Ευχής έργο θα ήταν τις «φιλάνθρωπες διαθέσεις» μας να μην τις εξωτερικεύουμε μόνον κατά τις εορταστικές μέρες, αλλά να αποτελούν γενικό κανόνα συμπεριφοράς. Και τούτο διότι οι έχοντες ανάγκη φροντίδας και περίθαλψης βρίσκονται σε διαρκή πενία και δεν συμβαίνει αυτό μόνο κατά τις εορτάσιμες ημέρες των Χριστουγέννων ή της Λαμπρής.
Βέβαια, τα σύγχρονα κράτη έχουν αναπτύξει μηχανισμούς περίθαλψης ή έστω προσωρινής ανακούφισης των δεινοπαθούντων, αλλά κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι έλυσαν το πρόβλημα της φτώχειας. Απεναντίας στις δυτικές χώρες του μεταπολέμου- και ιδιαίτερα στην Ελλάδα- απαντάται το φαινόμενο της αναζήτησης τροφής στους κάδους των απορριμμάτων.
Είναι όμως προαιώνια η πρακτική να καλύπτεται το έλλειμμα της Πολιτείας από τους πολίτες. Και παρά τον αναμφισβήτητο ατομικισμό μας, αυτός δεν είναι άκρατος αλλά υποχωρεί όταν απαιτείται και δίνει τη θέση του στην κοινωνική αλληλεγγύη. Και δεν εννοώ την υποκριτική πλείστων όσων «κοινωφελών» σωματείων, που με λίγα γλυκά σε τροφίμους ιδρυμάτων αποστέλλουν προς δημοσίευση δελτία Τύπου με φωτογραφίες του περιχαρούς ΔΣ, που επιχειρεί να πείσει ότι επιτέλεσε φιλάνθρωπο έργο. Αλλά αναφέρομαι στην ουσιαστική προσφορά βοήθειας πολιτών, αυτοδιοικητικών φορέων και σωματείων με καθημερινή παροχή γευμάτων στους απόρους ή στέγης στους αστέγους.
Τιμούμε- και καλώς πράττουμε- τους λίγους ευεργέτες, ας θυμηθούμε όμως και τους πολλούς, για τους οποίους λίγα γράφονται.
Ιδιαίτερα κατά την τουρκοκρατία, τη διοίκηση των κοινοτήτων ασκούσαν οι δημογέροντες με τον ιερέα και τον γραμματικό. Η Εκκλησία του Δήμου (δηλαδή η συνέλευση του λαού) συνερχόταν στο προαύλιο του ναού και το βήμα ήταν ένα μικρό πεζούλι δεξιά κι αριστερά της κυρίας θύρας.
Εκεί συγκεντρώνονταν μετά τη λειτουργία λαός και εκπρόσωποι και συναποφάσιζαν. Ηταν φανερή η κοινωνική ευαισθησία τους. Αν οι λύκοι εξολόθρευαν το κοπάδι ενός συγχωριανού, αποφάσιζαν να προσφέρουν οι άλλοι από ένα-δυο πρόβατα, ανάλογα με τη δυναμικότητα του καθενός, και ο βοσκός επαναποκτούσε το κοπάδι του. Την ίδια προσφορά θα έκανε κι αυτός ύστερα από καιρό, όταν λύκοι έμπαιναν στο μαντρί του γείτονα.
Η προσφορά δεν ήταν μόνο αποτέλεσμα της κοινωνικής αλληλεγγύης, που πάντα διέκρινε τους Ελληνες. Αλλά ήταν κάτι σαν ασφάλιστρα, τα οποία αυτός που κατέβαλε είχε το δικαίωμα να απαιτήσει την ανταπόδοση σε περίπτωση δικής του ανάγκης. Το ίδιο και για τους καρπούς της γης. Το ίδιο και για εργασία προς ανέγερση οικοδομής. Προσφέρω τώρα για να πάρω αν χρειασθεί. Δυστυχώς, η έλλειψη παιδείας ή η αμφίβολη αισθητική επιτροπών οδηγεί στην καταστροφή του βήματος της Εκκλησίας του Δήμου, απτής απόδειξης της άμεσης δημοκρατίας και κοινωνικής αλληλεγγύης.
Ο κ. Παν. Κόκκορης είναι οικονομολόγος, πολιτευτής της ΝΔ στην Α΄ Θεσσαλονίκης.
