EINAI ν’ απορεί κανείς που, ώρες-ώρες, η μνήμη εξαφανίζεται από τη συνείδηση ενός λαού – και μάλιστα, η μνήμη γεγονότων τρομακτικών για τον ίδιον αλλά και για την ανθρωπότητα.


Ετυχε να επισκεφθώ το Ισραήλ το 1958 – γιόρταζε, τότε, τα δέκα χρόνια από την ίδρυσή του και είχε καλέσει συγγραφείς, δημοσιογράφους κ.ά. για να γνωρίσουν το νεοπαγές κράτος και τα επιτεύγματά του. Και πραγματικά, εντυπωσιαστήκαμε με την εργατικότητα και την οργανωτικότητα εκείνων των 2 εκατομμυρίων (τότε) ξεριζωμένων που, μέσα σ’ ένα τόσο μικρό χρονικό διάστημα, είχαν στήσει κράτος, έφτιαξαν δρόμους, δάσωσαν πετρώδεις περιοχές, είχαν φέρει ακόμα και νερό στην έρημο του Νεγκέμπ. Ετσι, στην παλιότερη συμ-πάθεια για τα παθήματα αυτής της κατατρεγμένης φυλής, προστέθηκε και ο θαυμασμός για την ακούραστη δημιουργικότητά της.


Αλλά με τον καιρό, η λαμπερή εκείνη εικόνα άρχισε να σκοτεινιάζει. H Γη Χαναάν, η Γη της επαγγελίας μεταλλασσόταν βαθμιαία σε στρατόπεδο πάνοπλο – με την ανιδιοτελή(!) βοήθεια των ΗΠΑ – σε στρατόπεδο που εμπλεκόταν ολοένα σε πολέμους με τους γείτονές του. Σε στρατόπεδο όχι μόνο αμυντικό αλλά και, λόγω υπεροπλίας, άκρως επιθετικό. Και η σκοτεινιασμένη εικόνα έφτασε στο ζόφο με τις σφαγές στους οικισμούς Σάμπρα και Σατίλα και, προπάντων, με τον τωρινό πόλεμο, που ερημώνει μιαν άλλη μικρή χώρα και εξοντώνει εκατοντάδες αμάχους με σπάνια αγριότητα.


KAI ακριβώς η αγριότητα αυτή οδηγεί στο αρχικό μου ερώτημα: Οι Ισραηλινοί έχουν χάσει τη μνήμη τους; Δεν θυμούνται τα Καβδιανά Δίκρανα, τους διωγμούς και τους εξευτελισμούς, απ’ όπου έχουν περάσει τόσους και τόσους αιώνες; Δεν θυμούνται τα ατέλειωτα μαρτύρια της φυλής τους στον προχτεσινό ακόμα B’ Πόλεμο; Δεν θυμούνται τους ξεριζωμούς και την προσφυγιά, τα γκέτο και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τα κρεματόρια και τους ομαδικούς φόνους, το ολοκαύτωμα εκατομμυρίων ομοφύλων τους; Εγιναν τόσο αμνήμονες και τόσο αλαζόνες ώστε να εφαρμόζουν τις ίδιες μεθόδους και το δίκαιο του ισχυροτέρου σ’ ένα άλλο μικρό κράτος και σ’ έναν άφταιγο λαό;


Οποια κι αν είναι η δικαιολογία τους (βάσεις της Χεζμπολλάχ) πώς μπορούν να λησμονούν την εξόντωση της φυλής τους απ’ τους χιτλερικούς και να δηλώνουν σήμερα πως «ο στρατός τους θα δράσει χωρίς όρια» (ο πρωθυπουργός τους Ολμετ έφη) και πως «θα βυθίσουν τον Λίβανο στο σκοτάδι για μερικά χρόνια», καταστρέφοντας όλες τις υποδομές του και τις πηγές ενέργειας; Και επιπλέον, βομβαρδίζοντας δεξαμενές πετρελαίου, να δημιουργούν μια τεράστια πετρελαιοκηλίδα, που όχι μόνο νεκρώνει τις ακτές του αλλά και απειλεί ολόκληρη τη Μεσόγειο; Ο άλλοτε κατατρεγμένος γίνεται σήμερα ο υπ’ αριθμ. 1 κίνδυνος της ηπείρου;


Ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος Ιάμβλιχος (Δ´ αι. μ.X.) ονόμαζε τη μνήμη «κατοχή φαντασμάτων» (δηλ. ειδώλων, εικόνων1). Στον νου των Ισραηλινών (που επικροτούν σε ποσοστό 92% την επίθεση) δεν έρχεται το αποτρόπαιο φάντασμα του Χίτλερ, που έγραφε, πριν 80 χρόνια, στον «Αγώνα» του: «Σκοπός των Εβραίων είναι η κατεδάφιση του πολιτισμού και η μεταμόρφωση του κόσμου σε ερείπια!».


Και τότε και πάντα, ο κόσμος καταδίκαζε με βδελυγμία εκείνες τις παράφρονες ιερεμιάδες. Οι Ισραηλινοί TI προσπαθούν ν’ αποδείξουν με τα σημερινά έργα τους;


Y.Γ. Στο «Βήμα» της 4.8., δημοσιεύτηκε γράμμα του Επ. Λυκειάρχη κ. K. Σπηλιώτη, που με ψέγει για το άρθρο μου «Ιεροί παραλογισμοί» (23.7). Και ειδικά, επειδή αμφισβήτησα τη σύζευξη αρχαιοελληνικού και χριστιανικού πολιτισμού, μια και ο πρώτος στηριζόταν στη Λογική και ο δεύτερος στην Πίστη. Και αναρωτιέμαι: ο επιστολογράφος συμφωνεί με τον κ. Χριστόδουλο πως «H λογική αποτελεί την τραγωδία του σύγχρονου ανθρώπου», επειδή «αποϊεροποιεί τη ζωή»… πως τα ανθρώπινα δικαιώματα πρέπει να αντικατασταθούν με τη «διακονία» δηλαδή την υπηρεσία, την αδιαμαρτύρητη εκπλήρωση καθήκοντος κλπ. Αν ναι, αν ο κ. Σ. προσυπογράφει αυτά τα χριστοδούλεια έπη, χαίρομαι που δεν υπήρξα μαθητής του! (μ’ όλο που μπορεί να είναι νεότερός μου).


Επιπλέον, με συμβουλεύει να μελετήσω τους αρχαίους για να αντιληφθώ τις αρχές και τις αξίες του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού που «θα οδηγήσουν την ανθρωπότητα σε λειμώνες αξιοπρέπειας, αδελφοσύνης και αγάπης».


Ανταποδίδοντας, θα τον συμβούλευα και εγώ να ξαναδιαβάσει την Ιστορία των 2000 μετά Χριστόν χρόνων για να δει σε τι λαμπερούς λειμώνες οδήγησαν ΗΔΗ την ανθρωπότητα οι φανατικοί πιστοί. Ηγουν σε απηνείς διωγμούς των «εθνικών», σε καταστροφή άπειρων αρχαιοελληνικών καλλιτεχνημάτων, σε αιματηρότατους θρησκευτικούς πολέμους, σε εικονομαχίες, σε σφαγές διαμαρτυρομένων από καθολικούς και τανάπαλιν, σε Ιερές Εξετάσεις και πυρές για «αιρετικούς», «μάγους» (και βιβλία), σε αφορισμούς κορυφαίων διανοητών… και πλήθος άλλες εκδηλώσεις «αδελφοσύνης και αγάπης».


Ω, τι υπέροχοι λειμώνες, αλίμονο!


1. Σε Στοβαίο, KE, 6.