Ο λόρδος Κέινς παρότρυνε να κάνουμε βραχυπρόθεσμες προβλέψεις γιατί «μακροπρόθεσμα θα είμαστε όλοι νεκροί». Η συζήτηση για τις συντάξεις κινείται προς την αντίθετη λογική: οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις των επαϊόντων «σκοτώνουν» τους εργαζομένους βραχυπρόθεσμα. Προβλέψεις τελείως υποθετικές που βασίζονται στην άλογη λογική του νεοφιλελευθερισμού. Υποστηρίζουν πως αν δεν αυξηθούν άμεσα τα όρια ηλικίας το σύστημα θα έχει χρεοκοπήσει λόγω της σχέσης εργαζομένων- συνταξιούχων. Λάθος υπολογισμός. Η συντριπτική πλειονότητα των νέων θέσεων εργασίας είναι εποχικές, και ανασφάλιστες. Οσο περισσότερο ένας «γέρος» παραμένει στην εργασία τόσο ένας «νέος» μένει εκτός. Είναι απλή πράξη της αριθμητικής: +α-α=0.

Και αν υπάρχει κάποια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, αυτή μπορεί να αντιμετωπισθεί δίνοντας επιπλέον χρήματα από τον προϋπολογισμό. Μπορεί αυτοί οι ισχυρισμοί να σας φαίνονται βλάσφημοι, γι΄ αυτό θα συνεχίσω να βλασφημώ ακόμη λίγο. Από τη δεκαετία του ΄80 κάθε συζήτηση γύρω από ελλειμματικούς προϋπολογισμούς (δημόσιους και ιδιωτικούς), χρέη και ελλείμματα εντοπίζει έναν και μοναδικό ένοχο: την εργασία, το κόστος της (άμεσο και έμμεσο), την ανελαστικότητά της.

Το ότι πίσω από την αφηρημένη έννοια της εργασίας υπάρχουν υπαρκτοί άνθρωποι ουδόλως απασχολεί τους επαΐοντες. Και έτσι αντιμετωπίζουν την εργασία ως ένα κόστος παραγωγής, ως μία μεταβλητή του κόστους παραγωγής όπως οι άλλες, μειώνοντας συνεχώς την τιμή αγοράς της και ελαστικοποιώντας την όσο μπορούν. Η εργασία ως αριθμός οικονομικού μεγέθους πρέπει λοιπόν να συμπιεσθεί, αδιαφορώντας αν οι εργαζόμενοι γίνουν φτωχότεροι, ορισμένου χρόνου, μακροχρόνια άνεργοι. Αν γίνουν δυστυχισμένοι και ανασφαλείς. Η ίδια λογική ισχύει και για τις συντάξεις. Οι επαΐοντες της εξυγίανσης των Ταμείων δεν βρίσκουν τίποτε το παράδοξο όταν από τη μια ελαστικοποιούν την εργασία μεταθέτοντας συνεχώς την ηλικία που ένας νέος θα αρχίσει να καταβάλλει ασφαλιστικές εισφορές και άρα να πάρει σύνταξη, και από την άλλη αυξάνουν παράλληλα την ηλικία συνταξιοδότησης γιατί ο λογαριασμός δεν τους βγαίνει.

Σήμερα βρισκόμαστε μπροστά σε μια ακόμη ασφαλιστική μεταρρύθμιση για να «σωθούν οι συντάξεις». Οι αναλογιστικές μελέτες δείχνουν ότι το κοινωνικό κόστος είναι δυσανάλογο με τα οφέλη. Οτι δίνει παράταση στα Ταμεία από δύο ως τρία χρόνια. Χρειάζονται χρήματα; Ιδού η δεύτερη βλασφημία: γιατί να μη βρεθούν από μια έκτακτη φορολόγηση κυρίως των υψηλών εισοδημάτων; Γιατί η κυρίαρχη σκέψη δεν το επιτρέπει, γιατί αυτό θα ανέτρεπε τις πολιτικές για την εργασία. Γιατί αυτό θα σήμαινε μια αριστερή πολιτική. Οπότε καλύτερα να λύσουμε το συνταξιοδοτικό «σκοτώνοντας τα άλογα πριν γεράσουν».

vmoulopoulos@dolnet.gr