Στο πρόσφατο Συμβούλιο Κορυφής οι ηγέτες της Ευρώπης υπό τη σκιά και του Γαλλικού Μάρτη επανήλθαν στο φάντασμα της στρατηγικής της Λισαβόνας. Οι μεγαλόστομοι στόχοι της να γίνει η Ενωση η ανταγωνιστικότερη περιοχή του κόσμου ως το 2010, με αειφόρο ανάπτυξη, ευμάρεια και κοινωνική δικαιοσύνη, χωρίς αντίκρισμα βούλησης, εξαφανίστηκαν από τη δημόσια συνείδηση «πριν αλέκτορα φωνήσαι».
Οι αγορές δεν παράγουν αλληλεγγύη και συνοχή και από μόνες τους αδυνατούν να δώσουν πολιτική ολοκλήρωση και θεσμική υποδομή. Εφ’ ω και η προχθεσινή διακήρυξη των Βρυξελλών για παρούσες κύριες προτεραιότητες: εκπαίδευση, έρευνα, καινοτομίες, επιχειρηματικότητα, αγορά εργασίας και ενέργειας, ακούγεται ως «χαλκός ηχών και κύμβαλον αλαλάζον». H πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική και η αλλαγή της προαπαιτεί μέτρα, που οι σημερινές, κατώτερες των περιστάσεων, ευρωπαϊκές ηγεσίες δεν τολμούν.
Διά της εις άτοπον απαγωγής η ευθύνη μετακυλίεται εκεί όπου πρωτογενώς υπάρχει, στις εθνικές κυβερνήσεις. Υπ’ αυτές τις συνθήκες η επιστροφή στον πειρασμό του «οικονομικού πατριωτισμού» (όρα Γαλλία) καθίσταται σχεδόν αναπόφευκτη. Αλλο όμως αυτό και άλλο ο νόμος Ντε Βιλπέν. «Συμβόλαιο Πρώτης Πρόσληψης» = διετής εργασία με δικαίωμα απόλυσης χωρίς αποζημίωση για νέους μέχρις 26 ετών. Ο Γαλλικός Μάρτης δεν έχει τα «ρομαντικά» χαρακτηριστικά του Γαλλικού Μάη. Τότε οι εξεγερθέντες ήθελαν να αλλάξουν τον κόσμο. Τελικά βέβαια άλλαξε αυτούς ο κόσμος. Θυμηθείτε επαναστατημένα τότε παιδιά, σήμερα επώνυμα νεοταξικά εξαρτήματα! Τώρα οι νέοι ζητούν μια σίγουρη εργασία και οι συνδικαλιστές τον αυτονόητο προηγούμενο διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους.
Το μεταπολεμικό ευρωπαϊκό υπόδειγμα πλήρους απασχόλησης δοκιμάζεται δεινά: οι αναδυόμενες αγορές Κίνας – Ινδιών έχουν υπερπροσφορά φθηνής εργασίας προς το διεθνοποιημένο κεφάλαιο και προσελκύουν τις επενδύσεις του, ενώ η υπογεννητικότητα ενδημεί θανάσιμα με όλες, ιδίως τις μεσομακροπρόθεσμες, συνέπειες.
Στον κόσμο συντελούνται βαθιές αλλαγές, πλην προς το χειρότερο. Και εδώ έγκειται η ήττα των ηγεσιών. Φευ και των λαών. Για τους τελευταίους ισχύει η επισήμανση του Επαμεινώνδα «ηλίκον θηρίον κεφαλήν ουκ έχει» (= τόσο μεγάλο θηρίο είναι ακέφαλο).
H διαχρονική εικόνα της ελληνικής οικονομίας εξακολουθεί παρά τα όποια θετικά βήματα να είναι απογοητευτική. Με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας είμαστε έσχατοι σε επενδυτική ελκυστικότητα στην E-25, στην 80ή θέση στο επιχειρείν και οι μοναδικοί στους «25» +2 που το 2005 δεν επιτύχαμε κανέναν από τους μεταρρυθμιστικούς στόχους της Λισαβόνας: απασχόληση, έρευνα και καινοτομία. Δεν είμαστε χώρα χωρίς δυνατότητες, είμαστε χώρα χωρίς προτεραιότητες. Αλλά μονίμως Επιθυμείς, ποτέ Προμηθείς. Δείγμα η τραγωδία της 16χρονης, εξαιτίας απαράδεκτης καθυστέρησης εφαρμογής στα νοσοκομεία μας της σχεδόν αδάπανης μοριακής μεθόδου.
Τα κίνητρα που έχουν δοθεί στην επιχειρηματικότητα είναι γαλαντόμα: μείωση στο μισό της υπερωριακής αποζημίωσης, ελαστικό οκτάωρο, ουσιαστικές φοροελαφρύνσεις μερισμάτων, καθήλωση κατώτατων αμοιβών, μη τιμαριθμοποίηση φορολογικών κλιμακίων κ.ά. Μετρήσιμη ανταπόκριση της επιχειρηματικότητας σε νέες επενδύσεις αόρατη. Αλλά δραστική διεκδίκηση κρατικών επιχορηγήσεων βοερή. Δόθηκαν ήδη 500 εκατ. ευρώ τη διετία. Επονται άλλα τόσα. Ομως ευελιξία και απορρύθμιση δεν συνιστούν κίνητρα υγιούς επιχειρηματικότητας. Ο νεοφιλελευθερισμός διατείνεται ότι είναι νομοτελειακή ανάγκη της Ιστορίας. Ψέματα. Είναι παρέκβασή της. H Ιστορία θέλει τον άνθρωπο κέντρο της και όχι την αγορά.
Υπέρτατη ανάγκη: εθνική συνεννόηση και κοινωνική συναίνεση. Τα προβλήματά μας εμείς θα τα λύσουμε.
Ο κ. Στέλιος Παπαθεμελής είναι βουλευτής.
