O Φρανσουά Μιτεράν επισκεπτόμενος το Σινά είχε μείνει έκθαμβος με τα εκεί ελληνικά προσκυνήματα και τη γαλανόλευκη που κυμάτιζε στην έρημο. Στη Μελίνα εκμυστηρεύτηκε: «Αν ήμουν Ελληνας, θα χρησιμοποιούσα ως κύριο όπλο της εξωτερικής μου πολιτικής τον ατίμητο αυτόν πλούτο»!


H ιστορία θα μας κρίνει αμείλικτα για δύο διά παραλείψεως τελούμενα εγκλήματά μας: πρώτον, διότι διά της μακράς εγγενούς αδιαφορίας μας διατρέχει έσχατον κίνδυνον η ελληνικότητα προαιωνίων κέντρων τα οποία επέζησαν και σε αιώνες δίσεκτους, όταν δεν υπήρχε ελληνικό κράτος· δεύτερον, διότι προσπερνούμε ανυποψίαστοι και αφήνουμε στα αζήτητα την πυρηνική δύναμη του πολιτισμικού μας πλούτου.


Σε απίστευτη ένδεια στο κεφάλαιο αυτό οι εξ ανατολών γείτονες στα 500 χρόνια της παρουσίας τους στην περιοχή δεν πρόσθεσαν λέει o George Horton ούτε ένα λιθαράκι στον πολιτισμό και ό,τι παρήχθη τότε υπήρξε έργο των ραγιάδων της αυτοκρατορίας. Αλλά ιδού τι μηχανεύτηκαν και το εκθέτουν τώρα στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών στο Λονδίνο με τίτλο «The Turks»: συγκέντρωσαν 350 αντικείμενα από 11 χώρες, χαλιά, ενδύματα, κοσμήματα (600-1600 μ.X.) και προσπαθούν να «πουλήσουν» στους κουτόφραγκους «τουρκικό πολιτισμό»! Εξειδικευμένοι σφετεριστές αλλοτρίων έργων δεν ορρωδούν διά πάσαν ιδιοποίηση. Ηδη εξήγγειλαν έκθεση στις ΗΠΑ: «Το Αιγαίο κατά τον Τρωικό Πόλεμο και την εποχή του χαλκού». Θα δεινοπαθήσει ο Ομηρος, και η ιστορική αλήθεια.


H Αγκυρα, με σωρό τα πολιτικοϊδεολογικά και τα πραγματικά της αδιέξοδα σήμερα, καταφεύγει στη σανίδα σωτηρίας της πολιτιστικής διπλωματίας για να στηρίξει στην αποτελεσματικότητά της όσα στο παρελθόν βάσιζε στον γεωστρατηγικό της μύθο. Αυτό που χαρακτηρίζει τις στρατηγικές και τακτικές επιλογές της είναι η αδιάκοπη αναζήτηση νέων λύσεων, νέων ερεισμάτων και γρήγορων αναπροσαρμογών. Επιμένει και «πλάθει», ή σφετερίζεται πολιτιστικά επιτεύγματα που προβάλλει ως δικά της.


Στην υψηλή στρατηγική του Βυζαντίου η χρησιμοποίηση της πολιτιστικής διπλωματίας είναι το απόλυτο όπλο. H χριστιανική πίστη, η Λειτουργία, η γραφή, ο λόγος, τα μέσα πρόσβασης στον πολιτισμό εκθάμβωναν τους βαρβάρους – εχθρούς της αυτοκρατορίας, που μετατρέπονταν έτσι σε φίλια δύναμη. H εμπειρία αυτή συνιστά πλήρη απόδειξη της εγκυρότητας και του δυναμισμού της πολιτιστικής διπλωματίας.


Ο μέσος παγκόσμιος πολίτης έχει μια χλωμή έστω πρόγευση από κλασική σκέψη και από τη χιλιόχρονη λάμψη του Βυζαντίου. H ελληνική διάρκεια συνδέει με έναν απερίτμητο ομφάλιο λώρο τις απαρχές του Ελληνισμού με τον ενεστώτα χρόνο. Τρεις χιλιάδες χρόνια προφέρουμε με την ίδια δροσιά και γλυκύτητα (Ελύτης) τις λέξεις ουρανός, θάλασσα, ήλιος, ελευθερία!


Οι σοφοί μας και οι μύθοι μας έχουν ενσωματωθεί στους πολιτισμούς των άλλων λαών. Στην αγγλική γλώσσα κυριαρχούν 75.000 τουλάχιστον ελληνικές λέξεις. Τα αριστουργήματα της τέχνης του Ελληνισμού, αρχιτεκτονική, γλυπτική, ζωγραφική, των κλασικών χρόνων, και η ανεπανάληπτη αγία εικόνα του Βυζαντίου αποτελούν πανανθρώπινη κληρονομιά και θησαυρόν αδαπάνητο. Φαντάζεσθε να είχαν οι εχθροί μας Μεγαλέξανδρο με την ιδιοφυή στρατηγική του, Θουκυδίδη μέγιστο Δάσκαλο της πολιτικής τέχνης, αυτούς και αυτά που έχουμε εμείς; Στείλτε μιαν έκθεση μακεδονικών θησαυρών και επιγραφών στο Βερολίνο και καλέστε τον καγκελάριο Σρέντερ να την εγκαινιάσει. Θα τολμήσει ξανά να ψευδονομάσει τα Σκόπια Μακεδονία; Θα το «βουλώσει» διά παντός.


Εχουμε δύναμη. Ας αποκτήσουμε επιτέλους και επίγνωσή της. Και ας λειτουργήσουμε αξιοποιώντας την δυναμικά.


Ο κ. Στέλιος Παπαθεμελής είναι βουλευτής και πρώην υπουργός.