Το ότι η οικονομία της χώρας μας χρόνο με τον χρόνο σημειώνει μια αρνητική απόκλιση από τις άλλες χώρες της ΕΕ είναι κοινή διαπίστωση όλων των πολιτικών δυνάμεων, κοινωνικών, συνδικαλιστικών και εργοδοτικών φορέων.
Και από όλους αυτούς, όπως και από επιφανείς τραπεζίτες, αναλυτές και καθηγητές, έχουμε ακούσει όλες τις πιθανές και απίθανες εξηγήσεις, με πιο δημοφιλή αυτή που έχει να κάνει με το κόστος της εργασίας. Δημοφιλή μεν, αλλά άνευ αντικειμένου, δεδομένου ότι εδώ και χρόνια το κόστος εργασίας στην Ελλάδα ήταν και παραμένει ένα από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη και αιτία της διογκούμενης κοινωνικής δυσαρέσκειας.
Υπάρχουν και άλλες εξηγήσεις της μόδας. Το τελευταίο διάστημα μαζί με τους εργαζομένους ενοχοποιείται και το σχολείο, από το δημοτικό ως το πανεπιστήμιο. Σύμφωνα με αυτή τη «σχολή σκέψης», το σχολείο ευθύνεται για το γραμμικό εγκεφαλογράφημα που παρουσιάζει ο ποιοτικός και τεχνολογικός εκσυγχρονισμός της οικονομίας μας. «Δεν έχουμε έρευνα, δεν έχουμε μορφωμένα στελέχη, δεν έχουμε νεωτερικότητα» λένε. Φαίνεται ότι οι νέοι μας μόνο όταν πάνε στο εξωτερικό σταματάνε να είναι αμόρφωτοι και τεμπέληδες. Πέρα όμως από αυτές τις αναληθείς κοινοτοπίες του συρμού, το πρόβλημα υπάρχει. Η ελληνική μηχανή χάνει λάδια. Και για να το αντιμετωπίσουμε χρειάζεται μια διαφορετική θεραπεία από την περικοπή των μισθών και τα ιδιωτικά ΑΕΙ. Μόνο τότε θα είχε περιεχόμενο και η περίφημη «κοινωνία της γνώσης».
Γνωρίζουμε τις ήττες, τις σκιές, τις στρεβλώσεις και τις αντιφάσεις της γνώσης όταν αυτό μεταφράζεται σε τεχνολογική νεωτερικότητα. Αν όμως η Αριστερά θέλει να ερμηνεύσει αυτόν τον κόσμο που αλλάζει, αν θέλουμε να είναι πρωταγωνίστρια και όχι κομπάρσα σε αυτόν τον κόσμο, οφείλει να αναμετρηθεί με το καινούργιο ξεκινώντας από την ανάγκη για μια κοινωνία πιο ελεύθερη, πιο δίκαιη, πιο πλούσια. Πιο δίκαιη και πιο πλούσια γιατί θα παράγει έναν ποιοτικά διαφορετικό πλούτο.
Υπάρχουν τα εργαλεία που μπορούν να κάνουν τη ζωή των ανθρώπων καλύτερη. Αλλά για να τα εφεύρεις πρέπει να υπερβείς την οικονομική ομηρεία της στρεβλής ανάπτυξης.
Χρειάζεται να παραγάγεις τους εφευρέτες και τους χειριστές των νέων εργαλείων που θα αλλάξουν την κατεύθυνση και την ποιότητα της ανάπτυξης. Και αυτούς καμία ελεύθερη αγορά της γνώσης, καμία ιδιωτική πρωτοβουλία δεν θέλει ή μπορεί να δημιουργήσει.
