Tο νικέλιο είναι το αργό πετρέλαιο της Ελλάδας και η χώρα είναι… πλουσιότερη από τη Σαουδική Αραβία, έλεγαν οι παλαιοί καθηγητές Μεταλλειολογίας του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, υπογραμμίζοντας τον ρόλο και τη σημασία του ορυκτού αυτού- το οποίο εν αφθονία διαθέτει η χώρα μας- για τη βιομηχανία, την παραγωγή και τον πλούτο του τόπου. Αυτή την άποψη φαίνεται ότι ενστερνιζόταν απόλυτα ο μακαρίτης Πρόδρομος Μποδοσάκης- Αθανασιάδης , γι΄ αυτό και κατέστησε «ναυαρχίδα» του ομίλου του τη Λάρκο, της οποίας ήταν ο ιδρυτής. Πράγματι για περισσότερα από 40 χρόνια η Λάρκο και το νικέλιο αποτελούσαν τους «πυλώνες» της ελληνικής βαριάς βιομηχανίας, με σημαντική συμβολή στην παραγωγή χάλυβα.
Τα μεταλλεία της Λάρυμνας στη Φθιώτιδα, όπου και η έδρα της Λάρκο, ήταν γνωστά από την αρχαιότητα, αλλά η σύγχρονη εκμετάλλευσή τους ξεκίνησε μόλις το 1901 από τον Αντώνιο Σταματιάδη. Στη διάρκεια της Κατοχής, Γερμανοί και Ιταλοί είχαν εκπονήσει μελέτες για το νικέλιο σχεδιάζοντας να το εκμεταλλευτούν για στρατιωτικούς σκοπούς, ευτυχώς όμως δεν πρόλαβαν.
Το 1952, έπειτα από διεθνή διαγωνισμό, η ΑΕΕ Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων του Πρόδρομου Μποδοσάκη-Αθανασιάδη αποκτά το δικαίωμα εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων νικελίου της περιοχής. Ξεκινά τη δημιουργία εργοστασίου επεξεργασίας νικελίου με παραγγελίες και τεχνογνωσία από τη γερμανική Κrupp, οι οποίες καθυστέρησαν σημαντικά, γεγονός που προκάλεσε και σημαντικό καβγά του Μποδοσάκη με τον Αλφρεντ Κρουπ.
▅ Η διαπραγμάτευση
Είναι γνωστή άλλωστε η ιστορία της περίφημης διαπραγμάτευσης του Αλφρεντ Κρουπ με τον Μποδοσάκη. Από τη μια πλευρά του τραπεζιού καθόταν ο βαθύπλουτος γερμανός μεγιστάνας περιστοιχιζόμενος από 20 συμβούλους, αλλά τι συμβούλους: τραπεζίτες, οικονομολόγους, κορυφαίους καθηγητές γερμανικών πολυτεχνείων. Από την άλλη πλευρά, ο έλληνας επιχειρηματίας με δύο- τρεις συνεργάτες του. «Είστε από τους μεγαλύτερους επιχειρηματίες παγκοσμίως και σας εμπιστεύομαι» είπε ο Μποδοσάκης και συνέχισε ρωτώντας «μπορώ να αγοράσω τα μηχανήματά σας με τη νέα τεχνολογία που μου λέτε χωρίς πρόβλημα;».
«Φυσικά και μπορείτε να μας εμπιστευθείτε άφοβα. Είναι δυνατόν να σας γελάσουμε;» απάντησε ο Γερμανός. Αποτέλεσμα; Ο Μποδοσάκης αγόρασε μηχανήματα και τεχνογνωσία, ο Κρουπ όμως τον ξεγέλασεκαι η επένδυση καθυστέρησε σημαντικά! Λόγω της καθυστέρησης λοιπόν, η εταιρεία Λάρκο ιδρύθηκε και λειτούργησε το 1961, ενώ το εργοστάσιο λειτούργησε μόλις το 1966.
Το 1970-1972 και το 1976-1977 η εταιρεία υλοποιεί δύο σημαντικά επενδυτικά προγράμματα με περιστροφικές καμίνους και μεταφορικές ταινίες, και στα τέλη της δεκαετίας του 1970 φθάνει στο απόγειο της επιχειρηματικής δόξας της με σημαντικά κέρδη και ισχυρή παραγωγική βάση. Μετά τον θάνατο του ιδρυτή της, το 1979, η εταιρεία δεν αντέχει στην πρώτη περιοδική κρίση των τιμών νικελίου και καθίσταται σταδιακά προβληματική. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, με τη Λάρκο στους «κόλπους» του ΟΑΕ, έγινε πολλή συζήτηση, εκπονήθηκε πλήθος μελετών και χύθηκε πολύ μελάνι για μια μεγάλη επένδυση γύρω από τη Λάρκο, η οποία τελικά δεν έγινε ποτέ: πρόκειται για τη μονάδα ανοξείδωτου χάλυβα, η οποία σχεδιάστηκε, συζητήθηκε, ξανασυζητήθηκε αλλά τελικά δεν υλοποιήθηκε, είτε λόγω πολιτικής αβελτηρίας είτε επειδή κάποιοι φοβήθηκαν το υψηλό κόστος της επένδυσης- τη δεκαετία του 1980 μιλούσαν για 300 εκατομμύρια δολάρια, ποσόν ιλιγγιώδες για την εποχή. Αν όμως είχε γίνει τότε η επένδυση, η Λάρκο δεν θα επηρεαζόταν από την κυκλικότητα στις τιμές νικελίου, αφού σε περιόδους ανόδου των τιμών θα πουλούσε υψηλά και σε περιόδους καθόδου θα συσσώρευε νικέλιο για λογαριασμό της μονάδας ανοξείδωτου χάλυβα. Ηταν μια χαμένη ευκαιρία που κόστισε ακριβά στα τέλη της δεκαετίας του 1980. ▅ Τα λαϊκά συμβούλια
Αλλωστε το κλίμα της εποχής 1982-1985, με τον κ. Γερ. Αρσένη στο τιμόνι της οικονομίας και τα περιβόητα λαϊκά συμβούλια εν δράσει, τις υψηλές πληθωριστικές τάσεις, τον ιλιγγιώδη δανεισμό και την εμμονή στη γενική κρατικοποίηση όλων των βιομηχανιών που αντιμετώπιζαν προβλήματα, προστάτευσε μεν θέσεις εργασίας αλλά μεσοπρόθεσμα εξελίχθηκε σε γάγγραινα για την οικονομία, ενώ και η διαχείριση πολλών προβληματικών βιομηχανιών μόνον ιδανική δεν ήταν.
Το 1989 εκκαθαρίζεται η παλιά Λάρκο και ιδρύεται η νέα Λάρκο, με μετόχους την Εθνική Τράπεζα, τη ΔΕΗ και τον ΟΑΕ. Τις μετοχές του τελευταίου «κληρονομεί» το κράτος μετά τη διάλυσή του. Την περίοδο 2000-2001 υλοποιείται το επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 20 εκατ. ευρώ, που αφορούσε την ανακατασκευή και τον εκσυγχρονισμό βασικών μεταλλουργικών μονάδων παραγωγής, με αποτέλεσμα η εταιρεία να επανέλθει στην κερδοφορία εκμεταλλευόμενη την κυκλική ανοδική πορεία των τιμών νικελίου. Τα κέρδη της Λάρκο, περίπου 80 εκατ. ευρώ το 2006 που ουσιαστικά… προεξοφλήθηκαν σε χαμηλή τιμή, προήλθαν από την περίοδο 2000-2001, οπότε υλοποιήθηκε το επενδυτικό πρόγραμμα.
Τον Ιούλιο του 2006 έγινε προσπάθεια, χωρίς πολλή δημοσιότητα, να «μεταβιβαστεί» η Λάρκο, αφού αποτιμήθηκε τότε το 70% του μετο χικού κεφαλαίου της σε μόλις 115 εκατ. ευρώ. Οι αντιδράσεις πάντως και οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων απέτρεψαν το εγχείρημα. Σήμερα, η ΔΕΗ κατέχει το 28,6% των μετοχών στη Λάρκο, ενώ παράλληλα υπάρχουν και 40 εκατ. ευρώ χρέη της Λάρκο προς τη ΔΕΗ, τα οποία βλέπει ότι με τις τελευταίες περιπέτειες δεν θα τα εισπράξει. Η Λάρκο μάλιστα, σύμφωνα με κύκλους της ΔΕΗ, δεν πληρώνει μια χαριστική σύμβαση, αφού το ρεύμα που χρεωνόταν σχεδόν τζάμπα ήταν με υπουργικές αποφάσεις και όχι με νόμο, όπως είχε γίνει με την Πεσινέ.
▅ Ψάχνουν λύση
Το παιχνίδι για την είσοδο στρατηγικού στη Λάρκο δεν άργησε να ξεκινήσει. Επειτα από σειρά περιπετειών και αφού η μονάδα του ανοξείδωτου χάλυβα δεν έγινε την εποχή που έπρεπε να γίνει, μετά τη φοβερή αποτυχία με την προπώληση των αποθεμάτων της εταιρείας σε τιμές βλαπτικές για την επιχείρηση προ διετίας, ήρθε πρόσφατα η απόφαση για στρατηγικό επενδυτή, δηλαδή για ιδιωτικοποίηση της εταιρείας. Η εξασφάλιση φθηνού ρεύματος ήταν πάντοτε το μέγα πρόβλημα στο οποίο σκόνταψαν κατά το παρελθόν όλες οι προσπάθειες ιδιωτικοποίησης της Λάρκο.
Με διαδικασίες εξπρές, η κυβέρνηση θέλει σήμερα να πουλήσει το ποσοστό του 36% που κατέχει στη Λάρκο. Ως σύμβουλοι για τον διαγωνισμό ήδη έχουν προσληφθεί οι Rothschild, Εurobank και ΡriceWaterhouseCoopers ενώ πρόθεση του υπουργείου Οικονομίας είναι ως τα τέλη του φθινοπώρου να έχει ολοκληρωθεί η πώληση, τώρα που μάλλον πηγαίνουν πίσω οι υποθέσεις ΔΕΠΑ και «Ελευθέριος Βενιζέλος». Το οικονομικό επιτελείο λόγω και της μεγάλης μείωσης των εσόδων, προσδοκά αρκετά εκατομμύρια από την πώληση, αλλά γνώμονας για τον στρατηγικό επενδυτή δεν θα είναι αποκλειστικά το αντίτιμο, αλλά το δεσμευτικό σχέδιο βιωσιμότητας των υποψηφίων. Οπως σημειώνουν κυβερνητικές πηγές, « η ΛΑΡΚΟ με τις κατάλληλες επενδύσεις όχι μόνο είναι βιώσιμη αλλά μπορεί να αποδειχθεί κερδοφόρος ». Εξάλλου σε πρόσφατη έκτακτη γενικής συνέλευση αποφασίστηκε αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου κατά 100 εκατ. ευρώ ενώ επίκειται η κεφαλαιοποίηση ζημιών ύψους 120 εκατ. ευρώ.
Το ελληνικό Δημόσιο κατέχει το 36% των μετοχών και φέρεται διατεθειμένο να αναλάβει το 100% της αύξησης, σε περίπτωση κατά την οποία η ΔΕΗ και η Εθνική Τράπεζα, που αποτελούν τους δύο άλλους μετόχους με ποσοστό 29% και 35% αντιστοίχως, αρνηθούν να συμμετάσχουν. Η Εθνική φέρεται επίσης διατεθειμένη να απεμπλακεί από τη Λάρκο με λογικά ανταλλάγματα, ενώ άγνωστες παραμένουν οι προθέσεις της ΔΕΗ, αλλά η αρχική άρνηση συμμετοχής στην αύξηση μαρτυρεί πολλά.
Παραγωγή… χρεών
«Ναυαρχίδα» του ομίλου του είχε καταστήσει τη Λάρκο ο ιδρυτής της Πρόδρομος Μποδοσάκης-Αθανασιάδης (ένθετη φωτογραφία).
Σήμερα η βιομηχανία έχει να αντιμετωπίσει το ενεργειακό κόστος και την κατακόρυφη πτώση των τιμών του νικελίου (από 34.000
δολάρια τον τόνο τον Μάρτιο του 2008, έπεσε στις 9.000 τον Οκτώβριο). Το κόστος του ηλεκτρισμού για τη Λάρκο φθάνει το 60% του συνολικού κόστους και πλέον χρωστάει περισσότερα από 40 εκατ. ευρώ στη ΔΕΗ, περισσότερα από 50 εκατ. ευρώ σε προμηθευτές και εργολάβους, και περίπου 100 εκατ. ευρώ σε τρεις τράπεζες, την Αγροτική, την Εurobank και την Κύπρου. Με τη διαμόρφωση των τιμών, όσο περισσότερο παράγει τόσο περισσότερο χάνει, όπως λένε οι άνθρωποι της απελθούσης διοίκησης, λόγω κακών χειρισμών της σημερινής, ενώ έχει δυναμικότητα 18.000 τόνων και παράγει 850 τόνους τον μήνα.
Ο κύκλος εργασιών της Λάρκο πέρυσι ήταν 284 εκατ. ευρώ (από 549 εκατ. ευρώ το 2007), 116,3 εκατ. ευρώ οι ζημιές έναντι κερδών 23 εκατ. ευρώ το 2007.
Στη φωτογραφία, άποψη της μονάδας στη Λάρυμνα Φθιώτιδας Οι μνηστήρες
1. Στο προσκήνιο εμφανίστηκε ολλανδικός όμιλος, με θυγατρική στη γειτονική FΥRΟΜ, που φαίνεται, θεωρητικά τουλάχιστον, να ενδιαφέρεται. Πρόκειται για την Cunico που ανήκει στις πολυεθνικές ΙΜR και ΒSG (οι οποίες ασχολούνται κυρίως με αδαμαντωρυχεία) και είναι μητρική της FΕΝΙ- μεταλλουργία νικελίου στη γειτονική χώρα. Μάλιστα στέλεχος της σκοπιανής εταιρείας φέρεται να είναι ο κ. Κ. Δασκαλάκης, διευθύνων σύμβουλος της Λάρκο στα τέλη της δεκαετίας του 1990.
2. Επίσημο ενδιαφέρον έχει εκδηλωθεί από τον όμιλο Μυτιληναίου . Σε πρόσφατη παρουσίαση της εταιρείας στην Ενωση Θεσμικών ο κ. Ευ.Μυτιληναίος απέφυγε να προσδιορίσει τιμή για τη Λάρκο λόγω της περιπλοκότητας του θέματος, αλλά δήλωσε «παρών» στις εξελίξεις.
3. Μέχρι στιγμής υπάρχει και το ενδιαφέρον της αυστραλιανής WΕSΤΕRΝ ΜΙΝΕS. Οι Αυστραλοί επιθυμούσαν να εγκατασταθούν προ 8-10 ετών στο εργοστάσιο της Λάρυμνας ως «ομάδα διοίκησης» και εν συνεχεία να αποφασίσουν αν και υπό ποιες συνθήκες θα συμμετάσχουν στο μετοχικό κεφάλαιο της επιχείρησης. Το σχέδιο ουδέποτε υλοποιήθηκε, η παρουσία τους όμως παραμένει μέσω δικηγορικού γραφείου της Αθήνας. Οι Αυστραλοί υποστηρίζουν ότι διαθέτουν νέα μέθοδο χρήσης του νικελίου στη βαριά βιομηχανία, προτίθενται να εφαρμόσουν πιλοτικό πρόγραμμα παραγωγής, για να διερευνήσουν τις παραγωγικές και εμπορικές δυνατότητες της βιομηχανίας.
