«ΓΚΑΛΟΠΑΚΙΑΣ» δεν είμαι. Σωστότερα, ήμουν – αλλά με την παλιά έννοια της λέξης «γκάλοπ» – καλπασμός (αγγλ. gallop, γαλλ. galop), ως λάτρης των αλόγων (αλλά όχι του ιπποδρομιακού τζόγου). Σήμερα, τη λέξη αυτή με το αλλοτινό της νόημα, θα την ξέρουν, φαντάζομαι, μόνο οι θαμώνες του Ιπποδρόμου. Αλλά την ξέρουν οι πάντες με τη νεότατη σημασία της, παράγωγο της λέξης «γκάλοπ», δημοσκόπηση (από το όνομα του αμερικανού δημοσιογράφου G. Gallup, που επινόησε τη μέθοδο σφυγμομέτρησης της κοινής γνώμης). Μέθοδο, που απλώθηκε στην Υφήλιο, δημιούργησε εταιρίες και ινστιτούτα, και έγινε τόσο κοινόχρηστη, ώστε γέννησε τον (ειρωνικό) όρο «γκαλοπάκιας» – μανιώδης των δημοσκοπήσεων.
Προσωπικά, όχι μόνο δεν «γκαλοπίζω» αλλά έχω κάποιες επιφυλάξεις για τις μεθόδους της μεθόδου. Κι ωστόσο, σήμερα θ’ ασχοληθώ με κάποιες δημοσκοπήσεις, που μου προκάλεσαν πολλές απορίες για τις αντιφάσεις τους.
ΣΤΟ «Βήμα» της περ. Κυριακής δημοσιεύτηκε μια δημοσκόπηση της Κάπα Research, που καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το 2004 ήταν «καλή χρονιά για την Ελλάδα, αλλά κακή για τους Ελληνες».
Και προβαίνει το πρώτο ερώτημα: πώς μπορεί μια χρονική περίοδος να είναι καλή για το «όλον» (τη χώρα) και, ταυτόχρονα, κακή για τα «μέρη» (τους κατοίκους της); Το αρχικό σχήμα είναι πασίγνωστο και αυτονόητο: «Αν εκμηδενισθεί το όλον (ολόκληρο το σώμα) δεν υπάρχει ούτε πόδι ούτε χέρι» («Αναιρουμένου του όλου, ουκ έσται πους ουδέ χειρ»1). Ή «Ο,τι δεν συμφέρει στο μελίσσι, δεν συμφέρει ούτε στη μέλισσα» («Το τω σμήνει μη συμφέρον ουδέ τη μελίσση συμφέρει»2). Αλλά και αντίστροφα: Οταν τα μέρη, οι μέλισσες κλπ. πάσχουν σε μεγάλο βαθμό, τότε πάσχει και το «όλον», το σμήνος, η χώρα.
H δημοσκόπηση, όμως, αποφαίνεται ότι το 41,1% θεωρεί πως, στην Ελλάδα του 2004, «τα πράγματα πήγαν καλύτερα» (ενώ μόνο το 22,1% τα βρίσκει χειρότερα). Αλλά το 44,3% κρίνει πως η δική τους οικονομική και οικογενειακή κατάσταση χειροτέρεψε (και το 6,6% πως βελτιώθηκε, ενώ το 49,1% πως παραμένει περίπου η ίδια).
Μήπως τάχα πιστεύουν πως – αν και η προσωπική τους κατάσταση πήρε την κάτω βόλτα – αντίθετα, η προς τα έξω εικόνα τη χώρας πάει την ανηφόρα; Ούτε αυτό, όμως, αφού το 43,3% πιστεύει πως «η θέση μας στη διεθνή κοινότητα χειροτέρεψε».
Και πώς να μη χειροτερέψει; Ως το τέλος των Ολυμπιακών Αγώνων, τα πράγματα πήγαιναν σχετικά ωραία και καλά. Επειτα, έπεσαν απάνω μας οι δέκα πληγές του Φαραώ της Ρηγίλλης. Τις θυμάστε; Κατά την Π. Διαθήκη3, ο Θεός για να τιμωρήσει την Αίγυπτο – που κρατούσε δούλους τους Εβραίους και τους απαγόρευε την έξοδο προς τη Γη της Επαγγελίας – της έστειλε μιαν αρμαθιά φοβερές πληγές, σημεία και τέρατα, ήγουν:
α) τα νερά του Νείλου μεταμορφώθηκαν σε αίμα (όπως εδώ, η μεταολυμπιακή και ευρωπαϊκή σχετική ευφορία των Ελλήνων μεταλλάχτηκε σε αίμα και ιδρώτα, χάρη στην απογραφή και τον υποβιβασμό της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας).
β) χαλάζι και κεραυνοί έπεφταν ολοήμερα (όπως τώρα τα αστραπόβροντα που πέφτουν απάνω μας τόσο από Βρυξέλλες για έλλειμμα και προϋπολογισμό, όσο και από Ουάσινγκτον, με την αναγνώριση των Σκοπίων σαν «Δημοκρατία της Μακεδονίας».
γ) φοβερή επιζωοτία (όπως αυτή που πλήττει τους πενόμενους συνταξιούχους και τους εξαπατηθέντες συμβασιούχους
δ) φλογώδη εξανθήματα (όπως οι παρ’ ημίν Εξεταστικές Επιτροπές)
ε) τεράστια σμήνη ακρίδων και άλλων εντόμων που αφάνισαν την παραγωγή (όπως η επιδρομή των «Γαλάζιων παιδιών» που, για να «επανιδρύσουν το κράτος», έκαναν λαμπόγυαλα διοίκηση και δημόσιους οργανισμούς)…
στ) σκοτάδι που σκέπασε όλη τη χώρα (όπως εδώ ο ζόφος της ακρίβειας και της ανεργίας, η κατάρρευση της αγοράς, το στέρεμα των δημόσιων εσόδων – χάρη στην κατάργηση των Τοπικών Ελεγκτικών Κέντρων και στα κυβερνητικά «είπα ξείπα» σχετικά με το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος)…
ζ) ο θάνατος των πρωτότοκων παιδιών (όπως ο θάνατος των ελπίδων για λύση του Κυπριακού και διευθέτηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, μετά τον «θρίαμβό» μας στη σύνοδο των Βρυξελλών – πράγμα που αναγνώρισε άλλη δημοσκόπηση, της Opinion; το 48,4% θεωρεί ότι κερδισμένος απ’ τη διαπραγμάτευση βγήκε ο Ερντογάν και μόνο το 12,1% επαινεί τον Καραμανλή και το 8,5% τον T. Παπαδόπουλο.
ΠΩΣ μπορεί να εξηγηθεί αυτή η ασυμφωνία χαρακτηρισμών («μια χαρά η Ελλάδα, μαύρο χάλι οι Ελληνες») που κατά άλλη δημοσκόπηση, είναι φοβερά δυσαρεστημένοι με τα προβλήματα της «καθημερινότητας» (λ.χ. το 62% για την ακρίβεια, το 69% για την ανεργία κλπ.); Πώς μπορεί να κατανοηθεί ότι το 25% των ερωτηθέντων βρίσκει πως «η διεθνής θέση μας βελτιώθηκε» – μετά τις «πληγές» που προαναφέραμε; Πώς μπορεί να εξηγηθεί ότι, παρά πάντα ταύτα, η κυβέρνηση υπερέχει σε πρόθεση ψήφου κατά 6 ή και 8 μονάδες;
Οι «αναλυτές» ίσως δώσουν κάποια εξήγηση. Προσωπικά, θυμάμαι τον Κολοκοτρώνη που έλεγε: «Οι Ελληνες είναι τρελοί, αλλά έχουν γνωστικό θεό». Φοβάμαι πως σήμερα ισχύει μόνο το πρώτο σκέλος του αποφθέγματος – με το συμπάθιο.
………………………………..
1. Αριστοτέλης, Πολιτικά, A, I, 125α,19. – 2. Μάρκος Αυρήλιος, Εις εαυτόν, Στ, 54. – 3. Εξοδος, ζ, 14 – IB,32.
