Η Κυβέρνηση της ΝΔ πάσχει από λεκτική μεγαλομανία. Μίλησε βαρύγδουπα για επανίδρυση του κράτους και τελικά εννοούσε την Αγροφυλακή και τον ακρωτηριασμό του Νόμου Πεπονή. Κάτι ανάλογο προωθεί και με την περιβόητη διοικητική μεταρρύθμιση. Διακινδυνεύω μια πρόβλεψη: Καμία αλλαγή δεν πρόκειται να υπάρξει στις υπάρχουσες δομές της Αυτοδιοίκησης αλλά και της αποκεντρωμένης Διοίκησης. Δήμοι και νομαρχίες θα παραμείνουν ως έχουν, απλά θα υπάρξουν δύο προσθήκες. Το 2010 θα εκλέξουμε επιπλέον 17 υπερνομάρχες χωρίς καμία αρμοδιότητα. Αυτοί απλά θα… «παρευρίσκονται και χαιρετίζουν».
Η δεύτερη προσθήκη θα είναι νεφέλωμα μητροπολιτικής συνεργασίας για Αθήνα και Θεσσαλονίκη, που όμως θα είναι χωρίς καμιά νομική υπόσταση!
Σε ό,τι αφορά τις πολυδιαφημισμένες πέντε υπερ-περιφέρειες και εδώ θα έχουμε προσθήκη πέντε υπερ-περιφερειαρχών στην υπάρχουσα δομή της αποκεντρωμένης διοίκησης. Το μοντέλο εξάλλου ξεκίνησε να εφαρμόζεται στο Δ´ ΚΠΣ ή ΕΣΠΑ. Ολες οι δομές μείνανε ανέγγιχτες και προστέθηκαν άλλες πέντε υπερ-περιφέρειες. Αυτή η διοικητική δομή δεν είναι, βέβαια, μεταρρύθμιση αλλά διοικητικός λαβύρινθος.
Η αποτελεσματικότητα που ζητάει η εποχή μας όσο τίποτε άλλο, θα αποτελεί με αυτούς τους ερασιτεχνισμούς κυριολεκτικά είδος υπό εξαφάνιση. Το πρόβλημα όμως είναι σοβαρότερο απ’ ό,τι φαίνεται. Πίσω από όλα αυτά βρίσκεται η άρνησή μας να αποχωριστούμε τον μύθο περί ελληνικής ιδιαιτερότητας που κρατάει καθηλωμένη τη χώρα. Σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες ισχύουν πέντε βασικές αρχές:
Πρώτον, ο τομέας των υπηρεσιών ασκείται καθ’ ολοκληρίαν από τους δήμους.
Δεύτερον, η περιφερειακή ανάπτυξη σχεδιάζεται και υλοποιείται από την αιρετή περιφερειακή αυτοδιοίκηση.
Τρίτον, η ανταγωνιστικότητα των μεγαλουπόλεων είναι υπόθεση της Μητροπολιτικής Αυτοδιοίκησης.
Τέταρτον, η φορολογική αποκέντρωση είναι κανόνας χωρίς εξαίρεση γιατί οδηγεί στην κοινωνία της ευθύνης και όχι σε αυτήν της μετάθεσης ευθυνών.
Και, τέλος, το Κράτος λειτουργεί ολοένα και πιο επιτελικά με ολοένα και μεγαλύτερη εξωστρέφεια.
Με μια τέτοια οπτική είναι προφανές ότι μιλάμε για ένα ριζικό μετασχηματισμό που οδηγεί στο σύγχρονο κράτος. Κάτι τέτοιο απαιτεί σχέδιο, πρόγραμμα, πόρους, κοινωνική συναίνεση και βάθος χρόνου.
Και κάτι ακόμη. Η συζήτηση περί των δομών είναι ανούσια γιατί οι δομές από μόνες τους δεν παράγουν τίποτα. Εξελίξεις παράγουν οι ολοκληρωμένες πολιτικές αποφάσεις.
Δύο παραδείγματα: Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και «Καποδίστριας» υπήρξαν πράγματι γενναίες τομές. Δεν εμπόδισαν όμως την «κατολίσθηση» για παράδειγμα της Δυτικής Ελλάδας, που είδε το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της, έναντι αυτού της Αττικής, να είναι 77% το 1995 και να κατακρημνίζεται στο 45% το 2005. Καλές δομές, κακό αποτέλεσμα.
Από την άλλη, μητροπολιτική αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα είχαμε αλλά δεν το ξέραμε. Ηταν ο Οργανισμός «Αθήνα 2004» που συντόνισε πόρους και πολιτικές με εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Αυτό είναι το ζητούμενο των μεταρρυθμίσεων, έχουν έννοια όταν βελτιώνουν τη ζωή μας και όχι τα βιογραφικά των υπουργών.
Ο κ. Π. Κουκουλόπουλος είναι μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠαΣοΚ.
