Ο κ. Π. Ψυχογιός, αναγνώστης του «Βήματος» από την Πύλο, μου έγραψε μεταξύ άλλων τα ακόλουθα: «Ολη η κακοδαιμονία μας οφείλεται στο ότι η Ελλάδα δεν έγινε ποτέ ευνομούμενο κράτος και μόνιμα κακοδιοικείται. Δεν υπάρχουν θεσμοί, δεν τηρούνται οι νόμοι και κάθε κυβέρνηση ενεργεί ως ιδιοκτήτης του κράτους. Δεν έγινε καμία προετοιμασία για την είσοδο της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. H Ελλάδα συνεχώς ζητούσε και ζητεί αναβολές. Αλλες χώρες προετοιμάστηκαν με προσοχή. Εμείς βαδίζουμε με τα διοικητικά συστήματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (το μπαξίσι, το ρουσφέτι, το ραχάτι). Κύρια και μοναδική επιδίωξη κάθε κυβέρνησης δεν είναι η επάνδρωση του κρατικού μηχανισμού με αξιόλογα και ικανά στελέχη αλλά το βόλεμα των «στελεχών» της στον κρατικό μηχανισμό με βάση τις διασυνδέσεις τους και όχι τα προσόντα τους. Ολα αυτά δεν αλλάζουν από τη μια στιγμή στην άλλη ούτε από έναν (καλό) πολιτικό». Προφανώς πρόκειται για διαπιστώσεις με τις οποίες, λιγότερο ή περισσότερο, θα συμφωνούσε ο καθένας μας. Οπότε γεννιέται το ερώτημα: Τι μπορούμε να κάνουμε;


Από την πλευρά μας ως πολίτες μπορούμε να απαιτήσουμε να παύσουν τα κόμματα να χρησιμοποιούν τη δημόσια διοίκηση ως χώρο κομματικού ανταγωνισμού. Μια ευοίωνη ένδειξη προς αυτή την κατεύθυνση είναι ότι η μεν κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι θα χρησιμοποιήσει στελέχη από όλο το πολιτικό φάσμα και ότι οι προσλήψεις θα γίνονται μέσω ΑΣΕΠ, η δε αντιπολίτευση βρίσκεται σε διαδικασία απεγκλωβισμού από τα συνδικάτα του Δημοσίου. Αλλά για να ανταποκριθούν αξιόπιστα τα κόμματα πρέπει να απολαμβάνουν την εμπιστοσύνη μας μόνο υπό την αίρεση της τήρησης των δεσμεύσεών τους.


Ομοίως από την πλευρά μας μπορούμε να απαιτήσουμε να αποκατασταθούν συνθήκες αντιστοιχίας μεταξύ απολαβών και απόδοσης. Προς τούτο μπορούν να γίνουν τέσσερα τουλάχιστον πράγματα: πρώτον, να αποκατασταθεί η δημοσιοϋπαλληλική ιεραρχία· δεύτερον, η δημόσια υπηρεσία να οργανωθεί έτσι ώστε οι υπάλληλοι να ελέγχονται για τις πράξεις τους· τρίτον, να σταματήσει η ανοχή και η ατιμωρησία στη διαφθορά· τέταρτον, η δημόσια υπηρεσία να αποκτήσει χωροταξική και λειτουργική ευελιξία στη χρησιμοποίηση των δημοσίων υπαλλήλων ώστε να ανταποκρίνεται στις εκάστοτε παρουσιαζόμενες ανάγκες.


Τέλος, από την πλευρά των κομμάτων πρέπει να περάσει στους πολίτες ότι από μόνη της μια ριζική μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης θα μπορούσε να δημιουργήσει τεράστιες προοπτικές. Αν οι πολίτες έπαυαν να στοιβάζονται ως αιχμάλωτοι μπροστά στα γκισέ του Δημοσίου για ευτελείς λόγους, θα εξοικονομούσαν εκατομμύρια ώρες τις οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν επωφελώς για τους ίδιους και για το κοινωνικό σύνολο. Αν οι επιχειρήσεις έπαυαν να σκέπτονται πώς να φυλαχτούν από τις ληστρικές διαθέσεις των ελεγκτικών οργάνων του Δημοσίου, η επιχειρηματικότητα θα ανθούσε και η αναπτυξιακή ατμομηχανή θα γινόταν ασταμάτητη. Αν οι επικαλύψεις αρμοδιοτήτων σταματούσαν και ρίζωνε ο θεσμός της εξυπηρέτησης από μία υπηρεσία (one stop service), το κόστος της διοίκησης θα μειωνόταν και τα πρωτογενή πλεονάσματα θα επέτρεπαν ταχύτατη αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους – κτλ.


Συμπερασματικά, η κυβέρνηση έκανε πολύ καλά που ανέδειξε την επανίδρυση της δημόσιας διοίκησης σε έναν από τους κεντρικούς άξονες του προγράμματός της. Ευχές για επιτυχία.


Ο κ. Γεώργιος K. Μπήτρος είναι καθηγητής και πρόεδρος του τμήματος Οικονομικής Επιστήμης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.