Παρ’ όλο που οι πρόσφατες αρνητικές πολιτικές εξελίξεις δεν οδηγούν στην εκτροπή του πολιτεύματος, δημιουργούν όμως μια έντονη κομματική πόλωση που αποπροσανατολίζει – οδηγώντας και την κυβέρνηση και την αντιπολίτευση σε μια αντιπαράθεση που αποστρέφει την προσοχή από τα καυτά προβλήματα της καθημερινότητας (προβλήματα στον χώρο της υγείας, της παιδείας, των συγκοινωνιών κτλ.).
Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως τα φαινόμενα της νοσηρής επιχειρηματικότητας που βλέπουμε σήμερα πρέπει να αγνοηθούν. Μετά τις τελευταίες αποκαλύψεις, η νοοτροπία του «business as usual» δεν πρέπει να είναι πια αποδεκτή. Δεν πείθει πια το επιχείρημα πως αν θέλουμε να έχουμε ένα «ευνοϊκό επενδυτικό κλίμα», πρέπει να ανεχτούμε τη γενικευμένη διαφθορά και τη μαζικοποίηση της λογικής της μίζας. Αντίθετα με αυτό που νομίζει η δογματική Αριστερά και η συντηρητική Δεξιά, δεν υπάρχει ένας αλλά πολλοί τύποι καπιταλισμών και καπιταλιστών. Η λογική του γκανγκστερικού καπιταλισμού, που έχει πάρει την πιο προωθημένη μορφή του στη Ρωσία και τα στοιχεία του οποίου αρχίζουν να εμφανίζονται και στη χώρα μας, πρέπει να παταχθεί ακόμη και αν αυτό σημαίνει ταρακούνημα του πλοίου και προσωρινή μείωση των επενδύσεων. Η ανοχή επιχειρηματικών πρακτικών μαφιόζικου τύπου δεν υποσκάπτει μόνο τα θεμέλια της δημοκρατίας αλλά μειώνει και το κύρος της χώρας στο εξωτερικό.
Βέβαια η καταπολέμηση του παράνομου τρόπου συσσώρευσης του κεφαλαίου δεν είναι εύκολη υπόθεση. Προϋποθέτει μια μακροχρόνια πολιτική συνεργασίας μεταξύ των εκσυγχρονιστικών δυνάμεων όλων των κομμάτων. Προϋποθέτει επίσης τη δημιουργία νέων θεσμικών πλαισίων που πάνε πολύ πιο πέρα από τα πρόσφατα κυβερνητικά μέτρα. Προϋποθέτει θεσμικούς κανόνες που οδηγούν στον δρακόντειο έλεγχο των οικονομικών των κομμάτων (ή και στην επιβολή της κρατικής τους χρηματοδότησης), στην καταπολέμηση μονοπωλιακών / ολιγοπωλιακών καταστάσεων (ιδίως στον χώρο των προμηθευτών του Δημοσίου), στην εντατικοποίηση / συστηματοποίηση διεθνών διαγωνισμών και τρόπων ελέγχου των μεγάλων έργων και στην πάταξη της ασυδοσίας των ΜΜΕ.
Ο θεσμός του Συνηγόρου του Πολίτη, που άμβλυνε σε κάποιο βαθμό τον κρατικό αυταρχισμό μας δείχνει προς ποια κατεύθυνση πρέπει να κινηθεί η κυβέρνηση αν θέλει να καταπιαστεί σοβαρά με το νοσηρό κλίμα που επικρατεί σήμερα. Πρέπει να κινηθεί προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της κοινωνίας των πολιτών με τη δημιουργία νέων, ανεξάρτητων (από το κρατικοκομματικό κατεστημένο) αρχών, ικανών να καταπολεμήσουν την έλλειψη ανταγωνισμού, την αδιαφάνεια και τη διαπλοκή στη χώρα μας.
Ο κ. Νίκος Μουζέλης είναι καθηγητής της London School of Economics.
