Ξαφνικά στο κατακαλόκαιρο το 42% έφερε την αυτοδιοίκηση στο προσκήνιο. H συζήτηση που άνοιξε δεν αφορά όμως τον ρόλο των αποκεντρωμένων θεσμών. Είναι μια συζήτηση εκλογικού «ταμείου» με έκδηλη την κυβερνητική αγωνία για τις εντυπώσεις της πρώτης Κυριακής. Αυτό είναι το ζητούμενο;
Να το θέσουμε καθαρά, χωρίς περιστροφές. Στην Ελλάδα η αυτοδιοίκηση παρουσιάζει προβλήματα και παθογένειες που πλήττουν το κύρος και την αξιοπιστία της. Αφετηρία των προβλημάτων, χωρίς αμφιβολία, είναι η οικονομική ασφυξία των δήμων που ξεκίνησε σταδιακά το 1990 και συνεχίζεται αμείωτη ως σήμερα. Με τις ευθύνες όλων των κυβερνήσεων τεράστιες.
Μόνο τα τελευταία χρόνια η δαπάνη μισθοδοσίας ανά υπάλληλο υπερδιπλασιάστηκε… H Ελλάδα το 2005 παραμένει το πιο συγκεντρωτικό κράτος της Ενωμένης Ευρώπης και το καχεκτικό οικοδόμημα της αυτοδιοίκησης βρίσκεται στα πρόθυρα της οικονομικής κατάρρευσης.
Αυτά συμβαίνουν εδώ. Στην Ευρώπη συμβαίνουν άλλα. Από τη Γαλλική Επανάσταση ως σήμερα η έννοια του σύγχρονου κράτους είναι ταυτόσημη με την αποκέντρωση και την αυτοδιοίκηση.
Εννοιες που διαρκώς ενδυναμώνονται, αφού το συγκεκριμένο μοντέλο οργάνωσης αποδείχτηκε ανθεκτικό στον χρόνο με κριτήριο την αποτελεσματικότητα.
H ριζική αποκέντρωση των πολιτικών απασχόλησης στη Δανία υποδιπλασίασε την ανεργία σε 3 χρόνια.
Ανάλογες επιλογές στην παιδεία έφεραν τη Φινλανδία στην κορυφή.
H συνευθύνη στην ανάπτυξη των τοπικών αρχών έφερε τη Σουηδία στην κορυφή της ανταγωνιστικότητας.
Για την Ελλάδα παιδεία, ανεργία, ανταγωνιστικότητα φαίνεται ότι αποτελούν δευτερεύοντα ζητήματα.
Απόλυτα λογικό για μια χώρα που με απίστευτη άνεση αποφασίζει να περικόψει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ από την Κοινωνία της Πληροφορίας και να τα μετατρέψει σε δρόμους και τσιμέντα. Συμπέρασμα; Απαιτούνται επειγόντως ρήξεις και τομές.
Αιρετός περιφερειάρχης. Λιγότεροι δήμοι. Αυτοδιοίκηση μητροπολιτικών περιοχών. Ενας και αξιόπιστος μηχανισμός ελέγχου. Και πάνω απ’ όλα: φορολογική αποκέντρωση για να οδηγηθούμε στην αυτοδιοίκηση της ευθύνης και της ανάπτυξης, της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας. Απελευθέρωση των δυνάμεων των τοπικών κοινωνιών για περιφερειακή ανάπτυξη και βιώσιμες μεγαλουπόλεις. Στόχοι στους οποίους το συγκεντρωτικό κράτος είναι ανίκανο να ανταποκριθεί.
Ολα αυτά βέβαια δεν υπάρχουν στο προεκλογικό πρόγραμμα της κυβέρνησης. Εκεί υπάρχει όμως το 42%. Και μόνο που το 42% παραπέμπει στις ελληνικές καλένδες τη συζήτηση για το σύγχρονο κράτος, πρέπει να απορριφθεί.
Στην εποχή της ενδυνάμωσης των αποκεντρωμένων θεσμών στην Ευρώπη η κυβέρνηση επιλέγει αποδυνάμωση. Στην κρίση των θεσμών και της πολιτικής απαντά με την πλήρη κομματικοποίηση και τον αποκλεισμό κάθε διαφορετικής και αυτόνομης φωνής.
Φυσικό για μια κυβέρνηση που σχεδιάζει το μέλλον με 9.000 αγροφύλακες! Καθόλου αναγκαίο όμως για τη χώρα. Οπως καθόλου ανάγκη δεν έχουμε την αλαζονεία και την προχειρότητα.
Συζητάνε μόνοι τους, εσώκλειστοι στη Ρηγίλλης, περιφρονώντας όλους τους θεσμικούς συνομιλητές και την κοινωνία. Αλλάζουν τα σενάρια σαν τα… πουκάμισα, αγνοώντας ότι κάποιες προτάσεις τους ακυρώνουν πλήρως τη λειτουργία των δήμων, εκτός και αν γίνουν 332 νέα άρθρα στον Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων που πρόσφατα… ολοκληρώθηκε. Τέτοια προχειρότητα.
Το μόνο που φαίνεται ότι «κλείδωσε» είναι το 42% με το επιχείρημα «γιατί να μην εκλέγεται ο δήμαρχος με το ποσοστό της κυβέρνησης;». Μα ο δήμαρχος είναι μονοπρόσωπο όργανο που δεν έχει τη δυνατότητα προσφυγής στις κάλπες όταν αμφισβητούνται μείζονες επιλογές του ή όταν απολέσει την πλειοψηφία. Πρόκειται για διαφορετικούς θεσμούς, γι’ αυτό υπάρχουν και ανάλογες συνταγματικές προβλέψεις.
H προχειρότητα, η αλαζονεία και οι προφανείς εκλογικές σκοπιμότητες της ΝΔ θα κριθούν στις κάλπες. Αυτός είναι ο κανόνας της δημοκρατίας. Λίγη σοβαρότητα όμως δεν βλάπτει.
Ο κ. Πάρις Κουκουλόπουλος είναι δήμαρχος Κοζάνης και πρόεδρος της ΚΕΔΚΕ.
