Την επαναφορά στον κανόνα χρυσού για το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα εισηγήθηκε χθες, μέσω άρθρου του στη βρετανική οικονομική εφημερίδα «Financial Τimes», ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας Ρόμπερτ Ζέλικ, ενώ στις αγορές ο χρυσός κατέγραφε νέο ιστορικό ρεκόρ, με 1.399 δολάρια η ουγκιά! «Παρ΄ όλο που για τα εγχειρίδια ο χρυσός συνιστά παλαιό νόμισμα, οι αγορές σήμερα τον χρησιμοποιούν ως εναλλακτικό νόμισμα» είπε ο Ζέλικ, βάζοντας έτσι φωτιά στην ήδη θερμή συζήτηση για το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα, τρεις ημέρες πριν από τη σύνοδο του G20 στη Σεούλ της Νότιας Κορέας. Η πρόταση κατατέθηκε σε συγκυρία χρονικά κρίσιμη, η οποία χαρακτηρίζεται από αντεγκλήσεις για τις εθνικές συναλλαγματικές πολιτικές απέναντι σε «παγκόσμιες ανισορροπίες» που συσσωρεύουν ταυτόχρονα τεράστια πλεονάσματα από τη μία πλευρά (τη Δύση) και τεράστια ελλείμματα από την άλλη (την Ανατολή).

«Το νέο σύστημα θα πρέπει να εμπλέκει δολάριο, ευρώ, γεν, στερλίνακαθώς και ένα γουάν που οδεύει προς διεθνοποίηση» γράφει ο Ζέλικ. «Επίσης το σύστημα θα πρέπει να εξετάσει τη χρήση του χρυσού ως διεθνούς σημείου αναφοράς των αγορών σε σχέση με τον πληθωρισμό, τον αποπληθωρισμό και τις μελλοντικές συναλλαγματικές ισοτιμίες». Το σημερινό σύστημα, που ο Ζέλικ το ονομάζει σύστημα «Μπρέτον Γουντς 2» και το οποίο βασίζεται σε κυμαινόμενες ισοτιμίες, «πρέπει να βρει μια συνέχεια ώστε να μπορέσει να υπερβεί τους σημερινούς εθνικούς ανταγωνισμούς» . Το αρχικό σύστημα «Μπρέτον Γουντς» είχε υιοθετηθεί το 1945 υπό την εποπτεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και βασιζόταν σε καθορισμένες (αν και προσαρμόσιμες) ισοτιμίες, που συνδέονταν με τον χρυσό. Ωστόσο η σύνδεση με τον χρυσό κατέληξε σε αδιέξοδο και ανάγκασε τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον να αποσυνδέσει το δολάριο από τον χρυσό. Παρ΄ όλα αυτά, γράφει ο επικεφαλής της Παγκόσμιας Τράπεζας, «η έκταση των αλλαγών από το 1971 είναι ασφαλώς αντίστοιχη με την έκταση των αλλαγών που συντελέστηκαν από το 1945 ως το 1971 και οι οποίες οδήγησαν σε αντικατάσταση του Μπρέτον Γουντς 1 από το Μπρέτον Γουντς 2».

Σε αυτό που αυταπόδεικτα έχει δίκιο ο Ζέλικ είναι ότι το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα δεν μοιάζει καθόλου λειτουργικό, αν κρίνουμε από τις συνεχείς αντεγκλήσεις για τις νομισματικές πολιτικές όπως για το κινεζικό γουάν, το αμερικανικό δολάριο, το ευρώ ή το ιαπωνικό γεν. Λίγες ημέρες αφότου η αμερικανική κεντρική τράπεζα (Fed)

ανακοίνωσε ότι ετοιμάζεται να διοχετεύσει κάπου 600 δισ. δολάρια στην αγορά προκειμένου να τονώσει τη συγκυρία, οι επικρίσεις των εταίρων του G20 έχουν πολλαπλασιαστεί. Χθες, ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε είπε ότι το αμερικανικό οικονομικό μοντέλο βρίσκεται σε «βαθιά κρίση» και επέκρινε την τελευταία απόφαση της Fed, λέγοντας ότι «δεν είναι λογικό οι Αμερικανοί να κατηγορούν τους Κινέζους ότι χειραγωγούν τη συναλλαγματική ισοτιμία τους και μετά να κρατούν οι ίδιοι τεχνητά χαμηλή τη δική τους ισοτιμία με την κεντρική τους τράπεζα να τυπώνει χρήμα». Ανάλογες επικρίσεις εξέφρασαν και άλλες χώρες, ακόμη και αναδυόμενες από τη Λατινική Αμερική ή την Ασία, ενώ και η Ρωσία δήλωσε ότι το G20 θα έπρεπε να είχε συμφωνήσει για μια τέτοια απόφαση από τη Fed.

Α ντίθετα, ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος πραγματοποιεί 10ήμερη επίσκεψη στην Ασία, δήλωσε από την Ινδία ότι «ο στόχος της Fed, όπως και ο δικός μου στόχος, είναι να αναπτυχθεί η οικονομία μας. Και αυτό δεν είναι καλό μόνο για τις ΗΠΑαλλά και για τον κόσμο ολόκληρο». Προκειμένου να αμβλύνει τις διεθνείς αντιδράσεις και να διευκολύνει μια κατάληξη στη συνάντηση κορυφής του G20 την Πέμπτη, η Αμερική υποχώρησε ήδη από το αρχικό αίτημά της για ποσοτική οριοθέτηση πλεονασμάτων και ελλειμμάτων από τις διάφορες χώρες. Μετά τις αντιδράσεις, μεταξύ άλλων και από Κίνα, Γερμανία και Ιαπωνία, ο αμερικανός υπουργός Οικονομικών Τίμοθι Γκάιτνερ δήλωσε το Σαββατοκύριακο ότι οι ΗΠΑ δεν θα επιμείνουν να υιοθετηθεί η πρότασή τους από το G20 στη Σεούλ.