Μερικές εκατοντάδες ψυχωμένοι Κινέζοι βγήκαν προ ημερών στους δρόμους σε μια γειτονιά της Σανγκάης. Δεν ήταν χαράματα για να κάνουν «τάι τσι».

Δεν ήταν απόγευμα για να επιστρέψουν κατάκοποι σπίτι από τις δουλειές τους σε εργοτάξια, εργοστάσια, μαγαζιά και υπηρεσίες.

Βγήκαν για να πουν «όχι» στην… πρόοδο. Φώναξαν συνθήματα ενάντια στην άρον άρον επέκταση του διάσημου μαγνητικού τρένου Μaglev, γερμανικής κατασκευής. Αυτό το θαύμα της τεχνολογίας αιωρείται χωρίς τριβές πάνω σε μία μαγνητική ράγα μήκους 30 χιλιομέτρων και συνδέει σε ακριβώς επτά λεπτά και 20 δευτερόλεπτα το αεροδρόμιο με το κέντρο της οικονομικής πρωτεύουσας της Κίνας, αναπτύσσοντας ταχύτητες ως και 431 χιλιομέτρων την ώρα!

Την ίδια στιγμή όμως στο πέρασμά του (συνεπώς και στη σχεδιαζόμενη επέκτασή του) γκρεμίζονται ολόκληρες γειτονιές. Πληθυσμοί μετακινούνται αυθαίρετα χωρίς να τους στηρίζει οικονομικά και στεγαστικά κανείς, ενώ προκύπτουν σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα.

Οι διαδηλωτές διαλύθηκαν αφού φρόντισαν για δύο πράγματα. Πρώτον, να απαθανατίσουν τα πάντα σε κάμερες κινητών τηλεφώνων και να τα «αναρτήσουν» σε ευρείας προσβάσεως ιστοσελίδες όπως η youtube.com. Και, δεύτερον, να συνεννοηθούν μυστικά για το πότε θα γίνει η επόμενη διαμαρτυρία.

Κάτι αλλάζει στην Κίνα, όχι μόνο στην ιλιγγιωδώς αναπτυσσόμενη οικονομία αλλά και στην αντίληψη όλο και περισσοτέρων Κινέζων για την πολιτική ζωή. Αλλος ένας δράκος ξυπνάει. Το «όχι» των κινέζων μισοχορτάτων είναι εδώ. Μία τεράστια και διογκούμενη μεσαία τάξη έχει ήδη σχηματιστεί, κάποιοι ειδικοί την υπολογίζουν σε τουλάχιστον 150 εκατομμύρια ανθρώπους.

Αυτοί οι Κινέζοι έχουν σχετικά υψηλό επίπεδο ζωής, αν και όχι με τα δεδομένα ενός μεσοαστού του Λονδίνου, της Μαδρίτης ή ακόμη και της Αθήνας. Αλλά τουλάχιστον έχουν γλιτώσει από τα βασικά προβλήματα: δεν παλεύουν για μια κούπα ρύζι, για μια σαθρή στέγη, για ένα αβέβαιο μεροκάματο. Εξοικονομούν κάποια χρήματα, αποκτούν καταναλωτικές συνήθειες και- το πιο ενδιαφέρον- διαμορφώνουν πολιτική συνείδηση.

Βέβαια, ας μην τρέφουμε αυταπάτες. Ο ασιατικός δράκος της πολιτικής συνειδητοποίησης ξυπνάει σιγά σιγά. Το στομάχι προηγείται, η ιδεολογία έπεται.

Και ούτε λόγος για οργανωμένη εξέγερση. Εξάλλου η Κίνα δεν έχει σοβαρή παράδοση κοινωνικής ανυπακοής, έχει παράδοση παθητικής αντίστασης σε κατακτητές, καθώς και αποδοχής κάθε λογής αυτοκρατόρων, είτε αυτοί εξουσίαζαν κάτω από τους θυρεούς είτε κάτω από το σφυροδρέπανο.

Η καρδιά της Κίνας χτυπά κάτω από τους οδοστρωτήρες που ισοπέδωσαν τα «πουτόνγκ», τις γραφικές φτωχογειτονιές του Πεκίνου, για να χτιστούν οι εγκαταστάσεις των εφετινών Ολυμπιακών Αγώνων.

Τα όνειρα δεν φυλακίζονται στις τεράστιες βιομηχανίες όπου λιώνουν τα νιάτα τους νέοι, νέες και ανήλικα παιδιά, ούτε βαθιά μέσα στις στοές των κινεζικών ανθρακωρυχείων του θανάτου.

Οι ελπίδες δραπετεύουν από τα πλάνα των διεφθαρμένων αξιωματούχων, από την ωμή λογοκρισία, από τον φόβο που γεννά η συστηματική δίωξη, ενίοτε και φυσική εξόντωση, των αντιφρονούντων. Οι Κινέζοι έχουν ήδη αρχίσει να σκέφτονται (και) τη δημοκρατία.

«Δυτικού τύπου;» θα αναρωτηθεί κανείς ευλόγως. Οχι, ασφαλώς. Η λέξη-«κλειδί» στην Κίνα του Κομφούκιου, των μεγάλων ανακαλύψεων, του πιο λαμπρού ασιατικού πολιτισμού, δεν είναι «Διαφωτισμός» – είναι η λέξη «Αρμονία». Αλλά εδώ ανοίγει ένα θολό παράθυρο στο μέλλον, καθώς και μια άλλη, μεγάλη συζήτηση.

galaman@dolnet.gr