει το δικαίωμα να ζητήσει τη στήριξη των εταίρων της;
«Είναι πολύ σημαντικό να τα καταφέρει μόνη της. Αν λάβει στήριξη, οι όροι θα είναι εξαιρετικά αυστηροί. Θα αφαιρεθεί για ένα διάστημα η ανεξαρτησία της για την επιβολή φόρων και τον καθορισμό των δαπανών και η ελληνική οικονομία θα διοικείται ουσιαστικά από το Εco/Fin ή το Εurogroup».
– Διαφωνείτε με την έκδοση ευρωομολόγου;
«Ενδεχόμενη έκδοσή του δεν απαλλάσσει την Ελλάδα από την υποχρέωσή της για δραστική αλλαγή πολιτικής. Το ευρωομόλογο θα ήταν ανόητο να αποτελέσει ένα είδος απευθείας επιδότησης για μια χώρα με χαμηλή πιστοληπτική ικανότητα χωρίς να συνδέεται με οποιαδήποτε υποχρέωση για αλλαγή δημοσιονομικής πολιτικής». – Δεν υπάρχει κίνδυνος τα μέτρα περιορισμού του ελλείμματος να επιδεινώσουν την ύφεση;
«Εξαρτάται. Η περιστολή των δαπανών και η αύξηση των φόρων μπορεί βραχυπρόθεσμα να επιδεινώσουν την ύφεση αλλά δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Γιατί, αν χειροτερέψει κι άλλο η κατάσταση, το premium θα αυξηθεί τόσο που η χώρα δεν θα μπορεί να δανειστεί. Καλό θα ήταν η Ελλάδα να μην περιμένει να συμβεί αυτό και να λάβει μέτρα. Προσωπικά θα προτιμούσα η ξένη βοήθεια να κατευθύνεται σε χώρες όπως το Μπανγκλαντές».
– Γνωρίζετε αφαλώς ότι ως χώρα στηριχθήκαμε επί δεκαετίεςστα πακέτα της ΕΕ.
«Οσο πιο γρήγορα ξυπνήσει η Ελλάδα και καταλάβει ότι το “λαϊφστάιλ” που ακολουθεί δεν μπορεί να συνεχιστεί τόσο το καλύτερο».
