Τα κλειδιά για την απεξάρτηση των τραπεζών από τον ELA

Κατά 70 δισ. ευρώ, σε σχέση με τα υψηλά που είχε καταγράψει το καλοκαίρι του 2015, έχει μειωθεί ο δανεισμός των ελληνικών τραπεζών από τον έκτακτο μηχανισμό στήριξης της Τραπέζης της Ελλάδος (ELA), στοιχείο ενδεικτικό της βελτίωσης του χρηματοδοτικού τους προφίλ τα τελευταία δυόμισι χρόνια.

Πρόκειται για επίδοση που είναι αποτέλεσμα της τελευταίας ανακεφαλαιοποίησης του κλάδου, της επαναφοράς τουwaiverπου επέτρεψε τον απευθείας δανεισμό από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), της πώλησης θυγατρικών εντός και εκτός Ελλάδας που απελευθέρωσαν ρευστότητα, της συνεχιζόμενης μέχρι σήμερα μείωσης του υπολοίπων των δανείων, των πρόσφατων εκδόσεων ομολόγων και τιτλοποιήσεων από τους συστημικούς ομίλους, αλλά και της μικρής –προς το παρόν –αύξησης των καταθέσεων.

Μόνο κατά τη διάρκεια του 2017 οELAυποχώρησε κατά 25 δισ. ευρώ περίπου, λίγο κάτω από τα 20 δισ. ευρώ, με κάποιες τράπεζες να έχουν θέσει στόχο την εξάλειψή του ακόμη και εντός του 2018. Οπως επισημαίνουν τραπεζικές πηγές, ωστόσο, η πορεία προς την πλήρη απεξάρτηση από τη στήριξη της ΤτΕ δεν θα είναι εύκολη από εδώ και στο εξής. Και αυτό διότι πολλοί από τους καταλύτες που οδήγησαν μέχρι σήμερα στον περιορισμό της απλώς δεν μπορούν να δώσουν… άλλη ώθηση.

Για παράδειγμα, το πρόγραμμα αποεπένδυσης από θυγατρικές έχει φτάσει σχεδόν στο τέλος του, οι τράπεζες έχουν ήδη εκμεταλλευθεί στο έπακρο τα ομόλογα τουESMπου έλαβαν στην ανακεφαλαιοποίηση του 2015, καθώς και την επαναφορά τουwaiver, ενώ η πιστωτική συρρίκνωση κάποια στιγμή τα επόμενα τρίμηνα θα σταματήσει.

Ως εκ τούτου, η μείωση τουELAθα εξαρτηθεί από την ανάκτηση καταθέσεων αλλά και την προσπάθεια επιστροφής στις αγορές με την έκδοση νέων ομολόγων. Για να συμβούν ωστόσοαυτά, θα πρέπει το κλίμα στην οικονομία να συνεχίσει να βελτιώνεται και η κυβέρνηση να μπορέσει να κλείσει επιτυχώς το Μνημόνιο τον ερχόμενο Αύγουστο, συμφωνώντας με τους θεσμούς στο νέο πλαίσιο εποπτείας της χώρας για τα χρόνια που θα ακολουθήσουν.

Ακόμη όμως και αν επαληθευτεί το καλό σενάριο σε αυτά τα μέτωπα, η έκδοση ομολόγων θα εξαρτηθεί και από το κλίμα στις διεθνείς αγορές, το οποίο ναι μεν σήμερα είναι ευνοϊκό, αλλά κανείς δεν ξέρει πώς θα είναι σε έξι μήνες. Οπως χαρακτηριστικά λένε οι τραπεζίτες, «χρειάζονται ήρεμα νερά στις θάλασσες των αγορών για να πετύχουμε τους στόχους που έχουμε θέσει».

Εξάλλου, προβληματισμό δημιουργεί και το γεγονός ότι εάν λήξει το πρόγραμμα και δεν προκριθεί ένα νέο πλέγμα προστασίας της ελληνικής οικονομίας, όπως μια προληπτική γραμμή στήριξης, υπάρχει κίνδυνος άρσης τουwaiverπου ισχύει σήμερα και επιτρέπει στις ελληνικές τράπεζες να αντλούν χρήματα από την ΕΚΤ με ενέχυρο εγχώριους κρατικούς τίτλους.

Στην περίπτωση που δεν παρέχεται από τον ερχόμενο Αύγουστο αυτή η δυνατότητα, για να συνεχιστεί το σημερινό καθεστώς δανεισμού θα πρέπει η πιστοληπτική αξιολόγηση της χώρας να επιστρέψει σε υψηλότερες επενδυτικές βαθμίδες, κάτι που είναι αβέβαιο.Εάν λοιπόν κοπεί τοwaiverκαι δεν υπάρχουν πολλαπλές αναβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης, οι τράπεζες θα αναγκαστούν να μεταφέρουν δάνεια ύψους 5 δισ. ευρώ, που τους δίνει σήμερα η ΕΚΤ, στονELA ανακόπτοντας την πορεία αποκλιμάκωσής του.