Σε τρία πράγματα συμφωνούν τελευταία όλες ανεξαιρέτως οι εφημερίδες, οι πολιτικοί αναλυτές και οι δημοσκοπήσεις: στην απαξίωση της πολιτικής, στην αγανάκτηση, στον θυμό θα έλεγα, των πολιτών απέναντι στα δύο κόμματα εξουσίας, αλλά κυρίως στη μαζική αυτομόληση προς τα αριστερά των οπαδών και των ψηφοφόρων της Κεντροαριστεράς. Το φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό. Η πτώση της Σοσιαλδημοκρατίας ήταν αναμενόμενη. Και όμως όλα είχαν ξεκινήσει πριν από 30 χρόνια με τους καλύτερους οιωνούς. Η αυθαιρεσία των δεικτών, οι περικοπές των κοινωνικών δαπανών και η καλπάζουσα ανεργία είχαν οδηγήσει στην ανατροπή του πολιτικού σκηνικού. Η Σοσιαλδημοκρατία εκτόπιζε, το ένα μετά το άλλο, τα συντηρητικά κόμματα από την εξουσία των περισσότερων χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η Ευρώπη έβγαινε από τον μακρύ, βαρύ χειμώνα του θατσερισμού. Η Αριστερά έπαιρνε τα ηνία για να χτίσει, όπως υποσχόταν, την Ευρώπη των ανθρώπων και όχι των αριθμών.
Ηταν μια ουτοπία… Τα κόμματα της παραδοσιακής Αριστεράς αποδείχθηκαν ανίκανα να δώσουν μια εναλλακτική απάντηση στα πολλά και σύνθετα ερωτήματα της σύγχρονης κοινωνίας. Ασκησαν την ίδια πολιτική με αυτή των προκατόχων τους, ακολουθώντας πιστά τις συνταγές του νεοφιλελευθερισμού. Την αλήθεια μάς την είχε αποκαλύψει ο Λαφοντέν με τη φυγή του από το SΡD: η μετα-Αριστερά δεν μπορεί και δεν θέλει. Δεν υπάρχει χώρος ούτε και για τις πιο μετριοπαθείς μεταρρυθμίσεις. Η αριστερή διαχείριση των αγορών είναι μια απάτη, μια ουτοπία. Και η σημερινή οικονομική κρίση το αποδεικνύει αυτό. Εδώ και 30 χρόνια οι αριστεροί ντρέπονται για τις ιδέες τους, ντρέπονται για το παρελθόν τους. Οποιος δηλώνει αριστερός έχει καταντήσει γραφικός. Η ιδέα του πολιτικού ελέγχου της οικονομίας δεν αρέσει ούτε στο κεφάλαιο (απηρχαιωμένη λέξη), αλλά ούτε και στον μεταμοντέρνο λαό της Αριστεράς. Η νέα Σοσιαλδημοκρατία μεταξύ κεφαλαίου και κράτους δεν έχει τον παραμικρό δισταγμό: είναι με το κεφάλαιο. Ετσι, ΝΔ και ΠαΣοΚ διεκδικούν τον ίδιο πολιτικό και ιδεολογικό χώρο μιας εικονικής κεντρώας κοινωνίας χωρίς συγκρούσεις και αντιθέσεις.
Αλλά οι τάξεις είναι ξεροκέφαλες και εξακολουθούν να υπάρχουν.
Οι διαχωριστικές γραμμές εξακολουθούν να είναι φτιαγμένες από τα ίδια υλικά: εισοδήματα, εργασία, εκπαίδευση, περίθαλψη, οικογενειακή και οικονομική κατάσταση, σύνταξη. Οι ανισότητες μεγαλώνουν, οι αντιθέσεις οξύνονται. Τα κόμματα πρέπει να διαλέξουν με ποιον είναι, δεν μπορούν να πατούν και στις δύο όχθες. Αυτή είναι η πραγματική κρίση, το αδιέξοδο του ΠαΣοΚ.
