Ναι, ο βασικός ρόλος σε μια δημοκρατία είναι αυτός του πολίτη. Ο πιο τιμητικός και πιο σπουδαίος. Κι έχει σημασία πώς πράττουμε ως πολίτες σε κάθε έκφανση της κοινωνικής μας δράσης και ακόμα περισσότερο πώς ψηφίζουμε όταν έρχεται η ώρα. Αυτό που ρίχνουμε στην κάλπη αυτό λαμβάνουμε αργότερα σχεδόν με μαθηματική ακρίβεια. Αρκεί κανείς να το αναγνώσει σωστά στην ώρα του. Διότι συχνά οι πολιτικοί παραμυθιάζουν αλλά εξίσου συχνά οι πολίτες αρέσκονται στο να παραμυθιαστούν και συνειδητά το υφίστανται.
Αλλά αλήθεια, είναι δυνατόν να κατακαίγεται ένας τόπος, δεκάδες άνθρωποι να καίγονται ζωντανοί μέσα σε συνθήκες αληθινής τραγωδίας, περιουσίες μικρές και μεσαίες να καταστρέφονται ολοσχερώς μέσα σε λίγη ώρα, μια ολόκληρη χώρα να θρηνεί και να φοβάται και την ίδια ώρα ο ένας εταίρος των Συριζανέλ ν’ αναλαμβάνει μια άυλη και μη απτή ευθύνη ενώ ο άλλος να κατηγορεί τα θύματα για την κατάσταση επειδή λέει έχτισαν αυθαίρετα;
Και ξεκινώ από τον επικίνδυνο, εντελώς γραφικό και κυνικό μικρό εταίρο. Άραγε πότε πληροφορήθηκε την ύπαρξη αυθαιρέτων στην περιοχή αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα;
Άραγε τι ακριβώς έπραξε ως συγκυβερνήτης και πρόεδρος των ΑΝΕΛ αλλά και ως επιφανής υπουργός της Ν.Δ. για τούτα τα αυθαίρετα; Άραγε όταν νομιμοποιούνται τ’ αυθαίρετα απ’ όλες τις κυβερνήσεις συμπεριλαμβανομένης και της σημερινής, υπάρχει υποχρέωση πολιτικής προστασίας ή αφήνουμε τους ιδιοκτήτες στην τύχη τους; Τελικά ο κ. Καμμένος και οι όμοιοί του τι ακριβώς έπραξαν όλα αυτά τα χρόνια που μεσουρανούσε η αυθαίρετη δόμηση; Στέκονταν απέναντι ή κλείνοντας το μάτι και υπολογίζοντας μόνο το πολιτικό κόστος την επέτρεπαν, τη νομιμοποιούσαν και εσχάτως τη φορολογούν;
Πάμε και στον έτερο κυνικό και ασύλληπτα ανεπαρκή της υπόθεσης. Άραγε ο Πρωθυπουργός γνωρίζει την έννοια της πολιτικής ευθύνης ή την ξεστομίζει κουτοπόνηρα ευτελίζοντάς την όπως ευτέλισε νωρίτερα έννοιες όπως δικαιοσύνη, δημοκρατία, ελπίδα και τόσες άλλες; Ότι την έχει το γνωρίζουμε, δεν περιμέναμε να μας το πει. Άραγε γνωρίζει όμως ο κ. Τσίπρας τι σημαίνει ότι την «αναλαμβάνει»; Άραγε ο ίδιος ως αντιπολίτευση ζητούσε παραιτήσεις σε ανάλογα γεγονότα όπως αυτά του 2007 ή και μικρότερης έκτασης; Παράδοση παραιτήσεων δεν έχουμε, ας το παραδεχτούμε. Αλλά κι ίδιος τηρεί αυτήν όπως και όλες τις παραδοσεις της μεταπολίτευσης αταλάντευτα. Άραγε έχει αίσθηση του ρόλου του απέναντι στους ανθρώπους και τον τόπο; Άραγε έχει ακουστά την έννοια της πολιτικής αλλά και γενικότερης συνέπειας; Γνωρίζει τι σημαίνει να είναι κάποιος συνεπής;
Με άλλα λόγια έτσι δρα ο λαϊκισμός που είναι η πιο αντιλαϊκή αντίληψη για την πολιτική που υπάρχει. Τι κάνει λοιπόν; Χαϊδεύει ψευδόμενος τ’ αυτιά των πολιτών οι οποίοι όμως είναι έτοιμοι ν’ ακούσουν και αλήθειες συχνά αλλά οι πολιτικοί προτιμούν τον εύκολο δρόμο ως μέτριοι που συνήθως είναι. Κι αν έρθει η δύσκολη στιγμή διαλέγουν μια άλλη μορφή λαϊκισμού. Δηλαδή βάζουν απέναντι τους πολίτες μιλώντας δήθεν στ’ όνομα της νομιμότητας και της ηθικής κλείνοντας το μάτι περιστασιακά σε κάποιο άλλο ακροατήριο.
Και το αποτέλεσμα;
Έχει χαθεί κάθε έννοια συνέπειας και αξιοπιστίας σύσσωμου του πολιτικού συστήματος και δικαίως. Έχει χαθεί κάθε ίχνος εμπιστοσύνης των πολιτών προς τους θεσμούς, τους πολιτικούς, τα κόμματα και την πολιτική εν γένει. Δυστυχώς δίκαιο αν και πολύ επικίνδυνο.
Υπάρχει άλλος δρόμος;
Φυσικά υπάρχει. Να περάσουμε από την ηθική της ιδιοτέλειας και του ατομικού συμφέροντος στην ηθική της Ευθύνης και της Εμπιστοσύνης. Η κοινωνία το ζητά και μεγάλα κομμάτια της είναι έτοιμα γι’ αυτό το βήμα. Όμως δε θα το κάνει μόνη της. Και δε θα το κάνει με παλιούς τρόπους και ανθρώπους. Θ’ αποκαταστήσουν μια τέτοια νέα αντίληψη εκείνοι που οδηγούν τον τόπο σε όλους τους τομείς, πολιτικά, πνευματικά, επιστημονικά, κοινωνικά, οικονομικά. Μια διαφορετική, αποφασισμένη γενιά σε όλους αυτούς τομείς οφείλει ν’ αναδειχθεί και να διαμορφώσει τη νέα κατάσταση όπου η εμπιστοσύνη και η ευθύνη θα είναι τα θεμέλιά της. Χωρίς τούτες τις δύο έννοιες εμπεδωμένες τίποτα δε θα χτιστεί αληθινά. Και θα συνεχίσουμε μαζί να χτίζουμε αλλά σε σαθρά θεμέλια.
Η Δημοκρατική Ευθύνη είναι μια τέτοια προσπάθεια κι ένα κόμμα έτσι φτιαγμένο. Αλλιώτικα. Δε θέλουμε να είμαστε σωτήρες και δεν πιστεύουμε στους πολιτικούς μεσσίες. Απλό παράδειγμα που σχετίζεται με την τραγωδία που ζει η χώρα μας τις μέρες αυτές, είναι η πρόταση του «επιτελικού κράτους» που από τη γέννησή μας φωνάζουμε. Θα ήταν χρήσιμο οι πολίτες να διαβάσουν και να κατανοήσουν αυτήν την πρόταση. Με δυο λόγια είναι εκείνο το κράτος όπου υπάρχουν αληθινοί θεσμοί που λειτουργούν, υπηρεσίες σύγχρονες και απόλυτα αποτελεσματικές, στρατηγικός σχεδιασμός σε όλα τα επίπεδα κι έτσι οι πολιτικοί αρκούνται στο να κατευθύνουν και να σχεδιάζουν και όχι ν’ ασκούν υπηρεσιακή διοίκηση με αποτέλεσμα όταν έρχεται μια καταστροφή να μην είναι κανείς υπεύθυνος και φυσικά τίποτα να μη λειτουργεί και απλά να πενθούμε δεκάδες νεκρούς.
Αν πραγματικά θέλουμε η Ελλάδα να είναι τόπος ζωής και όχι τόπος φυγής και ενίοτε θανάτου, οφείλουμε να το τολμήσουμε και να το κάνουμε. Δρόμος υπάρχει.
* Ο Βασίλης Παυλίδης είναι Πρόεδρος της Δημοκρατικής Ευθύνης
