Τα παιχνίδια με την αλήθεια στην αρχή είναι κερδοφόρα και φαίνονται εύκολα: μοιάζει να υπερέχει αυτός που ψεύδεται ή που αποκαλύπτει μόνο το μέρος της αλήθειας που τον βολεύει. Ο παίκτης εδώ παίζει με τον χρόνο. Πιστεύει ότι αυτό που θα πει τώρα θα ξεχαστεί αργότερα ή ότι αυτοί που θα το θυμούνται θα είναι λίγοι ή, τέλος πάντων, η αλήθεια δεν θα έχει πια και τόση σημασία. Σημασία έχει ότι αυτός κατάφερε να κάνει το δικό του. Τέλος καλό, όλα καλά. Η ζωή μας είναι τόσο γεμάτη από παρόμοιες κωμωδίες ή δράματα, ώστε δεν εντυπωσιαζόμαστε πια από την παρουσία τους: τίποτε καινούργιο υπό τον ήλιο.
Τα πράγματα θα έπρεπε να είναι λίγο πιο ανησυχητικά, όταν τα παιχνίδια με την αλήθεια σφραγίζουν τον δημόσιο βίο. Τα αφεντικά της χώρας και οι παρέες τους δεν φαίνεται όμως να ανησυχούν, προφανώς γιατί πιστεύουν ότι η διακυβέρνηση του τόπου μοιάζει με ένα τεράστιο game εικονικής πραγματικότητας, όπου οι υπεύθυνοι, πατώντας διάφορα κουμπιά, ξετυλίγουν οθόνες και εικόνες της αρεσκείας τους, για να κρύψουν άλλες που δεν τους αρέσουν καθόλου. Ο ένας, ο επίσημος εκπρόσωπος της κυβέρνησης, που όσο περνάει ο καιρός τόσο περισσότερο μοιάζει με ολόγραμμα, αρέσκεται στο παιχνίδι της ταυτότητας: μόλις τον δούμε σοβαρό, όλοι γνωρίζουμε ότι θα πει τα ίδια πράγματα· και αυτός δεν μας διαψεύδει. Ολοι στο τέλος γελάμε και ο ίδιος, ικανοποιημένος με τον ρόλο του, αποχωρεί από την οθόνη. Επειδή μάλιστα η μονοτονία κουράζει, έχει τον αναπληρωματικό παίκτη του, ο οποίος επαναλαμβάνει όσα είπε ο τακτικός. Αλλά η ομάδα δεν έχει μόνο αυτούς τους δύο. Εχει και τους άλλους, τους στενούς συνεργάτες, οι οποίοι πρωταγωνιστούν στα ανεξάντλητα σενάρια της εντιμότητας, του ακέραιου ήθους και της αφοσίωσης στον αρχηγό. Γνωρίζουν μόνο αυτό που πρέπει να ξέρουν και πράττουν πάντα το σωστό. Σεμνοί και ταπεινοί, όμως, δεν υπερηφανεύονται για τις αρετές τους, μια και γνωρίζουν πολύ καλά ότι αυτός είναι ο ρόλος στον οποίο έχουν προοριστεί από το σενάριο του game. Είναι δυνατόν να φανταστεί κανείς αλλιώς τους άμεσους συνεργάτες ενός Πρωθυπουργού;
Τέλος, χάρη στην εξέλιξη της τεχνολογίας, το παιχνίδι μπορεί να εμπλουτιστεί με κομπάρσους. Πρόκειται συνήθως για βοηθητικούς ρόλους, κάτι σαν υπηρετικό προσωπικό, του οποίου δεν πρέπει να υποτιμήσουμε τη σημασία, στο μέτρο που όλοι επιθυμούμε ένα πλούσιο και περιπετειώδες σενάριο. Μόλις πριν από λίγο καιρό ο βοηθητικός αυτός πληθυσμός ονομαζόταν, με όρους που ανήκουν στην κλασική πια πολιτική θεωρία και πράξη, κυβέρνηση και πλειοψηφία: υπουργοί, υφυπουργοί, βουλευτές. Δυστυχώς η μόδα επέβαλλε, στις πιο πρόσφατες εκδόσεις του παιχνιδιού, να περιφέρονται βουβοί στην οθόνη, συνήθως κρυμμένοι στις γωνίες και στα σοκάκια, σκιές στο σκοτάδι, σαν να παρακολουθούν και αυτοί την εξέλιξη του game. Επειδή όμως υπό τις συνθήκες αυτές ο κίνδυνος της απραξίας ήταν ορατός, ένα καινούργιο πρόσωπο έκανε την εμφάνισή του: ο αμφισβητήσιμος βουλευτής. Παρών – απών, ο ήρωας βουλευτής εκφράζεται μόνο μέσω συσκευών και όταν μιλάει στην οθόνη προκρίνει την αρχαία εκδοχή της ελληνικής γλώσσας, την οποία εκφέρει με χέρια και με πόδια. Ενδιαφέρουσα επινόηση του σεναρίου, που θα μπορούσε να λύσει ακανθώδη προβλήματα του πολιτικού σκηνικού ως εικονικής πραγματικότητας. Αν, για παράδειγμα, κάθε βουλευτής της συμπολίτευσης υποδυόταν τον ρόλο του αμφισβητήσιμου βουλευτή, τότε θα μπορούσε να διαγραφεί από την Κοινοβουλευτική Ομάδα, υποστηρίζοντας ταυτοχρόνως την κυβέρνηση: απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία τριακοσίων τεσσάρων βουλευτών (304) σε σύνολο τριακοσίων (300). Η λύση αυτή κρίθηκε υπερβολική και απορρίφθηκε, γιατί προφανώς αντιβαίνει στην αληθοφάνεια του story. Το παιχνίδι θα παραγινόταν εύκολο και το κοινό θα στρεφόταν σε άλλα, κάπως υψηλότερου βαθμού νοημοσύνης.
Οπως σε κάθε game περιπέτειας που σέβεται τον εαυτό του, έτσι και σε τούτο ‘δώ η πλοκή έχει κάπως αστυνομικό χαρακτήρα. Αλλά στις ωραίες αστυνομικές ιστορίες υπάρχει πάντα ο δαιμόνιος ρεπόρτερ. Η πρωτοτυπία της δικής μας ιστορίας έγκειται στο γεγονός ότι ο δαιμόνιος ρεπόρτερ είναι δύο: ένα από τα προβλήματα, κάτι σαν κουίζ, που εμφανίζεται σε κάθε πίστα του παιχνιδιού είναι να βρούμε τον δαιμονισμένο. Στο σημείο αυτό ο καθένας μπορεί να αφήσει ελεύθερη τη φαντασία του και να ασκήσει τη δεξιοτεχνία του. Το έπαθλο, όπως συμβαίνει σε όλες τις ευγενείς άμιλλες, είναι ηθικής τάξεως: κερδίζει όποιος συγκεντρώσει τους περισσότερους πόντους. Οσο για τα χρήματα, τα έχουν ήδη μοιραστεί οι δημιουργοί και συντελεστές του game. Αλλά επειδή μας εξασφάλισαν ατελείωτες ώρες απασχόλησης και δημιουργικής διασκέδασης, ένα μόνο πράγμα μπορώ να τους ευχηθώ: χαλάλι τους και σε καλή μεριά!
Ο κ. Γεράσιμος Βώκος είναι καθηγητής Φιλοσοφίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
