Στον τομέα της παιδείας τα πράγματα είναι εξόχως σοβαρά, γιατί όπως το ξέρουμε όλοι η τελευταία (η παιδεία δηλαδή) είναι η μία από τις δύο πρώτες προτεραιότητες της κυβέρνησης – η δεύτερη πρώτη προτεραιότητα είναι ο πολιτισμός. Τα βήματα στην παιδεία, κατά συνέπεια, πρέπει να είναι συγκεκριμένα, αποτελεσματικά, συνετά και επαναστατικά. Και τα τέσσερα αυτά γνωρίσματα φαίνεται ότι συνυπάρχουν στο νομοσχέδιο, σύμφωνα τουλάχιστον με τα λόγια της υπουργού, μια και το κείμενο που δόθηκε στη δημοσιότητα θα εξασφαλίσει στα πανεπιστήμιά μας μια θέση ανάμεσα στα καλύτερα πανεπιστήμια της Ευρώπης και – γιατί όχι – του κόσμου. Προφανώς είναι πολύ νωρίς για να εκτιμήσει κανείς σε όλο της το βάθος τη συγκλονιστική μεταρρύθμιση. Σημασία όμως έχει το γεγονός ότι εντυπωσίασε τα μέλη της κυβερνητικής επιτροπής που κλήθηκαν να την εγκρίνουν: όλοι τους, με ένα στόμα, μόνο επαίνους είχαν να πουν για τον μόχθο και την ευστοχία της οικείας υπουργού και των συμβούλων της. Με δεδομένη τη συναίνεση αυτή δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί η κυβέρνηση βιάζεται να καταθέσει το νομοσχέδιο στη Βουλή: κάθε καθυστέρηση συνιστά ύβρη για την ιστορία και κρίσιμη απώλεια για το μέλλον της χώρας.


Αλλά η ομόθυμη συναίνεση των μελών της κυβερνητικής επιτροπής δεν πρέπει να παρακάμψει κάποιες λεπτές αποχρώσεις που εμφανίστηκαν στις δηλώσεις τους. Ετσι, για παράδειγμα, ο κ. Σουφλιάς δεν μπορεί να μην ένιωσε έστω τόση δα πικρία, διαπιστώνοντας ότι ο ίδιος, ως υπουργός Παιδείας, δεν κατάφερε να φτάσει στην κορυφή που βρίσκεται σήμερα η αγέρωχη συνάδελφός του. Κι όμως τα πράγματα ήταν απλά. Μόνο ο μεταρρυθμιστικός οίστρος έλειπε τότε: ο Γόρδιος Δεσμός. Κάπως πιο δύσκολη υποθέτω τη θέση του υπουργού Εθνικής Αμυνας, καθώς και της υπουργού Εξωτερικών. Ο πρώτος, λίγο συνοφρυωμένος, αναλογιζόταν προφανώς τα μέτρα που έπρεπε να λάβει για τη διακριτική προστασία των πρωτεργατών της μεταρρύθμισης, των οποίων η τόλμη, όπως το διδάσκουν αρκετοί ιστορικοί, πληρώνεται συχνά, ακόμη και με τη ζωή τους. Η δεύτερη δεν μπορεί παρά να σκεφτόταν τις ενδεχόμενες δυσκολίες που θα δημιουργούσε στην εξωτερική πολιτική της χώρας η δημοσιοποίηση του νόμου. Πώς θα αντιδράσουν άραγε οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις, τώρα που ο καινούργιος νόμος, τοποθετώντας τα Πανεπιστήμιά μας στην πρώτη γραμμή της γνώσης, κινδυνεύει να οδηγήσει τα δικά τους σε υποβιβασμό;


Στην προοπτική αυτή ίσως πρέπει να ερμηνευτεί η στιβαρή δήλωση του πρωθυπουργού στο τέλος της συνεδρίασης. Σε ένα αυστηρό μήνυμα με πολλούς αποδέκτες, εντός και εκτός Ελλάδος, ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως κατέστησε σαφές ότι η μεταρρύθμιση θα προχωρήσει, χωρίς κανένα δισταγμό, και θα σαρώσει ό,τι βρει μπροστά της. Τα συντρίμμια θα πέσουν στα κεφάλια μας.


Ο κ. Γεράσιμος Βώκος είναι καθηγητής Φιλοσοφίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.