Ο Πυθαγόρας στα «Χρυσά έπη» του είχε ορίσει καθημερινό καθήκον την αυτοκριτική με το τριπλούν ερώτημα: «Πή παρέβην, τί δ’ έρεξα, τί μοι δέον ουκ ετελέσθη» («Πού λάθεψα, τι θετικό έκανα, τι όφειλα να πράξω και παρέλειψα»). Αν ο αυτοέλεγχος είναι αναγκαίος όρος βίου, πόσο μάλλον επιβάλλεται στη συλλογική δημόσια ζωή. Διαχρονικός κανόνας διακρατικών σχέσεων είναι η αμοιβαιότητα και ανταπόδοση.
Μήπως στην περίπτωση των ευρωτουρκικών σχέσεων τον παραβιάσαμε «εβδομηκοντάκις επτά» εις βάρος μας;
Συναινέσαμε εν χορδαίς και οργάνοις στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας χωρίς να πάρουμε «στο χέρι» τίποτε. Ούτε τα αυτονόητα: casus belli, αποχώρηση Αττίλα, διακοπή παραβιάσεων. Εκτοτε μάλιστα η «εντάξιμη» σκληραίνει έργω και λόγω: Νόμιμο το casus belli, λόγω Μαδρίτης, δηλώνει ο Γκιουλ. Μοναδικός λόγος να κηρύξει η Τουρκία πόλεμο είναι τα νησιά του Αιγαίου και η Δ. Θράκη να ιδωθεί υπό το πρίσμα νομιμότητας της εισβολής στην Κύπρο, προειδοποιεί o νεοθωμανιστής έμπιστος του Ερντογάν, Αχμέτ Νταβούτογλου (πρβλ. Αρη Αμπατζή «Islam Light»).
Μήπως και στην περίπτωση των Σκοπίων λειτουργήσαμε ανάλογα; Λοιδορούμενοι από τους αποδέκτες της αθεράπευτης πολιτικής μας αθωότητας, τους χαρίσαμε το καθεστώς υποψήφιας χώρας. Ολοι οι απέναντί μας, Τούρκοι, Σκοπιανοί, Αλβανοί κτλ., παίρνουν. Εμείς δίνουμε. Ξαναδίνουμε και ξανά δίνουμε. Γιατί; Ξένοι και ημέτεροι αναλυτές ερμηνεύουν ότι έναντι της Αγκυρας για την τρέχουσα κακοφορμισμένη ύφεση και τον φόβο. Απαγε της βλασφημίας! Ο «φαινόμενος φοβερός ουκ έστιν άφοβος» (Επίκουρος). Ο Ρήγας το είχε πει αλλά μόνον κλεφταρματολοί τον άκουσαν: « Ποτέ μη στοχασθείτε πως είναι δυνατός / καρδιοχτυπά και τρέμει σαν το λαγό κι’ αυτός!». Ο Τούρκος, βέβαια! Για τα Σκόπια από κεκτημένη συνήθεια. Πάντα ταύτα και άλλα συναφή «κατόπιν ατλαντικών πιέσεων».
A, κάναμε και μια παραγγελία-μαμούθ F-16, κόστος όλο το Δ’ ΚΠΣ. Τι πολιτικόν αντάλλαγμα λάβαμε; Οι Αμερικανοί πιέζουν. Δεν υπάρχει χώρα που να μην την πιέζουν. Οι πιεζόμενοι διαφέρουν. Κάποιοι απορρίπτουν ασυζητητί. Αλλοι διαπραγματεύονται ισχυρά ανταλλάγματα. Και κάτι λίγοι ενδίδουν ασυζητητί…
Οι ΗΠΑ ανακατεύουν τώρα επικινδύνως τα Δυτικά Βαλκάνια και προκαλούν νέες ανισορροπίες στην περιοχή. Στους Αλβανούς δίνουν το Κοσσυφοπέδιο (αργότερα και το Τέτοβο), στους Σκοπιανοσλάβους το όνομα και σε μας το τίποτε. Δεν μπορεί όμως στους άλλους να δίνουν και από μας να παίρνουν. Αυτό είναι επιεικώς ανέντιμο. Και στην Αμερική υπάρχουν και έντιμοι που ενίοτε εξεγείρονται. Στη μεταπολεμική μας ιστορία πλην ελαχίστων εξαιρέσεων οι ΗΠΑ βρίσκονται μονίμως με τους απέναντί μας. Σεπτεμβριανά, Τριμερής Λονδίνου, Ζυρίχη, Αττίλας, έκτρωμα Αναν, Σκοπιανό κτλ. Πάντοτε με καταπελτώδη πίεση να ενδώσουμε. Ολυμπιακός στόχος της Ελλάδας πρέπει να αναδειχθεί εφεξής η αποτροπή πάσης ατλαντικής πιέσεως και η μετατροπή της σε σύμπλευση. Ο στόχος είναι ρεαλιστικός.
H Ελλάς διαθέτει στις ΗΠΑ Ομογένεια με ψήφο εκατοντάδων χιλιάδων ομογενών. Να την διαπραγματευθεί, όπως οι Εβραίοι. Να οργανώσει αμελλητί μηχανισμό όπως οι Εβραίοι και οι Τούρκοι. Ο τίτλος «σοβαρός στρατηγικός εταίρος» μπορεί από ψιλός (κενός περιεχομένου) να γίνει ψηλός (και πλήρης περιεχομένου). Από μας.
Πριν από εκατόν τόσα χρόνια ο Ροΐδης έγραψε: «Εκαστος τόπος έχει την πληγήν του, η Αγγλία την ομίχλην, η Βλαχία την ακρίδα, η Αίγυπτος τας οφθαλμίας και η Ελλάς τους Ελληνας» (Απαντα, E’, 365). Πρέπει να διαψεύσουμε τη διαπίστωση. Θα χαιρόταν και ο Ροΐδης.
Ο κ. Στέλιος Παπαθεμελής είναι βουλευτής.
