Στα λατινικά ονομάζεται post partum depression (κατάθλιψη, μετά τον αποχωρισμό). Η επιλόχεια κατάθλιψη συγκρούεται με το ρομαντικό στερεότυπο της ευτυχούς μητέρας, που αισθάνεται πληρότητα όταν κρατά το νεογέννητο μωρό στην αγκαλιά της, είναι ωστόσο υπαρκτή και αρκούντως απειλητική, αν δεν τύχει της κατάλληλης θεραπείας – βοήθειας από ειδικό.

Βεβαίως, πολλές μητέρες ομολογούν ότι γονατίζουν από τις δυσκολίες της πρώτης – απαιτητικής – περιόδου συμβίωσης με το βρέφος, δηλώνοντας ότι ο δεσμός μαζί του δεν είναι ακαριαίος. Παράλληλα με τις ορμονολογικές αλλαγές, νοιώθουν έντονη κούραση, εκνευρίζονται όταν το μωρό είναι ανήσυχο, εύχονται να μπορούσε κάποιος να τις αποδεσμεύσει από το δύσκολο έργο τους.

Η ένταση του συναισθηματικού προβλήματος, και εν τέλει η εξέλιξή του σε σοβαρή νόσο, εξαρτάται από το ψυχικό υπόβαθρο κάθε γυναίκας _είναι σαφές ότι συμβάλλουν καθοριστικά παράγοντες του παρελθόντος, όπως και το πώς η ίδια έχει βιώσει τη σχέση με τη μητέρα της ως παιδί.

Τα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης είναι μεταξύ άλλων έντονη θλίψη, άρνηση ενασχόλησης με το παιδί, αλλά και επιθετικότητα απέναντι του, διαταραχές διατροφής και ύπνου, απρόσμενες διακυμάνσεις βάρους, ευσυγκινησία, καθώς και έλλειψη ευχαρίστησης για πράγματα, που στο παρελθόν είχαν ακριβώς την αντίθετη «απήχηση». Δεν αποκλείονται ούτε οι έμμονες ιδεοληψίες σε σχέση με το μωρό, ούτε και η διαταραχή, γενικότερα, στις διαπροσωπικές σχέσεις της μητέρας.

Σημαντική ευθύνη για τον εντοπισμό της νόσου έχουν γυναικολόγοι, μαιευτήρες, και μαίες που έρχονται σε επαφή με τη γυναίκα. Σύμφωνα με την κυρία Σοφία Χατζηδημητρίου, ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεύτρια, κάθε γυναίκα είναι ξεχωριστή : δεν εκδηλώνουν όλες οι μητέρες τα ίδια συναισθήματα, την ίδια χρονική στιγμή. Ενώ, για παράδειγμα, η πρώτη εγκυμοσύνη έχει κυλήσει ομαλά, η δεύτερη μπορεί να επιφυλάσσει τον κίνδυνο της επιλόχειας κατάθλιψης.

Κρίσιμο ρόλο παίζει, όπως είναι φυσικό, και ο σύντροφος. Αν δεν έχει συναίσθηση της κατάστασης της μητέρας, ενδέχεται να της εντείνει το πρόβλημα, να την κάνει να αισθανθεί αποξενωμένη, απομονωμένη, αβοήθητη. Η υποστήριξη από το περιβάλλον, από την ευρύτερη οικογένεια, έχει τη δύναμη να αναχαιτίσει τη μελαγχολία, να μην την αφήσει να εξελιχθεί σε επιλόχεια κατάθλιψη, δηλαδή σε σοβαρή ψυχική νόσο.