Οι… μηχανές απειλούν το 47% των επαγγελμάτων

Οι μηχανές τρομάζουν την ανθρωπότητα. Δεν είναι η πρώτη φορά. Από τον 19ο αιώνα και τη Βιομηχανική Επανάσταση έχει καταγραφεί ο φόβος ότι θα αντικαταστήσουν τον ανθρώπινο μόχθο. Τον 20ό αιώνα η αγωνία θέριεψε. Συνέβαλαν σε αυτό ο εξηλεκτρισμός, η αυτοκίνηση, η θεαματική επιτάχυνση των συγκοινωνιών, των επικοινωνιών και της διάδοσης της πληροφορίας. Εσχάτως ένα νέο κύμα τεχνολογικού φόβου σαρώνει τη Δύση: η αυτοματοποίηση, απότοκο της τεράστιας προόδου της ρομποτικής.

Αρκεί να γκουκλάρει κανείς (στη μηχανή του Internet) τις λέξεις «οι μηχανές θα…» και η φράση θα συμπληρωθεί «… μου πάρουν τη δουλειά;», «…πάρουν όλες τις δουλειές;», «…αντικαταστήσουν τον άνθρωπο;», «…κατακτήσουν τον κόσμο;». Το 2013 οι Καρλ Μπένεντικτ Φρέι και Μάικλ Οσμπορν του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης υπολόγισαν ότι 702 διαφορετικά επαγγέλματα στις ΗΠΑ θα μπορούσαν να αυτοματοποιηθούν, αναφέρει ο βρετανικός «Economist». Αποφάνθηκαν ότι 47% των επαγγελμάτων θα μπορούσαν να εκτελούνται από μηχανές τις επόμενες μία με δύο δεκαετίες.

Νεότερη μελέτη του ΟΟΣΑ, η οποία βασίζεται σε έρευνα δεξιοτήτων που διεξήχθη το 2015, κατέληξε περίπου στα ίδια συμπεράσματα με την έρευνα των Φρέι και Οσμπορν: ότι 14% των επαγγελμάτων στις 32 χώρες-μέλη του Οργανισμού είναι πολύ ευάλωτα καθώς απειλούνται τουλάχιστον κατά 70% να αντικατασταθούν από τις μηχανές. Επιπλέον, ένα 32% των επαγγελμάτων έχει πιθανότητες από 50% έως 70% να αυτοματοποιηθεί. Με τα σημερινά δεδομένα, μιλάμε για τον κίνδυνο να καταργηθούν περί τις 210 εκατ. θέσεις εργασίας.

Ασφαλώς η αυτοματοποίηση δεν απειλεί εξίσου όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ. Η Σλοβακία αντιμετωπίζει, για παράδειγμα, διπλάσιο κίνδυνο (64% των θέσεων εργασίας) από όσο η Νορβηγία (31%). Και ο γενικός κανόνας είναι ότι στις χώρες με υψηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ (Φινλανδία, Νέα Ζηλανδία, Σουηδία, ΗΠΑ, Δανία, Βρετανία, Ιρλανδία, Ολλανδία) οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν μικρότερο ρίσκο να χάσουν τη δουλειά τους από μια μηχανή. Αίσθηση προκαλεί το υψηλό ποσοστό των επαπειλούμενων θέσεων εργασίας (54%) στη Γερμανία και στην Ιαπωνία –αν και πρόκειται για χώρες με τεράστιο βιομηχανικό τομέα.

Η απειλή της αυτοματοποίησης διαφέρει, πάντως, και σε χώρες με ανάλογο κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Η Νότια Κορέα, για παράδειγμα, απειλείται λιγότερο (43%) από την αυτοματοποίηση συγκριτικά με τον Καναδά (42%), παρά το ότι στην πρώτη χώρα το 30% των θέσεων εργασίας είναι στη βιομηχανία ενώ στη δεύτερη μόνο το 22%. Η εξήγηση είναι ότι στη Νότια Κορέα η αυτοματοποίηση έχει ήδη ξεκινήσει! Οι επιχειρήσεις έχουν ήδη αναθέσει στις μηχανές πολλές από τις εύκολα αυτοματοποιούμενες δουλειές.

Παρά την αποβιομηχανοποίηση των τελευταίων δεκαετιών, η Ελλάδα είναι τέταρτη στον πίνακα των πλέον επαπειλούμενων από τα ρομπότ χωρών, πίσω από τη Σλοβακία, τη Λιθουανία και την Τουρκία. Αν στη Σλοβακία κινδυνεύει να αυτοματοποιηθεί το 64% των θέσεων εργασίας, στη Λιθουανία, στην Τουρκία και στην Ελλάδα τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 63%, 59% και 58%.

Αν αναλογιστεί, όμως, κανείς ότι οι τρεις πρώτες χώρες ταλανίζονται πολύ λιγότερο από την ανεργία, αντιλαμβάνεται ότι το εργασιακό μέλλον των Ελλήνων διαγράφεται στις επόμενες δύο δεκαετίες. Ενα διάστημα κατά το οποίο όλοι περιμένουν, εξάλλου, να ορθοποδήσει η χώρα έπειτα από μια πρωτοφανή πολυετή κρίση που «ροκάνισε» περισσότερο από το 25% του ΑΕΠ της. Ο κίνδυνος μιας παρατεταμένης παρακμής για τη χώρα και τους κατοίκους της είναι περισσότερο από προφανής.