Μια πτυχή που δεν έχει συζητηθεί σχετικά με τη συμφωνία για το Μακεδονικό είναι το κατά πόσο αυτή θα ισχύσει δεσμευτικά και για όσους δρουν εκτός Βαλκανίων. Για παράδειγμα, στην Αυστραλία δραστηριοποιείται ο εκδοτικός οίκος Pollitecon (http://www.pollitecon.com) του Victor Bivell. Στην ιστοσελίδα του ο εν λόγω εκδοτικός οίκος δηλώνει ότι δημοσιεύει «βιβλία ποιότητας για τους Μακεδόνες της Βόρειας Ελλάδας με έμφαση στον πολιτισμό, στην ιστορία και στον αγώνα τους για τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα», ενώ ένας από τους στόχους του εκδοτικού οίκου είναι να «βοηθήσει την Ελλάδα να σταματήσει την πολιτική του θεσμοποιημένου ρατσισμού και να καταστεί μια ανεκτική, πολυπολιτισμική κοινωνία». Είναι εμφανές ότι η λειτουργία του εν λόγω εκδοτικού οίκου θα παραβιάζει το πνεύμα και το γράμμα της συμφωνίας περί αλυτρωτισμού, όποτε αυτή επικυρωθεί.
Είναι γεγονός ότι το Μακεδονικό δεν διαδραματίστηκε μόνο στα Βαλκάνια αλλά και στον Καναδά και στην Αυστραλία, όπου κατέφυγαν αρκετοί «Μακεδόνες» μετά τον Εμφύλιο. Σε αυτές τις χώρες αναζωπυρώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η διαμάχη για το όνομα με συγκεντρώσεις, πορείες και συχνά εμπλοκή των εγχώριων πολιτικών. Το Μακεδονικό κρατήθηκε ζωντανό σε χώρες όπως η Αυστραλία και ο Καναδάς από όσους εγκατέλειψαν την Ελλάδα και τη Γιουγκοσλαβία μετά τον Εμφύλιο. Αυτοί μετέδωσαν το πρόβλημα και στους νέους μετανάστες που έφτασαν σε αυτές τις χώρες μετά το 1960 και συνήθως αγνοούσαν το τι ακριβώς συνέβαινε.
Ενώ στην Ελλάδα στις δεκαετίες μετά το 1960 το ζήτημα είχε σχεδόν ξεχαστεί, στη Διασπορά χώριζε οικογένειες. Ο ανθρωπολόγος Loring M. Danforth στη μελέτη του The Macedonian Conflict: Ethnic Nationalism in a Transnational World (1995) συζητεί την περίπτωση του Ted Yannas, μετανάστη από τη Βόρεια Ελλάδα στην Αυστραλία, που αρχικά είχε ελληνική εθνική ταυτότητα και μετά στράφηκε στη μακεδονική, με αποτέλεσμα να αποξενωθεί από τον αδελφό του και την υπόλοιπη οικογένειά του, που κράτησαν την ελληνική τους ταυτότητα.
Μπορεί στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου η επικοινωνία στα Βαλκάνια να ήταν περιορισμένη, στη Διασπορά όμως οι τριβές των αντίπαλων κοινοτήτων ήταν καθημερινές. Ετσι το Μακεδονικό στη μεταπολεμική εποχή ως διηπειρωτικό ζήτημα τροφοδότησε τη βαλκανική του εκδοχή και ώθησε τον ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ, βυζαντινολόγο και νεοελληνιστή M.J. Jeffreys να γράψει ένα σύντομο άρθρο με τον εύγλωττο τίτλο: «Macedonia is Australian» (1995).
Η πολυπολιτισμική πολιτική της Αυστραλίας δεν ενθάρρυνε τους μετανάστες να αποκρύψουν ή να απεκδυθούν την εθνοτική τους ταυτότητα, αλλά να προβάλουν τη γλώσσα και τον πολιτισμό τους. Ακόμη και η «μακεδονική» γλώσσα εξεταζόταν σε σχολεία στην Αυστραλία. Αν λοιπόν το Μακεδονικό με τη συμφωνία που υπογράφηκε πρόσφατα βρει τη λύση του στα Βαλκάνια, τι θα γίνει σε χώρες όπως η Αυστραλία ή ο Καναδάς;
O κ. Δημήτρης Tζιόβας είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Birmingham της Aγγλίας.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ