Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 ο κ. Σπύρος Θεοδωρόπουλος ήταν διευθύνων σύμβουλος μιας μικρής βιοτεχνίας στα Πατήσια που τροφοδοτούσε με πραλίνα τα ζαχαροπλαστεία. Αρχές της δεκαετίας του ’90 έγινε ο ίδιος επιχειρηματίας εξαγοράζοντας την εταιρεία Chipita που ειδικευόταν στα αλμυρά snacks. Τότε σκέφτηκε το εξής απλό: με πρώτη ύλη την πραλίνα να κάνει ο ίδιος βιομηχανικό κρουασάν. Αυτή η ιδέα απογείωσε την Chipita, που εξελίχθηκε σε έναν πολυεθνικό όμιλο με 17 εργοστάσια ανά την υφήλιο.
Αυτό ήταν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα καινοτομίας.
Η επιχείρηση Ζευς Ακτινίδια με έδρα την Κατερίνη έχει 250 μέλη-παραγωγούς οι οποίοι αποφάσισαν να ενωθούν σε μία εταιρεία. Εξάγουν μαζικά όλη την παραγωγή τους και έχουν περιορίσει δραστικά τα κόστη που θα είχαν αν συνέχιζαν αυτόνομη πορεία (έξοδα marketing, προμηθευτές, λογιστήρια κ.ά.). Η επιχείρηση κάνει άλματα και αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα σύμπραξης εταιρειών με ομοειδή προϊόντα.
Η εταιρεία ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ του ομίλου Viohalco τροφοδοτεί τις γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες με προϊόντα που συνθέτουν τα μεταλλικά αντικείμενα του αυτοκινήτου, και η κλωστοϋφαντουργία Επίλεκτος από τη Θεσσαλία παράγει το ύφασμα των καθισμάτων στα ΒΜW και τα Mercedes. Οι δύο αυτές επιχειρήσεις είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα εταιρειών που έχουν καταφέρει να συνδεθούν με μεγάλα παραγωγικά δίκτυα.

Ενα τέτοιο μεγάλο παραγωγικό δίκτυο είναι η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία. Το 85% της αυτοκινητοβιομηχανίας στη Γερμανία είναι οι προμηθευτές της. Επίσης, υπάρχουν γνωστές ελληνικές γαλακτοβιομηχανίες που τροφοδοτούν μεγάλες αλυσίδες supermarket στην Ευρώπη, κυρίως με ελληνικό γιαούρτι.

Οργανική ανάπτυξη

Οι παραπάνω δράσεις, ήτοι καινοτομία, επιχειρηματική σύμπραξη, εξαγωγές, διεύρυνση πελατειακής βάσης, σύνδεση με ισχυρά παραγωγικά δίκτυα, συντελούν στη μεγέθυνση μιας επιχείρησης μέσα από την οργανική ανάπτυξη.
Είναι οι βασικές διαδρομές που θα συντελέσουν στη δημιουργία μεγαλύτερων σχημάτων και στην επιβίωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ) στην Ελλάδα, όπως αναφέρεται στις δύο πρόσφατες μελέτες που εκπόνησαν από κοινού η ΕΥ και ο ΣΕΒ.
Σήμερα, ο μεγάλος «άρρωστος» της ελληνικής οικονομίας είναι οι περίπου 700.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ακριβώς επειδή το αποτύπωμά τους στην οικονομική δραστηριότητα είναι ισχυρό, αν δεν ανασυγκροτηθούν, η ανάπτυξη της χώρας να καθηλωθεί. Οι πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις στην Ελλάδα αντιπροσωπεύουν το 99% του συνόλου, απασχολούν το 87% του εργατικού δυναμικού στις επιχειρήσεις και συμβάλλουν με 19,3% στη διαμόρφωση του ΑΕΠ.
Οι ιδιοκτήτες τέτοιων επιχειρήσεων με 3-4 εργαζομένους δεν έχουν αναπτυξιακό όραμα, καθώς πρώτο τους μέλημα είναι η επιβίωση. Οταν όμως η ραχοκοκαλιά της οικονομίας δεν σχεδιάζει την επόμενη ημέρα, τότε η οικονομία είναι καταδικασμένη να βρεθεί σε τέλμα.

Η σημερινή κατάσταση

«Η προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα είναι απαραίτητη, αλλά δεν αρκεί για την ανόρθωση της οικονομίας. Η ανάπτυξη θα πρέπει να προέλθει και από το εσωτερικό» αναφέρει στο «Βήμα της Κυριακής» ο κ. Τάσος Ιωσηφίδης, εταίρος και επικεφαλής του τμήματος χρηματοοικονομικών συμβούλων της ΕΥ.
Ο κ. Ιωσηφίδης εξηγεί πώς έχει η σημερινή κατάσταση στον χώρο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων: «Ενα σημαντικό κομμάτι των εταιρειών αυτών βρίσκεται σε κατάσταση distress. Δηλαδή έχουν πολύ μεγαλύτερο δανεισμό από αυτόν που μπορούν να εξυπηρετήσουν. Οι τράπεζες μέχρι σήμερα ασχολήθηκαν με τις μεγάλες επιχειρήσεις σε ό,τι αφορά τα «κόκκινα» δάνεια. Τώρα όμως θα λάβουν μέτρα και για τις ΜμΕ. Η συγκεκριμένη αυτή κατηγορία έχει πληγεί από την κρίση καθώς στο σύνολό τους σχεδόν οι επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά και είναι πολύ πιθανό με το ξεκαθάρισμα που θα ακολουθήσει να έχουμε ακόμη χειρότερα αποτελέσματα σε ό,τι αφορά τη λειτουργία τους και την απασχόληση αν οι αναδιαρθρώσεις δεν βγαίνουν».

Είναι αξιοσημείωτο ότι τα χρόνια της κρίσης οι ΜμΕ από πηγή απασχόλησης έγιναν τροφοδότες της ανεργίας. Η απασχόληση στις ΜμΕ μειώθηκε από 2,39 εκατ. εργαζομένους το 2008 σε 1,79 εκατ. το 2014. Δηλαδή ένα μεγάλο κομμάτι της ανεργίας προέρχεται ήδη από τις ΜμΕ και αν αρκετές από αυτές βάλουν το λουκέτο το επόμενο διάστημα τότε οι προοπτικές ανάπτυξης της χώρας θα περιοριστούν δραστικά.

Μεγέθυνση

Σύμφωνα με τον κ. Ιωσηφίδη, η μεγέθυνση των εταιρειών είναι μονόδρομος για την επιβίωση των ΜμΕ. Οπως επισημαίνει, η οργανική ανάπτυξη απαιτεί χρόνο και χρόνος για πολλές επιχειρήσεις δεν υπάρχει. Ετσι, θα πρέπει να δοθεί βάρος στην ανόργανη ανάπτυξη, δηλαδή στη δημιουργία μεγαλύτερων σχημάτων μέσα από εξαγορές και συγχωνεύσεις.

«Υπάρχει έλλειψη κουλτούρας εξαγορών και συγχωνεύσεων στην Ελλάδα. Για να αλλάξει η αντίληψη αυτή θα πρέπει να υπάρξει συνεργασία της πολιτείας, του ΣΕΒ (το 70% των μελών του είναι ΜμΕ), των επιμελητηρίων και των ίδιων των επιχειρηματιών προς αυτή την κατεύθυνση»
τονίζει ο κ. Ιωσηφίδης και προσθέτει: «Μια εξαγορά ή μια συγχώνευση δεν είναι πανάκεια. Για να πετύχει απαιτείται σημαντική προπαρασκευή και σχεδιασμός. Οι καλά σχεδιασμένες εξαγορές και συγχωνεύσεις στην αρχή ενδεχομένως να φέρουν μείωση της απασχόλησης, αλλά επειδή θα πρόκειται για βιώσιμα σχήματα, στο μέλλον με τα υψηλά ποσοστά ανάπτυξης που θα επιτύχουν θα δημιουργήσουν περισσότερες και καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας».

Το παράδειγμα της Ευρώπης

Σήμερα στην Ευρώπη ο αριθμός των ΜμΕ, η απασχόληση σε αυτές και η παραγόμενη προστιθέμενη αξία έχουν επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα, με λίγες μόνο εξαιρέσεις, μία εκ των οποίων είναι και η Ελλάδα.
Υπάρχουν χώρες με βέλτιστες πρακτικές που στηρίζουν ποικιλοτρόπως τις ΜμΕ. Στη Φινλανδία για να στηρίξουν με κίνητρα εξαγωγικές εταιρείες το κράτος απαιτεί τη δημιουργία σχήματος με τουλάχιστον 4 εταιρείες. Προωθεί δηλαδή το ίδιο το κράτος κουλτούρα συνεργασιών. Στην Αυστρία συνασπίστηκε μεγάλος αριθμός τουριστικών μονάδων μειώνοντας σημαντικά κόστη, όπως marketing, προμηθευτές κ.ά. Στη Βρετανία έχουν επενδύσει στη μεγέθυνση των ΜμΕ, το λεγόμενο scale up. Ιδρυσαν ανεξάρτητη αρχή στο κυβερνητικό έργο με στόχο να προωθήσει την ανάπτυξη των επιχειρήσεων.

Σύμφωνα με τη σχετική μελέτη του ΣΕΒ και της EY Ελλάδος, πολύ μικρή επιχείρηση χαρακτηρίζεται η επιχείρηση με προσωπικό έως και εννέα εργαζομένους και κύκλο εργασιών έως και 2 εκατ. ευρώ.
Μικρή επιχείρηση χαρακτηρίζεται η επιχείρηση με προσωπικό έως και 49 εργαζομένους και κύκλο εργασιών έως και 10 εκατ. ευρώ.

Μεσαία επιχείρηση είναι η επιχείρηση με προσωπικό έως 249 εργαζομένους και κύκλο εργασιών έως 50 εκατ. ευρώ. Βασικό μειονέκτημα των πολύ μικρών επιχειρήσεων στην Ελλάδα (97% επί συνόλου 99% των ΜμΕ) είναι ότι η παραγωγικότητά τους αντιστοιχεί μόλις στο 40% των αντίστοιχων εταιρειών στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ