Eνα διεστραμμένο όπλο αποφάσισαν σιγά σιγά (μέσα στην επόμενη οκταετία) να αποσύρουν και να καταστρέψουν οι κυβερνήσεις περίπου 100 χωρών του πλανήτη: τις βόμβες διασποράς.

Πρόκειται για μια βάρβαρη έμπνευση των εγκεφάλων που σπαταλούν φαιά ουσία εργαζόμενοι στην κατ΄ ευφημισμόν «αμυντική βιομηχανία», εγκεφάλων στους οποίους ιστορικά συγκαταλέγονται, καλώς ή κακώς, ιδιοφυΐες όπως ο Αρχιμήδης που με τα κάτοπτρά του πυρπολούσε τα ρωμαϊκά πλοία στις Συρακούσες ή ο Λεονάρντο ντα Βίντσι που σκάρωνε φοβερές πολεμικές μηχανές για λογαριασμό των ιταλών αφεντάδων του τον 15ο αιώνα.

Η τελική συμφωνία θα υπογραφεί τον Δεκέμβριο στο Οσλο της Νορβηγίας και η Ελλάδα, προς τιμήν της, συμμετέχει στην ιστορική αυτή πρωτοβουλία. Απέχουν οι τρεις συνήθεις ύποπτοι: οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία και η Κίνα, υπερδυνάμεις και στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως κατέδειξε η φετινή ετήσια έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας.

Κάθε βόμβα διασποράς περιέχει εκατοντάδες βομβίδια που σκορπίζονται σε μεγάλη έκταση και αμέσως μετά εκρήγνυνται (θεωρητικώς) και αυτά. Συχνά όμως τα «υποπυρομαχικά», όπως κομψά ονομάζονται, παραμένουν ανενεργά. Και στήνουν καρτέρι σαν τον κρυμμένο επίδοξο δολοφόνο, περιμένοντας υπομονετικά, ακόμη και για χρόνια, το θύμα τους. Μπορούν να σκοτώσουν ή να τραυματίσουν δεκαετίες μετά τη ρίψη τους, αφού ως γνωστόν οι παλαιότερες γενεές αρέσκονται σαδιστικά να βασανίζουν τις επόμενες. Η ναζιστική Γερμανία του Χίτλερ χρησιμοποίησε πρώτη, στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το φοβερό αυτό όπλο, τη διαβόητη «βόμβα-πεταλούδα DS-2». Το Ισραήλ το χρησιμοποίησε τελευταία, στο στρατιωτικό φιάσκο της επιδρομής στον Λίβανο το καλοκαίρι του 2006.

Η καταισχύνη είναι ότι ακόμη και σήμερα δεν υπάρχει καμία διεθνής συνθήκη που να αφορά τις βόμβες διασποράς με «πασιφιστική» και θεωρητική προοπτική την πλήρη κατάργησή τους, όπως συμβαίνει με τις νάρκες, με τους διηπειρωτικούς πυραύλους ή ακόμη και τα πυρηνικά όπλα- έστω, για τα μάτια του κόσμου. Κανείς δεν τις ορίζει σαφώς (υπάρχουν διάφοροι τύποι, ακόμη και μία που αντί για βομβίδια διασπείρει… προπαγανδιστικά φυλλάδια για να πλήξει το ηθικό του εχθρού) και κανείς δεν επιβάλλει στοιχειώδη έλεγχο της χρήσης τους. Αυτό το σκανδαλώδες νομικό κενό έρχεται να καλύψει η απόφαση των «100», η οποία ελήφθη προ ημερών στην Ιρλανδία, στο Δουβλίνο, ύστερα από πολυετείς διαπραγματεύσεις.

Ας μην τρέφουμε αυταπάτες. Είναι μια καλή αρχή, αλλά το ιστορικό βήμα θα μένει μετέωρο όσο αρνούνται να δεχτούν έλεγχο οι τουλάχιστον 34 χώρες που κατασκευάζουν βόμβες διασποράς και οι τουλάχιστον 23 που αποδεδειγμένα τις έχουν χρησιμοποιήσει ή τις χρησιμοποιούν.

Εξάλλου υπάρχουν και τα «ψιλά γράμματα» με την κρυμμένη σημασία, όπως σε όλες τις συνθήκες. Είναι άραγε τυχαίο που η Βρετανία, χώρα που κατασκευάζει και διαθέτει βόμβες διασποράς, συμμετέχει στις διεργασίες για τη νέα συνθήκη; Το πράγμα μοιάζει ύποπτο. Και δυστυχώς είναι: ήδη πολλά κράτη καταγγέλλουν ότι ο λεπτομερέστατος ορισμός των συγκεκριμένων όπλων στο τελευταίο προσχέδιο κειμένου τής υπό εκκόλαψη συνθήκης αφήνει περιθώρια για μια νέα γενιά μικρότερων, πιο «έξυπνων» βομβών διασποράς, οι οποίες θα είναι πιο ακριβείς και θα εφοδιάζονται με μηχανισμό απασφάλισης των βομβιδίων. Αυτές « γιατί να απαγορευτούν;» διερωτώνται ήδη στελέχη πολεμικών βιομηχανιών.

Ο εκσυγχρονισμός δεν έβλαψε ποτέ την τσέπη κανενός εμπόρου θανάτου.

galaman@dolnet.gr