To 2000, σε εθνικό επίπεδο και σε εναρμόνιση με την κοινοτική οδηγία 93/43, εκδόθηκε ο νόμος 487/2000 με τον οποίο θεσπίστηκε η εφαρμογή των αρχών της Ορθής Εργαστηριακής Πρακτικής (Good Laboratory Ρractice, GLΡ) σε συνδυασμό με τις αρχές του συστήματος ΗΑCCΡ σε όλες τις επιχειρήσεις τροφίμων. Το 2001 ο ΕΦΕΤ εκπόνησε τους οδηγούς υγιεινής, οι οποίοι είναι εγχειρίδια που απευθύνονται στους υπευθύνους των επιχειρήσεων τροφίμων. Σκοπός τους ήταν και είναι να ενθαρρύνουν την εφαρμογή των αρχών ΗΑCCΡ έτσι ώστε να διασφαλίζονται η υγιεινή των τροφίμων και η συμμόρφωση των επιχειρήσεων με τη νομοθεσία. Τέλος, το 2004 η ΕΕ εκδίδει τον ΕΚ 852/2004 με τον οποίο υποχρεώνονται όλες οι εταιρείες που διακινούν ή παράγουν τρόφιμα να εφαρμόζουν το σύστημα ΗΑCCΡ.

Οι αρμόδιες αρχές που είναι υπεύθυνες για τον έλεγχο της ασφαλείας των τροφίμων και τη συμμόρφωση των επιχειρήσεων τροφίμων με τη νομοθεσία διεξάγοντας επίσημους ελέγχους είναι:

1. Η Γενική Διεύθυνση Κτηνιατρικής, που υπάγεται στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

2. Η Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υγιεινής, που υπάγεται στο υπουργείο Υγείας.

3. Το Γενικό Χημείο του Κράτους, που υπάγεται στο υπουργείο Οικονομικών.

4. Ο ΕΦΕΤ, που υπάγεται στο υπουργείο Ανάπτυξης και ο οποίος συγκροτήθηκε με σκοπό να συντονίζει όλες τις υπηρεσίες και τους μηχανισμούς ελέγχου.

Είναι φανερό ότι οι τέσσερις ελεγκτικοί μηχανισμοί ανήκουν σε τέσσερα διαφορετικά υπουργεία. Αυτό αποτελεί ελληνική πρωτοτυπία! Πόσο αποτελεσματικά μπορούν να συνεργάζονται μεταξύ τους όταν η καθημερινή τους επικοινωνία γίνεται μέσω υπουργικών δαιδάλων;

Στις 14.3.2007 κλιμάκιο του ΕΦΕΤ επισκέφθηκε το εστιατόριο «Διόνυσος» και κατέσχεσε κάποια Μη Συμμορφούμενα (ΜΣ) τρόφιμα αλλά τα δύο ερωτήματα του γράφοντος- πρώτον, στο εν λόγω εστιατόριο καταψύχεται το νωπό κρέας αφού μεριδοποιηθεί για να αποψυχθεί μία ημέρα πριν από την κατανάλωσή του; και, δεύτερον, πόσα εστιατόρια και ταβέρνες έχει ελέγξει ο ΕΦΕΤ το 2006;- παραμένουν ακόμη αναπάντητα.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου οι ελεγκτικοί μηχανισμοί των τροφίμων επιβλέπονται από τη Food Standards Αgency (FSΑ), τον αντίστοιχο βρετανικό ΕΦΕΤ, και την τοπική αυτοδιοίκηση, η εταιρεία Cadbury κάθησε στο εδώλιο του κατηγορουμένου στο δικαστήριο του Μπέρμιγχαμ στις 15.6.2007 για το σκάνδαλο σαλμονέλωσης που προκάλεσε η εν λόγω εταρεία το 2006 και της έχει ήδη κοστίσει περισσότερο από 30 εκατ. ευρώ. Η εν λόγω δίκη διήρκεσε δέκα (10) μόλις λεπτά, μια και η εταιρεία Cadbury δέχθηκε όλες τις κατηγορίες.

Ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος του ΔΣ του ΕΦΕΤ με ποια επιστημονικά και διοικητικά κριτήρια επιλέγονται ώστε να είναι σε θέση να ενεργούν ως απόλυτα ανεξάρτητοι, όπως είναι οι συνάδελφοί τους στο Ην. Βασίλειο; Τα αντίστοιχα σκάνδαλα που ζήσαμε στη χώρα μας με ευρωτίαση και σπασμένα γυαλιά σε γιαούρτια γαλακτοβιομηχανίας γιατί δεν έφθασαν ποτέ στη Δικαιοσύνη;

Σήμερα «το προεκλογικό ναυάγιο του ΕΦΕΤ» ολοκληρώνεται. Με δύο προεδρικά διατάγματα από το υπουργείο Υγείας και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων εξαιρέθηκε ο ΕΦΕΤ από τους ελέγχους σε νερό, κρέατα, γαλακτοκομικά και μέλι. Την 1.8.2007 ανακοινώνεται η απαγόρευση χρήσης από ΄δώ και στο εξής της καρκινογόνου χρωστικής Ε128. Σχετικά με αυτή τη χρωστική ο ΕΦΕΤ απλά περιορίστηκε στο να μεταφέρει τις οδηγίες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (ΕFSΑ) αλλά δεν έδωσε καμία οδηγία-συμβουλή στο καταναλωτικό κοινό. Γιατί; Οι καταναλωτές στη χώρα μας δεν αξίζουν πληροφόρηση για την υγεία τους, για τα ποια τρόφιμα πρέπει να αποφεύγουν και για πόσο καιρό; Ολα τα τρόφιμα με τη χρωστική Ε128 που είναι ήδη στην αγορά, αν και επικίνδυνα, δεν ανακαλούνται με τις ευλογίες της ΕΕ και του ΕΦΕΤ. Για ποια προστασία της δημόσιας υγείας μπορούμε να μιλάμε πια; Η αγορά λειτουργεί ανεξέλεγκτα και πάμε για εκλογές… Καλό βόλι!

Ο κ. Ι. Ζαμπετάκης είναι λέκτωρ Χημείας Τροφίμων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.