Μία από τις κατακτήσεις του ελληνικού πανεπιστημίου (γιατί όσο κι αν εθελοτυφλούν μερικοί το ελληνικό πανεπιστήμιο έχει κάνει βήματα) είναι οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες. Στη δεκαετία 1996-2006 οι πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες, με την ένταξή τους στα προγράμματα κοινοτικής χρηματοδότησης ΕΠΕΑΕΚ, προχώρησαν με τόσο αλματώδη βήματα που σήμερα μπορούμε να πούμε ότι το ελληνικό πανεπιστήμιο έχει έναν σημαντικό εκπαιδευτικό και ερευνητικό (εξ)οπλισμό. Διαθέτει συλλογικό κατάλογο όλων των ελληνικών ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών· πρόσβαση σε 13.500 ηλεκτρονικά επιστημονικά περιοδικά για το σύνολο των Ανωτάτων και των Τεχνολογικών Ιδρυμάτων· μονάδα ολικής ποιότητας· και τον «Ζέφυρο», την πύλη πρόσβασης για τον εντοπισμό υλικού στους καταλόγους των βιβλιοθηκών. Για τους παροικούντες τα πανεπιστήμια είναι κοινό μυστικό ότι οι βιβλιοθήκες είναι τα καλύτερα οργανωμένα, τα πιο λειτουργικά και τα πιο ατμοσφαιρικά τμήματά τους. Επιπλέον έχουν συμβάλει ιδιαίτερα στη λεγόμενη «κοινωνία της πληροφορίας» και στην ψηφιακή σύγκλιση, ένα από τα μείζονα αιτήματα όχι μόνο της Ευρωπαϊκής Ενωσης αλλά και της παγκόσμιας κοινότητας.

Κι έρχεται τώρα η κυβέρνηση, στη λογική τού μια στο καρφί και μια στο πέταλο, να θέσει εν αμφιβόλω τη λειτουργία των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών ή, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, να την υπονομεύσει. Ετσι λοιπόν η χρηματοδότηση των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών δεν περιλαμβάνεται στην Αναπτυξιακή Στρατηγική για την περίοδο 2007-2013 του επιχειρησιακού προγράμματος Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση του υπουργείου Παιδείας αλλά ούτε και στην Ψηφιακή Σύγκλιση του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών.

Βέβαια στην Ελλάδα έχουμε δει να δημιουργούνται θαυμαστά πράγματα με κοινοτικούς πόρους κι ύστερα, όταν η χρηματοδότηση τελειώσει, να εγκαταλείπονται. Οι σχολικές βιβλιοθήκες είναι ένα παράδειγμα που εικονογραφεί καλύτερα απ΄ οτιδήποτε άλλο αυτήν την σχιζοφρενική κατάσταση. Αλλά για να επιστρέψουμε στις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες, η διακοπή της χρηματοδότησής τους θα αποβεί καταστροφική. Είναι παράδοξη αυτή η απουσία από την Αναπτυξιακή Στρατηγική, εκτός αν οφείλεται σε βλακεία κάποιου γραφειοκράτη. Κι είναι παράδοξη τη στιγμή που το ελληνικό πανεπιστήμιο αρχίζει να μπαίνει, με αργούς ρυθμούς, είναι αλήθεια, πάντως συστηματικά και οργανωμένα, στις διαδικασίες αξιολόγησης.

Τι θα σημαίνει αυτή η διακοπή της χρηματοδότησης; Η ολομέλεια της Διοικούσας Επιτροπής του Συνδέσμου των Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (www.heal-link.gr) έχει κωδικοποιήσει τις επιπτώσεις. Πριν απ΄ όλα αδυναμία των βιβλιοθηκών να στηρίξουν τα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα, την εξ αποστάσεως έρευνα, τη διά βίου μάθηση και την έρευνα. Επειτα, δυσκολία των ιδρυμάτων να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα αξιολόγησης. Κατόπιν, αδυναμία ίδρυσης «ιδρυματικών καταθετηρίων» (institutional repositories), προαπαιτούμενο για τη χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ερευνας. Και τέλος μείωση του ωραρίου λειτουργίας των βιβλιοθηκών.

Το θέμα των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών αποτελεί σοβαρή μαρτυρία για την «πολιτική στάση» απέναντι στα πανεπιστήμια. Το περασμένο Σάββατο έληξαν οι εργασίες του συνεδρίου του Παρατηρητηρίου Ερευνας και Διαλόγου για τα Ελληνικά Πανεπιστήμια, το οποίο είχε ως θέμα «Μεταρρύθμιση για την αναβάθμιση του πανεπιστημίου», όπου συζητήθηκαν ποικίλες όψεις του παρόντος και του μέλλοντος του πανεπιστημίου αλλά και των (μικρο)πολιτικών στάσεων απέναντί του. Στη διεύθυνση http://greek-academicsinitiative.blogspot.com δημοσιεύονται τα πρακτικά του. Αξίζει να διαβαστούν.

nbak@dolnet.gr