Η λειτουργία του ΠαΣοΚ ως πολιτικού οργανισμού αυτή την περίοδο χαρακτηρίζεται από δύο στοιχεία: τις εσωτερικές διαμάχες και την έλλειψη θέσεων – προτάσεων για τη λύση των προβλημάτων της χώρας. Δεν είναι εύκολο να εξακριβωθεί αν η εσωτερική διαμάχη ευθύνεται για την έλλειψη προτάσεων ή αντίθετα αν η έλλειψη προτάσεων δημιουργεί τις διαμάχες. Είναι πιθανόν να υπάρχουν άλλοι παράγοντες που ταυτόχρονα προσδιορίζουν τα δύο παραπάνω βασικά στοιχεία.


Η γνώμη του γράφοντος είναι ότι η γενική χαλάρωση που παρατηρείται στο ΠαΣοΚ, η ανικανότητα του να επωφεληθεί από τη φθορά της ΝΔ και οι εσωτερικές διαμάχες οφείλονται στην έλλειψη ιδεών, θέσεων και συγκεκριμένων προτάσεων. Οταν δεν υπάρχουν θέσεις και προτάσεις με τη συζήτηση των οποίων καλλιεργείται η ανάπτυξη κοινής αντίληψης και ομοιογένειας είναι αναπόφευκτο να δημιουργούνται διαμάχες ακόμη και για επουσιώδη ζητήματα.


Ενα κόμμα που διεκδικεί την εξουσία πρέπει να έχει πλήρως και λεπτομερώς επεξεργασμένες θέσεις για τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα. Μήπως ξέρει κανείς ποια είναι η θέση του ΠαΣοΚ για την εκπαίδευση; Τι ακριβώς θα κάνει για την ανατροπή της άθλιας κατάστασης που επικρατεί στα ελληνικά πανεπιστήμια; Μήπως ξέρει κανείς ποια είναι η θέση του ΠαΣοΚ για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού και των συνεπειών του; Μήπως ξέρει κανείς ποια είναι η θέση του ΠαΣοΚ σχετικά με τις αποκρατικοποιήσεις διαφόρων ΔΕΚΟ και του ΟΤΕ; Για τα ζητήματα αυτά και για πολλά άλλα πιθανότατα τα στελέχη του ΠαΣοΚ να έχουν τις δικές τους απόψεις, τις οποίες διατυπώνουν κατά περίπτωση. Το ΠαΣοΚ, όμως, ως πολιτική οντότητα δεν έχει γενικά αποδεκτές, τεκμηριωμένες και λεπτομερείς θέσεις για τα προβλήματα της χώρας. Και αν έχει, κανείς πολίτης δεν τις ξέρει.


Αξίζει να σημειωθεί ότι η εκλογική νίκη του ΠαΣοΚ το 1981 ήταν αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, των προγραμματικών θέσεων που το ΠαΣοΚ είχε επεξεργασθεί και της εμπιστοσύνης που είχε καταφέρει να δημιουργήσει μεταξύ των πολιτών ότι έχει λύσεις για τα προβλήματά τους. Το ίδιο συνέβη και το 1996 όταν με το σύνθημα του εκσυγχρονισμού το ΠαΣοΚ έπεισε τους πολίτες ότι μπορεί να οδηγήσει τη χώρα και να την καταστήσει σύγχρονη ευρωπαϊκή οικονομία.


Τι έχει να πει το σημερινό ΠαΣοΚ στον έλληνα πολίτη πέραν των συνηθισμένων γενικοτήτων, τις οποίες ο πολίτης πλέον απεχθάνεται; Η κριτική για την πολιτική της ΝΔ είναι καλή, αλλά δεν πείθει παρά μόνο όσους έχουν ήδη πεισθεί. Δεν αρκεί, π.χ., να λέει το ΠαΣοΚ ότι η κυβέρνηση δεν κάνει τίποτε για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού. Αν το ΠαΣοΚ θέλει να το ακούσει ο λαός και να το ψηφίσει, πρέπει πρώτα να σκεφθεί τι έχει να πει και τι να προτείνει.


Τα τελευταία πέντε χρόνια ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ και τα μέλη της ηγεσίας του ασχολούνται σχεδόν αποκλειστικά με τους εαυτούς τους, την ευημερία τους και το πολιτικό τους μέλλον. Αυτό επιτρέπει στη ΝΔ να κυριαρχεί. Αν το ΠαΣοΚ συνεχίζει να αδιαφορεί για τα προβλήματα του λαού, η επόμενη ήττα θα είναι η λογική συνέπεια της αδράνειάς του.


Ο κ. Θεόδωρος Π. Λιανός είναι καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.