Δύο εβδομάδες μετά την προβολή του ντοκιμαντέρ «Το Τέλος της Σιωπής», που προκάλεσε αίσθηση με τις μαρτυρίες θυμάτων σεξουαλικής κακοποίησης στην Ιρλανδία, η «Εμπόλεμη Ζώνη» επέστρεψε μ’ ένα νέο ντοκιμαντέρ για τον Πάπα Βενέδικτο τον 16ο με τίτλο: «Ο Συνεργάτης της Αλήθειας». Ο δημοσιογράφος Σωτήρης Δανέζης μιλά αποκλειστικά στο ΒΗΜΑOnline για τη συγκεκριμένη εκπομπή, για την πορεία του στην τηλεόραση, για τα νούμερα της AGB αλλά και για τη δυσκολία να ακροβατεί ανάμεσα στην παρουσίαση δελτίων ειδήσεων και της εκπομπής.

– Τι παρουσιάζετε την Πέμπτη 10 Φεβρουαρίου;

«Παρουσιάζουμε τον τρόπο με τον οποίο o Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ’ χειρίστηκε τη χιονοστιβάδα σκανδάλων σεξουαλικής κακοποίησης από καθολικούς ιερείς. Επίσης, καταγράφουμε την πορεία της ζωής του, από ένα μικρό χωριό της Βαυαρίας, στις έδρες Θεολογίας κορυφαίων Γερμανικών Πανεπιστημίων και στα ανώτατα κλιμάκια του Βατικανού».

– Ποια είναι η εμπειρία σας από τη συγκεκριμένη εκπομπή;

«Η σεξουαλική κακοποίηση ενός παιδιού στους κόλπους της Εκκλησίας δεν είναι αμαρτία, είναι έγκλημα. Κι αν υπάρχουν καταγγελίες ότι ένας κληρικός έχει τελέσει ένα τέτοιου είδους έγκλημα, η υπόθεση δεν θα πρέπει να διερευνάται από ανώτατους κληρικούς, ούτε να αντιμετωπίζεται με εκκλησιαστικούς κανόνες. Πρέπει να οδηγείται στα αρμόδια όργανα της πολιτείας και στη δικαιοσύνη. Αυτή νομίζω ότι είναι η πιο σημαντική επισήμανση ή εμπειρία, αν θέλετε».

– Πως επιλέγετε το εκάστοτε θέμα;

«Επιλέγουμε θέματα άγνωστα ή λιγότερο γνωστά από τον μικρό-μεγάλο κόσμο όπου ζούμε. Ανθρώπινες ιστορίες που δίνουν φωνή σε εκείνους που η φωνή τους δεν ακούγεται στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης. Επιλέγουμε θέματα που μας ιντριγκάρουν να τα ερευνήσουμε, να μιλήσουμε για αυτά, να εκφράσουμε την άποψή μας ή να μεταφέρουμε στους τηλεθεατές την αλήθεια τους και τη δική μας αλήθεια».

– Ποια από τις εκπομπές που κάνατε, ήταν η πιο επίπονη από πλευράς γυρισμάτων και ποια σας έκανε τη μεγαλύτερη έκπληξη όταν σας αποκαλύφθηκε μέσα από το ρεπορτάζ;

«Είναι φανερό ότι τα περισσότερα ντοκιμαντέρ της Εμπόλεμης Ζώνης έχουν δυσκολίες τόσο στο γύρισμα όσο και στην έρευνα. Ένα από τα πιο ριψοκίνδυνα από πλευράς γυρισμάτων ήταν το «Δύο Ονόματα για μια Δικτατορία» για το οποίο έπρεπε να μπούμε κρυφά στη Μιανμάρ, ως τουρίστες, και να χρησιμοποιήσουμε μικρές κάμερες για να καταγράψουμε εικόνες και μαρτυρίες αντικαθεστωτικών. Αποκαλυπτικό θα έλεγα ότι ήταν το παρασκήνιο της ιστορίας των εγκλωβισμένων μεταλλωρύχων στη Χιλή που παρουσιάσαμε στις αρχές της φετινής σεζόν».

Είστε στον αέρα με την εκπομπή τα τελευταία 8 χρόνια. Δεν εξαντλείται το θέμα «εμπόλεμες ζώνες»;

«Mε τη μορφή της πολιτικής, κοινωνικής σύγκρουσης, της σύγκρουσης πολιτισμών, συμφερόντων, θρησκειών κλπ. δυστυχώς δεν εξαντλείται. Σε κάθε περίπτωση όμως, αν παρακολουθήσετε τη δουλειά μας, τα τελευταία χρόνια δε νομίζω ότι επικεντρωνόμαστε αποκλειστικά σε “εμπόλεμες ζώνες”».

Γιατί υπάρχουν εμπόλεμες ζώνες;

«Ίσως γιατί το ανθρώπινο είδος δεν έχει εξελιχθεί σε τέτοιο βαθμό που να μπορεί να λύνει τις διαφορές του χωρίς να καταφεύγει στη βία και τον παραλογισμό των όπλων».

Δεν παρουσιάζετε απλώς κάποια ρεπορτάζ που κάνουν συνάδελφοι για εσάς αλλά τα κάνετε εσείς όπου βρίσκεται κάθε φορά το θέμα σας. Πόσο εύκολο είναι να συνδυάσετε τα δελτία ειδήσεων με την επιμέλεια των εκπομπών σας;

«Θα μου επιτρέψετε να διευκρινίσω ότι δε μιλάμε για ρεπορτάζ, ούτε για δημοσιογραφική εκπομπή, ούτε για εκπομπή έρευνας, όταν αναφερόμαστε στο είδος του ντοκιμαντέρ που υπηρετούμε, το οποίο είναι αρκετά διαδεδομένο στο εξωτερικό και γνωστό ως news and current affairs ή informative. Την πιο σημαντική δουλειά τόσο στον τομέα της έρευνας όσο και στο post production την κάνει η ομάδα της Εμπόλεμης Ζώνης κι όχι εγώ. Όσοι γνωρίζουν έστω κι ελάχιστα πως λειτουργεί το μέσο αντιλαμβάνονται ότι πρόκειται για μια συλλογική προσπάθεια η οποία, τις περισσότερες φορές, απαιτεί πολλούς μήνες για να ολοκληρωθεί».

Τα ντοκιμαντέρ της Εμπόλεμης Ζώνης δεν είναι η ιστορία ενός δημοσιογράφου κι ενός εικονολήπτη που μπαίνουν σ’ ένα αεροπλάνο, προσγειώνονται κάπου κι αρχίζουν να καταγράφουν ό,τι κι όποιον βρουν μπροστά τους για να γεμίσουν κασέτες. Είναι μια παραγωγή στην οποία η πληροφοριακή αξία της είναι το ίδιο σημαντική με την καλλιτεχνική. Κι αυτό σημαίνει διεισδυτική έρευνα και τεκμηρίωση, σκηνοθεσία, πρωτότυπη μουσική, κινηματογραφική αφήγηση και μοντάζ, άποψη και σχολιασμός, όχι απαραιτήτως αντικειμενική δημοσιογραφική παρουσίαση ενός ρεπορτάζ.

Όπως αντιλαμβάνεστε οι απαιτήσεις μιας τέτοιας προσπάθειας είναι τόσο μεγάλες που τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και πιο δύσκολο να αντεπεξέλθει κανείς και στα δύο. Ελπίζω να μη με αναγκάσουν οι συνθήκες να επιλέξω».

Η συρρίκνωση του ενημερωτικού τομέα και η γιγάντωση του ψυχαγωγικού και των ριάλιτι, στην τηλεόραση, σας βρίσκει σύμφωνο; Με το σκεπτικό ότι σε περίοδο οικονομικής κρίσης, ίσως το κοινό να αποζητά ανάλαφρες καταστάσεις.

«Δεν νομίζω ότι υπάρχει κανείς από όλους όσοι υπηρετούμε την ενημέρωση που να τον βρίσκει σύμφωνο κάτι τέτοιο. Έχω την τύχη να εργάζομαι σ’ ένα κανάλι που εξακολουθεί να στηρίζει την ενημέρωση, αποφεύγοντας τις εκπτώσεις αλλά και τις σπατάλες. Ειδικά σε περίοδο οικονομικής κρίσης το κοινό χρειάζεται περισσότερο από ποτέ έγκυρη ενημέρωση και άποψη για τα γεγονότα και τις πολιτικές αποφάσεις που καθορίζουν τη ζωή του».

Ποιος ορίζει τελικά «τι θέλει το κοινό» όταν άλλα δείχνουν τα νούμερα της AGB και άλλα οι ποιοτικές έρευνες;

«Αυτή η συζήτηση δε νομίζω ότι αφορά το Mega, το οποίο εδώ και πολλά χρόνια στηρίζει τηλεοπτικές παραγωγές με υψηλά ποιοτικά κριτήρια κι ως αποτέλεσμα κερδίζει και το στοίχημα της AGB. Το τελευταίο μας ντοκιμαντέρ για τις σεξουαλικές κακοποιήσεις στην Καθολική Εκκλησία της Ιρλανδίας συγκέντρωσε το ενδιαφέρον 350.000 τηλεθεατών. Δεν είναι μικρός αριθμός για ένα τέτοιο τηλεοπτικό προϊόν, το οποίο ούτε mainstream ενημέρωση θεωρείται, ούτε τηλεοπτικό blockbuster».

Τι έχει σειρά στη συνέχεια της σεζόν;

«Ετοιμάζουμε δύο ντοκιμαντέρ: για μια από τις μεγαλύτερες οικολογικές καταστροφές της ιστορίας και για ένα νέο «πεδίο μάχης» που μπορεί να κρύβεται πίσω από το πάτημα ενός κουμπιού».

Ποιοι είναι οι συνεργάτες σας που αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της εκπομπής;

«Ο Δημήτρης Γεράρδης που μας σκηνοθετεί και η Ιωάννα Λουλούδη που μας συντονίζει όλους, συμμετέχει στην έρευνα και πραγματοποιεί γυρίσματα και συνεντεύξεις σε αρκετά ντοκιμαντέρ. Δημοσιογραφικοί παραγωγοί και ερευνητές, διαβάζοντας χιλιάδες διαδικτυακές σελίδες και σε μόνιμη τηλεφωνική επικοινωνία με τις τέσσερις γωνιές του πλανήτη, είναι η Σοφία Κουβελάκη, η Αλεξία Λιακουνάκου, ο Βασίλης Σαμούρκας και η Ειρήνη Ζαρκαδούλα. Εικόνα, λόγο και μουσική κόβουν και ράβουν στο μοντάζ, με κινηματογραφικό τρόπο, ο Κώστας Χριστακόπουλος και ο Παύλος Κοντογιώργης. Ο συνθέτης Γιώργος Μαγουλάς «χρωματίζει» συναισθηματικά τα θέματά μας γράφοντας την ιδανική πρωτότυπη μουσική για κάθε μας ντοκιμαντέρ που πλαισιώνεται και από την ξεχωριστή γραφιστική δουλειά του Αλέξανδρου Παπαϊωάννου. Οι εικονολήπτες Άρης Βιτάλης και Δημοσθένης Ιωάννου οπτικοποιούν, με την καλλιτεχνική ματιά τους, τις ιστορίες που θέλουμε να διηγηθούμε.

Διευθύντρια παραγωγής και συνδετικός κρίκος της ομάδας μας με το Mega από την αρχή αυτής της προσπάθειας είναι η Λίτσα Δελή, ενώ τον ασύγκριτο επαγγελματισμό της στον υποτιτλισμό μας προσφέρει η Αρίστη Γεωργιάδου».

Αν ολοκληρωνόταν για κάποιο λόγο ο κύκλος της εκπομπής σας, τι άλλο θα επιλέγατε να κάνετε; Με τι θεματολογία;

«Καταρχήν δεν βλέπω το λόγο γιατί να ολοκληρωθεί. Συμπληρώνονται ήδη οκτώ χρόνια Εμπόλεμης Ζώνης και οι αντίστοιχες παραγωγές στο εξωτερικό μετρούν πάνω από είκοσι και τριάντα χρόνια στον αέρα. Άλλωστε, αντίθετα με ό,τι θα πίστευε ο κάθε αδαής για το κόστος των τηλεοπτικών παραγωγών, η Εμπόλεμη Ζώνη παραμένει μια σειρά ντοκιμαντέρ με πολύ χαμηλό κόστος τόσο για την ενημέρωση όσο και για τα δεδομένα της τηλεόρασης στο σύνολό της, ακόμη και σε περίοδο οικονομικής κρίσης».


«Ο Συνεργάτης της Αλήθειας»

Στην εκπομπή της Πέμπτης 10 Φεβρουαρίου ο Σωτήρης Δανέζης και η ομάδα του κατέγραψαν την πορεία του Γιόζεφ Ράτσινγκερ (Πάπας Βενέδικτος ο 16ος) από ένα μικρό χωριό της Βαυαρίας, ως τις έδρες Θεολογίας κορυφαίων Γερμανικών πανεπιστημίων και την κεφαλή της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.

Παρουσίασαν τα γεγονότα που σημάδεψαν τη ζωή του καθηγητή Ράτσινγκερ, την έρευνα Αμερικανών και Γερμανών δημοσιογράφων για το πέρασμά του από την Αρχιεπισκοπή του Μονάχου, τα ερωτήματα που προκύπτουν για τα χρόνια που υπηρέτησε ως Επιμελητής στη Σύνοδο για το Δόγμα της Πίστης (πρώην Ιερά Εξέταση), αλλά και τον τρόπο που αντιμετώπισε ως Πάπας την μεγαλύτερη κρίση των τελευταίων δεκαετιών στους κόλπους της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.

Με το ντοκιμαντέρ «Ο Συνεργάτης της Αλήθειας», που προέβαλε το MEGA την Πέμπτη 10 Φεβρουαρίου 2011 στις 23.00, ολοκληρώνεται η πολύμηνη έρευνα των δημιουργών της σειράς, αλλά και μια μοναδική ελληνική παραγωγή, με πληθώρα συνεντεύξεων και γυρισμάτων σε Ιρλανδία, Γερμανία και το Βατικανό.