Η «El Pais» χωρίς τον Θεμπριάν

Στο τέλος του μήνα ο Χουάν Λουίς Θεμπριάν θα αποχωρήσει από την προεδρία της ισπανικής εφημερίδας «El Pais» ύστερα από 42 χρόνια που ήταν επικεφαλής της. Πρόκειται σίγουρα για ένα τέλος εποχής για την εφημερίδα με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία στην Ισπανία. Η αποχώρηση του Θεμπριάν έρχεται σε μια εποχή που η Ισπανία βιώνει την πιο βαθιά ίσως θεσμική κρίση της από τηνεπιστροφή της στη δημοκρατία: την επιδίωξη της Καταλωνίας να ανεξαρτητοποιηθεί.

Είναι ουσιαστικά το τυπικό τέλος μιας πορείας που ξεκίνησε τον Μάιο του 1976, όταν μια ομάδα του εκδοτικού ομίλου Prisa, στην οποία συμμετείχαν ο Θεμπριάν, ο Χεζούς ντε Πολανκό, ο Χοζέ Ορτέγκα Σποτόρνο και ο Κάρλος Μέντο, ίδρυσε την «El Pais», λίγους μήνες μετά τον θάνατο του δικτάτορα Φρανθίσκο Φράνκο. Η εφημερίδα διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία της πολιτικής μετάβασης από τη δικτατορία στη δημοκρατία. Επίσης έπαιξε σημαντικό ρόλο στην άνοδο στην εξουσία των Σοσιαλιστών του Φελίπε Γκονζάλες και στην ένταξη της Ισπανίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στο ΝΑΤΟ.

Ο Θεμπριάν θα συνεχίσει να γράφει στην «El Pais» και θα φέρει τον τίτλο του επίτιμου προέδρου. Οπως αναφέρει ανακοίνωση του ομίλου Prisa, ο τίτλος αυτός τού απονέμεται «σε ένδειξη αναγνώρισης για τον άνθρωπο που την ίδρυσε σε μια καθοριστική στιγμή για την ιστορία της Ισπανίας και συνέβαλε στην ανάδειξή της σε ένα από τα εγκυρότερα μέσα ενημέρωσης σε όλον τον κόσμο».

Δημοσιογράφος, συγγραφέας και δοκιμιογράφος,ο Θεμπριάν έζησε από πρώτο χέρι τα μεγάλα κοινωνικά και πολιτικά γεγονότα που σημάδεψαν τη σύγχρονη ισπανική ιστορία και υπήρξε σημαντικός παράγοντας στην καθιέρωση της «El Pais» ως ενός από τα πιο αξιόπιστα ισπανόφωνα μέσα ενημέρωσης τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Λατινική Αμερική. ΣτηΜαδρίτη έλεγαν ότι ήταν γεννημένος δημοσιογράφος, αλλά όταν ήταν νέος ήθελε να γίνει ιερέας και να ακολουθήσει καριέρα στους κόλπους της Εκκλησίας. Ευτυχώς για τους Ισπανούς, τον κέρδισε τελικάη δημοσιογραφία.

Η φήμη της «El Pais» σαν προπύργιου της ισπανικής δημοκρατίας εδραιώθηκε κατά την απόπειρα πραξικοπήματος στις 23 Φεβρουαρίου του 1981. Ηταν η ημέρα που ο αντισυνταγματάρχης της Πολιτοφυλακής Αντόνιο Τεχέρο ανέβηκε στο βήμα της Βουλής και κόλλησε το περίστροφό του στον κρόταφο του προέδρου του Κοινοβουλίου. Ο Τεχέρο διέταξε τους βουλευτές να πέσουν στο πάτωμα, ενώ οι πολιτοφύλακες άρχισαν να πυροβολούν με αυτόματα όπλα στον αέρα. Ταυτόχρονα στους δρόμους της Βαλένθια έκαναν την εμφάνισή τους τα τανκς. Προτού ο κρατικός τηλεοπτικός σταθμός μεταδώσει την ομιλία του βασιλιά Χουάν Κάρλος στην οποία καταδίκασε το πραξικόπημα, η «El Pais» δημοσίευσε μια έκτακτη έκδοση με τίτλο «Η «El Pais» υπέρ του Συντάγματος».

Ηταν η πρώτη εφημερίδα που κυκλοφόρησε εκείνη την ημέρα με σαφή θέση υπέρ της δημοκρατίας. Λίγες ώρες πριν ο Θεμπριάν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον τότε διευθυντή της εφημερίδας «Diario 16», Πέντρο Ραμίρεζ, στην οποία τού πρότεινε να δημοσιεύσουν και οι δύο εφημερίδες μια κοινή ανακοίνωση για την υπεράσπιση της δημοκρατίας. Ο Ραμίρεζ αρνήθηκε, υποστηρίζοντας ότι θα προτιμούσε να περιμένει λίγες ώρες για να δει πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση. Τελικά η «Diario 16» πήρε θέση υπέρ της δημοκρατίας μετά τη μετάδοση του διαγγέλματος από τον βασιλιά.

Ο Θεμπριάν, που είναι και μέλος του Εποπτικού Συμβουλίου της γαλλικής εφημερίδας «Le Monde», είχε ήδη ανακοινώσει ότι σταδιακά θα αποδεσμευθεί από τις υποχρεώσεις του στον όμιλο Prisa, από την προεδρία του οποίου παραιτήθηκε το 2017. Να σημειωθεί ότι ο όμιλος διαθέτει και άλλα μέσα ενημέρωσης στην Ισπανία («As», Cadena SER) αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο (τον ραδιοφωνικό σταθμό Caracol στην Κολομβία, το κανάλι TVI στην Πορτογαλία κ.λπ.), ενώ δραστηριοποιείται και στην έκδοση σχολικών εγχειριδίων. Στα μέσα της δεκαετίας του 2000 ο Θεμπριάν χρημάτισε επίσης μέλος του ΔΣ του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη, την εποχή που ο αείμνηστος Χρήστος Λαμπράκης συζητούσε την είσοδο των Ισπανών στο μετοχικό κεφάλαιο του ΔΟΛ.