Πάνω σε δημοσιονομική «βόμβα» που απειλεί να τινάξει στον αέρα όχι μόνο τα ασφαλιστικά ταμεία αλλά ολόκληρο το σύστημα υγείας κάθεται η Ελλάδα. Παρ΄ ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι διεθνείς οργανισμοί εστιάζουνπρος το παρόν- την προσοχή τους στην αύξηση των δαπανών για τις συντάξεις, τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει η κυβέρνηση δείχνουν ότι πολύ νωρίτερα θα εκραγεί η «βόμβα» των δαπανών υγείας, συμπεριλαμβανομένων των φαρμάκων.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΟΟΣΑ οι δαπάνες για την υγεία κινούνται λίγο πάνω από τον μέσο όρο των ανεπτυγμένων χωρών και αναλογούν στο 9,1% του ΑΕΠ, δηλαδή ανέρχονται σε 24 δισ. ευρώ ετησίως. Αυτό όμως που τους ανησυχεί είναι η αύξηση των δαπανών για φάρμακα και περίθαλψη με ρυθμό που κυμαίνεται από 15% ως 20% ετησίως. Πέρυσι ανήλθαν σε 5,2 δισ. ευρώ. Με απλά μαθηματικά το έλλειμμα των κλάδων ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης των ασφαλιστικών ταμείων και του Δημοσίου αυξάνεται κατ΄ έτος κατά ένα περίπου δισ. ευρώ (!).
Οπως επισημαίνει στην τελευταία έκθεσή του για την Ελλάδα ο ΟΟΣΑ με βάση τα στοιχεία του 2008 οι συνολικές δαπάνες για την υγεία ανήλθαν στο 9,1% του ΑΕΠ, ελαφρώς πάνω από τον μέσο όρο του 8,9%. Οι δαπάνες υγείας ως μερίδιο του ΑΕΠ είναι υψηλότερες στις ΗΠΑ (15,3%) και ακολουθούν η Ελβετία (11,3%), η Γαλλία (11,1%) και η Γερμανία (10,6%).
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στο ΙΚΑ όπου οι δαπάνες υγείας υπερδιπλασιάστηκαν τα τελευταία πέντε χρόνια και εφέτος θα ξεπεράσουν τα 4 δισ. ευρώ. Οι άμεσα και έμμεσα ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ είναι 5,3 εκατομμύρια Ελληνες, δηλαδή 2,8 εργαζόμενοι και συνταξιούχοι και 2,5 εκατομμύρια μέλη των οικογενειών τους.
Από το ποσό των 4 δισ. ευρώ που θα δαπανηθεί τα δύο δισ. ευρώ θα διατεθούν για φάρμακα, ένα δισ. ευρώ για τη λειτουργία των νοσοκομείων του ΙΚΑ, 700 εκατ. ευρώ για πρωτοβάθμια περίθαλψη (γιατροί) και 300 εκατ. ευρώ διάφορες παροχές. Το 2003 οι δαπάνες υγείας ανέρχονταν σε 2 δισ. ευρώ.
Το δεύτερο μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στον χώρο ασφάλισης των δημοσίων υπαλλήλων, στον Οργανισμό Περίθαλψης Ασφάλισης Δημοσίου (ΟΠΑΔ). Οι άμεσα και έμμεσοι ασφαλισμένοι στον ΟΠΑΔ είναι 1,7 εκατομμύρια δημόσιοι υπάλληλοι, συνταξιούχοι του Δημοσίου και οι οικογένειές τους. Αυτό που καταγράφεται είναι η αλματώδης άνοδος των δαπανών για φάρμακα και εξετάσεις. Το 2003 η συνολική δαπάνη υγείας των δημοσίων υπαλλήλων ήταν 870 εκατ. ευρώ και εφέτος θα ξεπεράσει τα 1,35 δισ. ευρώ (αύξηση 60%).
▅ Οι αιτίες της έκρηξης
Η έκρηξη των δαπανών υγείας οδηγεί τη χώρα σε επιδείνωση της δημοσιονομικής κρίσης που ζούμε πρωτίστως στη γήρανση του πληθυσμού και την αντιστροφή της δημογραφικής πυραμίδας λόγω των λιγότερων γεννήσεων. Οφείλεται όμως και σε νοσηρά φαινόμενα όπως η υπερσυνταγογράφηση φαρμάκων με στόχο το κέρδος και η αλόγιστη παραπομπή ασθενών σε ιατρικές και εργαστηριακές εξετάσεις.
Πολλοί μιλούν για «βιομηχανία» εξετάσεων που πληρώνει το Δημόσιο. Αλλοι μιλούν για την «απάτη της άσπρης μπλούζας» όταν αναφέρονται στην κατευθυνόμενη συνταγογραφία, με το αζημίωτο, από γιατρούς προς όφελος συγκεκριμένων φαρμακευτικών εταιρειών. Δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία χρόνια υπήρξε κύμα δημιουργίας ιδιωτικών διαγνωστικών κέντρων σε κάθε γειτονιά και κάθε πόλη της Ελλάδας.
Οπως επισημαίνει ο ΟΟΣΑ, στην Ελλάδα υπάρχουν περισσότεροι γιατροί ανά κάτοικο απ΄ ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη ανεπτυγμένη χώρα. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υπάρχει και το υψηλότερο επίπεδο ιατρικής περίθαλψης. Κατά τη διάρκεια των προηγούμενων δεκαετιών, ο αριθμός των γιατρών ανά κάτοικο αυξήθηκε ραγδαία στην Ελλάδα, ξεπερνώντας τους πέντε γιατρούς εν ενεργεία ανά 1.000 άτομα πληθυσμό, αριθμό πολύ υψηλότερο του μέσου όρου 3,1 του ΟΟΣΑ. Από την άλλη πλευρά, υπήρχαν μόνο 3,3 νοσοκόμες ανά 1.000 άτομα πληθυσμό, αριθμός πολύ χαμηλότερος από τον μέσο όρο 9,7 των χωρών του ΟΟΣΑ.
Επίσης την προηγούμενη δεκαετία σημειώθηκε ραγδαία αύξηση στη διαθεσιμότητα των διαγνωστικών τεχνολογιών, όπως οι αξονικοί τομογράφοι υπολογιστικής τομογραφίας και οι μονάδες απεικόνισης μαγνητικού συντονισμού, στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ. Στην Ελλάδα ο αριθμός των αξονικών τομογράφων αυξήθηκε επίσης με την πάροδο του χρόνου. Προ τετραετίας ήταν 25,8 ανά εκατομμύριο πληθυσμού, πάνω από τον μέσο όρο 19,2 του ΟΟΣΑ. Ο αριθμός των μονάδων απεικόνισης μαγνητικού συντονισμού ανά κάτοικο είναι επίσης σχετικά υψηλός, με 13,2 μονάδες ανά εκατομμύριο πληθυσμού, σε σύγκριση με τον μέσο όρο 10,2 του ΟΟΣΑ.
Η μοναδική ίσως δικαιολογημένη πηγή αύξησης του κόστους των δαπανών φαρμάκων είναι οι υψηλές τιμές της νέας γενιάς φαρμάκων κατά του καρκίνου.
Υπό αυτές τις συνθήκες η κυβέρνηση εξετάζει μέτρα όπως η αύξηση της συμμετοχής των δημοσίων υπαλλήλων (του ασφαλίστρου) για τα φάρμακα και τις εξετάσεις και η πλήρης μηχανοργάνωση (bar code) της συνταγογράφησης εξετάσεων και φαρμάκων στα Ταμεία με πρώτο το Δημόσιο, μέτρο που προανήγγειλε ο υπουργός Οικονομίας κ. Ι.Παπαθανασίου στη συνέντευξή του στο «Βήμα».
▅ Διαπιστώσεις ΟΟΣΑ
Ο ΟΟΣΑ διαπιστώνει νοσηρά φαινόμενα στον χώρο της υγείας που αυξάνουν το κόστος λειτουργίας του συστήματος και μεγεθύνουν την ταλαιπωρία των ασφαλισμένων.
Οπως αναφέρει στις εκθέσεις του στην Ελλάδα παρατηρούνται σε μεγάλη έκταση: * Υπερκατανάλωση των υπηρεσιών υγείας με είσοδο μεγάλης μερίδας του πληθυσμού με το παραμικρό στο νοσοκομείο και παραμονή σε αυτό για μεγαλύτερο του αναγκαίου διάστημα, με μεγαλύτερη του αναγκαίου συχνότητα επισκέψεων στους ιατρούς του ΙΚΑ, του Δημοσίου ή άλλων οργανισμών. Αποτέλεσμα είναι η μεγάλη δυσκολία πρόσβασης και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ουσιαστική αδυναμία χρησιμοποίησης των νοσοκομείων και των γιατρών από ασθενείς που έχουν πραγματική ανάγκη.
Λευκές επιταγές τα βιβλιάρια «νεκρών»
Εμπόριο με τα βιβλιάρια ασθενείας αποθανόντων έχουν διαπιστώσει οι υπηρεσίες ελέγχου στο ΙΚΑ και στον Οργανισμό Περίθαλψης Ασφαλισμένων στο Δημόσιο (ΟΠΑΔ). Από δειγματοληπτικούς ελέγχους που γίνονται σε συνταγογραφήσεις οι υπηρεσίες ανακάλυψαν ότι και μετά τον θάνατο ασφαλισμένων με τα βιβλιάρια ασθενείας εκτελούνται συνταγές σε φαρμακεία για παροχή φαρμάκων μεγάλης αξίας.
Παρ΄ ότι η νομοθεσία προβλέπει πως με τον θάνατο του ασφαλισμένου πρέπει να παραδοθεί στο Ταμείο το βιβλιάριο ασθενείας- συνταγών, εκατοντάδες βιβλιάρια δεν παραδίδονται με το αιτιολογικό ότι έχουν χαθεί.
Στη συνέχεια μέσω «ιατρικών» κυκλωμάτων ξανακυκλοφορούν ώσπου να εξαντληθούν τα φύλλα συνταγών ή να τους ανακαλύψουν οι Αρχές.
