Η οικονομική ύφεση προκαλεί αναπόφευκτα τον προβληματισμό σε πολλές οικογένειες για το κόστος των διακοπών τους. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ), αυτό το καλοκαίρι οι διανυκτερεύσεις των Ελλήνων στη χώρα καταγράφουν σημαντική μείωση που σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπερνά το 20%, ενώ η ανησυχία για το μέλλον οδηγεί πολλούς που θέλουν να κάνουν διακοπές, αν δεν μειώσουν τον χρόνο παραμονής τους, να φιλοξενούνται σε συγγενικά ή φιλικά σπίτια προκειμένου να ελαχιστοποιήσουν τις δαπάνες τους. Λίγοι πάλι δοκίμασαν την εναλλακτική τού «να κάνεις διακοπές στο σπίτι κάποιου άλλου». Ωστόσο ο αριθμός όσων επιζητούν μια αλλαγή σκηνικού που δεν περιλαμβάνει ξενοδοχεία αυξάνεται και σε αυτό συμβάλλει η περίοδος οικονομικής ανασφάλειας.

Η ανταλλαγή κατοικίας (Ηome Εxchange) δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Στο εξωτερικό υπάρχουν πολλές οργανώσεις, ενώ η διεθνής οργάνωση Ιntervac που δραστηριοποιείται και στην Ελλάδα λειτουργεί από το 1953. Υπάρχει ωστόσο πληθώρα εναλλακτικών στο Διαδίκτυο, όπως το ΗomeΕxchange. com που ιδρύθηκε το 1992 και, έχοντας συγκεντρώσει 28.000 καταχωρίσεις ως σήμερα, θεωρείται το μεγαλύτερο κέντρο ανταλλαγής κατοικίας.

Εφέτος μάλιστα ανακοίνωσε ότι η αύξηση στα μέλη του ξεπέρασε το 30%. Με ετήσιο τίμημα που κυμαίνεται σε λιγότερο από 100 δολάρια, τα μέλη μπορούν να έχουν πρόσβαση σε χιλιάδες καταχωρίσεις από διαμερίσματα, μονοκατοικίες ή εξοχικά και φάρμες σε όλον τον κόσμο.

Η αρχική επαφή γίνεται μέσα από τα sites με e-mail, ενώ ακολουθεί τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ των ενδιαφερομένων για λεπτομερέστερη διερεύνηση. Εξάλλου όσοι κάνουν ανταλλαγές κατοικιών μιλάνε με αρκετούς ενδιαφερομένους προτού κάνουν την τελική επιλογή, αφού υπάρχουν μια σειρά θέματα που χρειάζονται διερεύνηση (τοποθεσία, κατάσταση σπιτιού, θέματα συντήρησης κ.ά.).

Παρ΄ ότι η πρακτική έχει αποκτήσει πιστούς θαυμαστές οι οποίοι αργότερα δυσκολεύονται ιδιαίτερα να πληρώσουν για διαμονή σε ξενοδοχείο, αντιμετωπίζεται ως παρακινδυνευμένη για όσους δεν την έχουν δοκιμάσει. Το ενδεχόμενο φθοράς του σπιτιού ή της απώλειας αντικειμένων είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους λειτουργεί αποτρεπτικά. Για τον λόγο αυτόν τα διαδικτυακά sites ανταλλαγής προτείνουν στους ενδιαφερομένους να κάνουν μια συνεννόηση μεταξύ τους από πριν.

Σε περίπτωση που συμβεί κάποιο ατύχημα, αν δεν είναι σε θέση να το λύσουν, υπάρχουν φόρμες αξιολόγησης που συμπληρώνονται από τον καθέναν ή ακόμη μπορεί ο υπεύθυνος της οργάνωσης σε κάθε χώρα να ενημερωθεί για τη διαμαρτυρία και να αποβάλει το μέλος που έχει προκαλέσει κάποια ζημιά. Υπάρχει, από την άλλη, και η δυνατότητα ασφάλισης του σπιτιού.

Προτιμούμε τις μεγάλες πόλεις του εξωτερικού
Γύρω στους 55 Ελληνες είναι ενεργά μέλη κάνοντας ανταλλαγές, ενώ συνολικά εγγεγραμμένοι είναι περίπου 150, λέει η κυρία Μαρία Καράκιζα, εκπρόσωπος της Ιntervac Ελλάς, που αποτελεί το ελληνικό παρακλάδι της διεθνούς οργάνωσης που δραστηριοποιείται στη χώρα από το 1980. Η ετήσια συνδρομή είναι στα 70 ευρώ και οι ανταλλαγές γίνονται κυρίως με το εξωτερικό, χωρίς ωστόσο να αποκλείονται και αυτές μέσα στην ελληνική επικράτεια. Προς το παρόν οι Ελληνες προτιμούν περισσότερο τις μεγάλες πόλεις, όπως το Παρίσι, το Λονδίνο και η Νέα Υόρκη, ενώ όσοι έχουν κάνει ήδη πολλές ανταλλαγές δοκιμάζουν να πάνε σε εξοχικές κατοικίες στην περιφέρεια. Σε παγκόσμιο επίπεδο η Ιntervac αποτελείται από περισσότερα από 12.000 μέλη, η πλειονότητα των οποίων προέρχεται από τις ΗΠΑ και τη Γαλλία, χώρες στις οποίες η πρακτική αυτή είναι ιδιαίτερα δημοφιλής. «Η διστακτικότητα του Ελληνα να δώσει το σπίτι του» είναι αποτρεπτικός παράγοντας, αλλά και για τους ξένους είναι άγνωστη αυτή η πρακτική για τη χώρα, αφού προσανατολίζονται κυρίως στις καλοκαιρινές διακοπές και στα νησιά.

«Ξεκινήσαμε πριν από τρία χρόνια να κάνουμε διακοπές με ανταλλαγή κατοικίας και το 2008 αποφασίσαμε να κάνουμε κάτι αποκλειστικά για την Ελλάδα» λέει η κυρία Χαρούλα Τσάλιου, ιδιοκτήτρια του www. elladahomeexchange. gr το οποίο ξεκίνησε να λειτουργεί το 2008 και σήμερα φιλοξενεί 60 μέλη με ετήσια συνδρομή περίπου 70 ευρώ (60 ευρώ + ΦΠΑ). Η κυρία Τσάλιου είχε εγγραφεί αρχικά σε sites του εξωτερικού. Επεσήμανε όμως ορισμένες «δυσκολίες», όπως τα έξοδα για τη μετάβαση (αεροπορικά εισιτήρια), η διαφορετική γλώσσα και νοοτροπία κάθε χώρας, αλλά και ο χρονικός συντονισμός των διακοπών, οι οποίες τής έδωσαν την αφορμή για να προχωρήσει στη δημιουργία μιας ηλεκτρονικής διεύθυνσης αποκλειστικά για την ελληνική επικράτεια. Οι ανταλλαγές κατοικιών που έχουν γίνει στη διάρκεια του χρόνου μέσω του www. elladahomeexchange. gr αριθμούν τις 15 (πολύ λιγότερες από τα μέλη, που φθάνουν τα 60). «Η πρακτική είναι πολύ μακριά από τη νοοτροπία του Ελληνα» εξηγεί η κυρία Τσάλιου, προσθέτοντας ότι πολλοί καταχωρίζουν τις κατοικίες τους στο site και από περιέργεια για να δουν αν θα υπάρξει ενδιαφέρον. Από την άλλη, επισημαίνει ότι ο θεσμός της ανταλλαγής κατοικίας έχει προοπτικές ακόμη και στην Ελλάδα, αφού εξαλείφει το κόστος της διαμονής αλλά και της διατροφής αν κάποιος προτιμήσει να μαγειρέψει κάτι στο σπίτι αντί να φάει σε εστιατόριο. Θεωρεί όμως ότι και η οικονομική ύφεση ενισχύει την επιλογή της ανταλλαγής κατοικίας και αυτό φαίνεται «από το πλήθος των τηλεφωνημάτων και των e-mail που δεχθήκαμε το τελευταίο διάστημα, με ερωτήσεις για το πώς λειτουργεί η διαδικασία» συμπληρώνει η ιδιοκτήτρια του ελληνικού site. Η εταιρεία συμμετείχε επίσης στο 14ο Τουριστικό Πανόραμα τον περασμένο Μάιο, όπου «ο κόσμος έδειχνε ενθουσιασμένος με την ιδέα, αλλά διστακτικός» αναφέρει η κυρία Τσάλιου.

Αναλύοντας τα ως τώρα 60 μέλη του ηλεκτρονικού site, σημειώνει ότι είναι άτομα ηλικίας από 40 ως 60 ετών που έχουν ήδη μια ιδιοκτησία. Καταχωρίζουν τα στοιχεία της στο site, αν και πολλοί δεν έχουν ιδιαίτερη εξοικείωση με την τεχνολογία για να προσθέσουν τις απαραίτητες φωτογραφίες. Ενα από αυτά, η κυρία Βαρβάρα Στραβοράβδη που διατηρεί εξοχικό στην Κέρκυρα, ετοιμάζεται να κάνει την τρίτη της ανταλλαγή μέσα σ΄ έναν χρόνο. Οι πρώτες της διακοπές εφαρμόζοντας το σύστημα ήταν το Πάσχα στη Σύρο, ενώ επισκέφθηκε τη Μονεμβασιά τον Ιούνιο. «Πληρώσαμε μόνο τα εισιτήρια» σημειώνει, λέγοντας ότι «κέρδος είναι η διαμονή και η διατροφή για όσους δεν θέλουν να βγουν το βράδυ». Η ίδια ήξερε τον θεσμό από παλιά και καταχώρισε το εξοχικό της στο ελληνικό site. Η ανταλλαγή μπορεί να γίνει και ετεροχρονισμένα, αφού ακόμη δεν έχουν επισκεφθεί την Κέρκυρα οι ιδιοκτήτες του σπιτιού που της παραχωρήθηκε στη Μονεμβασιά. Ωστόσο, αν και ενθουσιασμένη με την ιδέα, δεν είναι σίγουρη αν θα εφήρμοζε την ίδια μέθοδο αν επρόκειτο για την κύρια κατοικία της.