Κομψός. Αθλητικός. Ακαταπόνητος πεζοπόρος. H ψυχή ενός αγίου στο σώμα ενός αθλητή. Ρωμαλέο, σχεδόν νιτσεϊκό σφρίγος στην υπηρεσία της πίστης ενός ιερέα. Με δυσκολία μπορούμε να τα φανταστούμε όλα αυτά σήμερα.
Οταν έχουμε γνωρίσει μόνο τον βασανισμένο από την αρρώστια, χλωμό Πάπα της πρόσφατης εποχής, είναι δύσκολο να τον φανταστούμε νέο, με την επιβλητική κορμοστασιά του, τη σωματική του ρώμη. Αυτός όμως είναι ο άνθρωπος που θυμάμαι εγώ. Αυτή είναι η εικόνα που οι άνδρες και οι γυναίκες της γενιάς μου, που τον είδαν να ανεβαίνει στην εξουσία στις αρχές της δεκαετίας του 1980, θα θυμούνται επίσης. Ενα Πάπα νέο. Εναν Πάπα ο οποίος συμβόλισε από την πρώτη στιγμή το «ξανάνιωμα» της Εκκλησίας.
Ανέφερα τον Νίτσε σκόπιμα. Για τους ανθρώπους της γενιάς μου, που μάθαμε φιλοσοφία από τα βιβλία του Νίτσε ή του Χάιντεγκερ, ο Ιωάννης-Παύλος B’ ήταν πρώτα απ’ όλα ο Πάπας της εποχής του θανάτου του Θεού. Βεβαίως, ήταν επίσης ο Πάπας του αγώνα εναντίον του κομμουνισμού. Πριν όμως από αυτό ήταν σύγχρονος με την ιδεολογία του θανάτου του Θεού. Ηταν ο πρώτος Πάπας, ο πρώτος ηγέτης οποιασδήποτε σύγχρονης Εκκλησίας, που κατάλαβε ότι ο κομμουνισμός, όπως και ο ναζισμός, δεν ήταν, από πολλές απόψεις, τίποτε άλλο από ένα επεισόδιο στη μεγάλη ιστορία του θανάτου του Θεού. Αυτή την Ιστορία είχε να αντιμετωπίσει.
Ας πάμε πίσω, στο πώς σκέπτονταν οι άνθρωποι τότε. Δεν υπήρχε μία Ευρώπη αλλά δύο, σε ένα είδος σκοτεινού μανιχαϊσμού που υποστήριζε ότι σε αυτές τις δύο Ευρώπες υπήρχαν δύο διαφορετικές ανθρωπότητες, με διαφορετικά πεπρωμένα και ελπίδες που δεν επρόκειτο να συναντηθούν ποτέ. Υπήρξε ένας πολιτικός και θρησκευτικός ηγέτης ο οποίος απέρριψε αυτή τη λογική. Υπήρξε ένας πολιτικός και θρησκευτικός ηγέτης ο οποίος αναγνώρισε αμέσως ότι η ιδέα πως η μισή Ευρώπη θα έπρεπε να εγκαταλειφθεί στη σκλαβιά ήταν τερατώδης. Αυτός ο οραματιστής, ο εφευρέτης της σύγχρονης Ευρώπης, ο άνθρωπος με το τεράστιο θάρρος στον οποίο η ήπειρος οφείλει την ενότητά της, ήταν, είτε μας αρέσει είτε όχι, είτε είμαστε χριστιανοί είτε όχι, ο ηγέτης της Καθολικής Εκκλησίας. Μόνο και μόνο γι’ αυτό, θα πρέπει να ευχαριστούμε τον Βοϊτίλα.
Ο κ. Bernard-Henry Levy είναι φιλόσοφος και συγγραφέας.
