Πόλεμος «πειρατών» – εταιρειών για τα… σεντούκια με τα αρχεία

Υπάρχει άραγε κάποιος που να μην έχει υποκύψει έστω μία φορά στον πειρασμό του παράνομου downloading; Δεν αναφερόμαστε μόνο σε εκείνους που κάνουν συστηματικά τη «βρωμοδουλειά», αλλά και σε όσους έχουν κάποια στιγμή πάρει στα χέρια τους, από έναν φίλο, το «USB της αμαρτίας»: εκείνο «με την… τάδε ταινία, που σ’ την κατέβασα για να τη δεις το βράδυ στο σπίτι».

Οι «ένοχοι» – σεσημασμένοι ή απλοί αποδέκτες προϊόντος κλοπής – είναι εκατομμύρια, και ανάμεσά τους λέγεται ότι περιλαμβάνονται πολίτες υπεράνω υποψίας: Οπως ο πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί, ο οποίος, κατά τους ισχυρισμούς ιστοσελίδας που ασχολείται με το θέμα, έχει κατεβάσει (παράνομα) ταινίες και μουσική. Το ίδιο λέγεται ότι κάνουν στελέχη των Universal, Sony και Fox, εταιρειών που έχουν καταφερθεί επανειλημμένως κατά της πειρατείας. Επειδή, όπως φαίνεται, ακόμη και εκείνοι που την πολεμούν δεν μπορούν να αντισταθούν στους πειρασμούς της επαναστατικής διαδικτυακής κοινωνίας. Μιας κοινωνίας για την οποία η πειρατεία αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα «αγκάθια».΄Ή μήπως τη μεγαλύτερη δωρεάν παροχή προς τους πολίτες της;

Η πειρατεία είναι φαινόμενο που εμφανίστηκε από τα πρώτα κιόλας βήματα του Διαδικτύου, βρίσκοντας πρόσφορο έδαφος στις δυνατότητες (ανωνυμία, χρήση νέων τεχνολογιών) που παρείχε το νέο πεδίο, για να εξαπλωθεί ταχύτατα μέσα από σελίδες όπως το Napster (η πρώτη, το 1999, διαδικτυακή υπηρεσία ανταλλαγής αρχείων) και η Ρirate Βay – οι δημιουργοί της οποίας καταδικάστηκαν το 2009 από σουηδικό δικαστήριο σε έναν χρόνο φυλάκιση για παράβαση των νόμων περί πνευματικής ιδιοκτησίας, ανοίγοντας όμως τον δρόμο για τη δημιουργία του Κόμματος των Πειρατών που κέρδισε μία έδρα στην Ευρωβουλή!

Mε τα torrents, ή με τη χρήση ιστοσελίδων οι οποίες με ελάχιστη συνδρομή (σε σχέση με το πόσο πωλείται το παρεχόμενο προϊόν) σου επιτρέπουν να επικοινωνείς – απευθείας ή μέσω διακομιστών – με τον υπολογιστή άλλων χρηστών και να κατεβάζεις υλικό (ταινίες, σίριαλ, μουσική, φωτογραφίες, βιβλία, software κ.ά.) έγινε το αγαπημένο «παιχνίδι» εκατομμυρίων χρηστών. Οι αριθμοί είναι ενδεικτικοί: καθημερινά καταγράφονται περί τις 146 εκατομμύρια επισκέψεις σε ιστοσελίδες ανταλλαγής αρχείων. Σύμφωνα με τη Διεθνή Ομοσπονδία Φωνογραφικής Βιομηχανίας, κάθε χρόνο διακινούνται παράνομα στο Διαδίκτυο περισσότερα από 40 δισεκατομμύρια CD. Κατά μέσον όρο ένα iPod περιέχει «πειρατική» μουσική αξίας 800 δολαρίων, ενώ είναι γεγονός πλέον ότι το 95% της μουσικής που… ανταλλάσσεται από υπολογιστή σε υπολογιστή «κατεβαίνει» παράνομα.

Επιπλέον, το 35,8% των χρηστών επιλέγει το κατέβασμα πορνογραφικού υλικού, το 35,2% ταινίες, το 14,5% τηλεοπτικές σειρές, το 6,7% παιχνίδια και άλλο ένα 6,7% software, το 2,9% μουσική, ενώ e-books επιλέγει να κατεβάσει το 0,2%. Η Κίνα κατέχει τα πρωτεία στο downloading. Ακολουθούν: Κολομβία, Ρωσία, Μαλαισία, Ινδία, Τουρκία, Ταϊβάν, Βραζιλία, Σαουδική Αραβία και Ιταλία. Tο 2010 από το σύνολο του λογισμικού που διακινήθηκε το 59% ήταν πειρατικό και η αξία του έφθασε τα 227 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με μελέτη της BSA (Business Software Alliance), το 2008 η πειρατεία λογισμικού αυξήθηκε και στην Ελλάδα, κατά 2%. Πολλοί βλέπουν πίσω από αυτή την ιστορία τα σκοτεινά συμφέροντα μιας νέας μαφίας. Κατά μία άλλη (την επικρατέστερη;) θεωρία οι πολυεθνικές εταιρείες οι οποίες φαίνεται να πλήττονται είναι συνυπεύθυνες, αν όχι αποκλειστικά υπεύθυνες για το φαινόμενο: αυτό, καθώς άφησαν (και αφήνουν) τα προϊόντα τους να διαρρεύσουν στο Διαδίκτυο, για διαφημιστικούς λόγους. Από τότε όμως που, όπως φαίνεται, έχασαν τον απόλυτο έλεγχο της κατάστασης, άρχισαν το κυνήγι των «εγκληματιών». Ζητώντας από τις κυβερνήσεις των χωρών να πάρουν μέτρα, καθώς η ζημιά τους ήταν (και είναι) τεράστια: Κάθε χρόνο η μουσική βιομηχανία εξαιτίας της πειρατείας χάνει 12,5 δισ. δολάρια, ενώ 71.060 εργαζόμενοι σε αυτή χάνουν τις δουλειές τους.

Εξίσου πλήττεται και η βιομηχανία του κινηματογράφου, που μετράει ανά έτος απώλειες ύψους 58 δισ. δολαρίων. Γι’ αυτό οι πιέσεις για συλλήψεις διαχειριστών και ιδιοκτητών ιστοσελίδων (όπως είχε γίνει πριν από μερικούς μήνες με τη σύλληψη στην Ελλάδα των διαχειριστών του gamato.info), αλλά και απλών χρηστών. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα του 25χρονου Τζόελ Τενενμπάουμ, φοιτητή του Πανεπιστημίου της Βοστώνης, που κινδύνευσε το 2009 να πληρώσει στην Αμερικανική Ενωση Δισκογραφικών Εταιρειών 4,5 εκατ. δολάρια για παράνομο κατέβασμα επτά τραγουδιών και για τη διανομή μουσικών αρχείων μέσω του σχετικού διαδικτυακού τόπου Kazaa.

Στην πειρατική διακίνηση δεδομένων υπάρχουν ασφαλώς σημαντικές ηθικές παράμετροι. Αυτό όμως οι περισσότεροι downloaders δεν το αποδέχονται: Το 70% επί του συνόλου των χρηστών δεν βρίσκει τίποτε το μεμπτό στην online πειρατεία, αλλά κατηγορεί τη βιομηχανία του θεάματος για υπερτιμολογήσεις και για αισχροκέρδεια και θεωρεί το Internet ελεύθερο πεδίο διακίνησης ιδεών και αγαθών.

Ενας τέτοιος downloader είναι και ο Κωνσταντίνος Π., ο οποίος μιλώντας στο «Βήμα» αναφέρει: «Κατεβάζω μία ή δύο φορές την εβδομάδα, κυρίως σειρές που παίζονται αυτή τη στιγμή στην αμερικανική ή σε άλλες τηλεοράσεις. Στην Ελλάδα θα έρθουν ύστερα από χρόνια, όταν ακόμη και αυτοί που τις έχουν φτιάξει θα έχουν ξεχάσει ότι το έκαναν». Δεν θεωρεί όμως ότι πρέπει οι καλλιτέχνες (τραγουδιστές, ηθοποιοί, μουσικοί) να αμείβονται για το έργο τους; «Συμφωνώ απόλυτα με το να πληρώνονται οι καλλιτέχνες, διαφωνώ κάθετα με το να πληρώνονται ενδιάμεσες διαφημιστικές, ΜΜΕ, μάνατζερ, δημοσιογράφοι και δημοσιοσχεσίτες. Ολος αυτός ο συρφετός υπερτιμολογεί την «τέχνη»».

Κι ενώ ο «πόλεμος» φουντώνει, κάποιες ψύχραιμες φωνές προτείνουν τη θέσπιση μικρής επιβάρυνσης υπέρ των πνευματικών δικαιωμάτων κάθε φορά που θα κατεβάζουμε ένα αρχείο. Είναι όμως όλοι πρόθυμοι να πληρώσουν; Παλαιότερα το 33% των ευρωπαίων χρηστών είχαν δηλώσει ότι δεν είναι διατεθειμένοι να δώσουν ούτε σεντ. Σήμερα το YouTube ανακοινώνει ότι θα προωθεί εφεξής μόνο νόμιμες υπηρεσίες διάθεσης μουσικής και ταινιών διαγράφοντας οτιδήποτε παράνομο, η μουσική βιομηχανία αναπτύσσει νέες, διαδικτυακές υπηρεσίες προς τους καταναλωτές αλλά και υπερσύγχρονες τεχνολογίες προστασίας των προϊόντων της… Οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές. Απομένει να δούμε αν θα υπάρξουν νικητές και ηττημένοι, ή αν οι δύο πλευρές θα προτιμήσουν τελικά να συνθηκολογήσουν, εγκαινιάζοντας μια νέα, διαφορετική, εποχή για το Διαδίκτυο – και για το διεθνές εμπόριο…