Το μεγάλο στοίχημα των «κόκκινων» δανείων

Η κληρονομιά της κρίσης αφήνει μεταξύ άλλων πίσω της 108 δισ. ευρώ μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs), εκ των οποίων τα μισά είναι επιχειρηματικά, ενώ η αποτελεσματική διαχείρισή τους αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα τα επόμενα χρόνια όχι μόνο των τραπεζών, αλλά και της προοπτικής ουσιαστικής ανάκαμψης της ίδιας της οικονομίας.

Τα «κόκκινα» δάνεια δηλαδή στη χώρα μας αντιστοιχούν στο 47% επί του συνόλου των δανείων που αποτελεί το μεγαλύτερο ποσοστό σε όλη την Ευρώπη, όταν στην Ιταλία με 200 δισ. ευρώ μη εξυπηρετούμενα δάνεια το αντίστοιχο ποσοστό είναι 12% και ο ευρωπαϊκός τραπεζικός μέσος όρος βρίσκεται κάτω του 5%.

Σύμφωνα επίσης με τη Moody’s, τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (NPEs) αντιστοιχούν σε 99,1 δισ. ευρώ (56% του ΑΕΠ), δηλαδή περίπου 800 εκατ. ευρώ λιγότερα από τον στόχο που είχε τεθεί για τον Σεπτέμβριο του 2017, παρά τις χειρότερες μακροοικονομικές προβλέψεις, κάτι που αποτελεί πιστωτικά θετικό γεγονός (credit positive) για τον κλάδο.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις του οίκου αξιολόγησης, ως το τέλος του 2019 τα NPLs θα μειωθούν κατά περίπου 45% και τα NPEs κατά περίπου 35%. Οι τράπεζες σύμφωνα με τον οίκο αλλάζουν το μείγμα των επιλογών για τη μείωση των προβληματικών δανείων, επιλέγοντας να επιταχύνουν τις πωλήσεις δανείων και να αυξήσουν το ποσό των διαγραφών. Επιπλέον αναθεώρησαν τις εκτιμήσεις για τις ροές NPEs προς τα πάνω, κάτι που αντανακλά τις δύσκολες ακόμα οικονομικές συνθήκες στην Ελλάδα, και υιοθέτησαν χειρότερες μακροοικονομικές προβλέψεις σχετικά με την ανάπτυξη και το διαθέσιμο εισόδημα.

Ακόμα πάντως και αν οι τράπεζες πιάσουν τον στόχο για NPLs στο 21% του χαρτοφυλακίου στα τέλη του 2019, θα συνεχίσουν να έχουν ένα από τα υψηλότερα επίπεδα προβληματικών δανείων στην Ευρωπαϊκή Ενωση, κάτι που περιορίζει τις ανοδικές προοπτικές για την πιστοληπτική τους διαβάθμιση.

Από την άλλη πλευρά, όπως σημείωσε στο επενδυτικό συνέδριο της Capital Link η κυρία Θένια Παναγοπούλου, εταίρος στη δικηγορική εταιρεία «Α.Σ. Παπαδημητρίου και Συνεργάτες Δικηγορική Εταιρεία», η συγκυρία στη δευτερογενή αγορά των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι ευνοϊκή. Υπήρξε πρόοδος στο νομοθετικό πλαίσιο και κάποια από τα θέματα που δημιουργούσαν εμπόδια στις συναλλαγές αντιμετωπίστηκαν. Νομοθετικές μεταρρυθμίσεις (όπως η διαδικασία του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών, οι αλλαγές του ΚΠολΔ, οι τροποποιήσεις της διαδικασίας εξυγίανσης και πτώχευσης και η παροχή προστασίας στα στελέχη των τραπεζών που ασχολούνται με την αναδιάρθρωση οφειλών και τη διαγραφή χρεών) θα διευκολύνουν την πώληση χαρτοφυλακίων μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Παρότι η προ αποσβέσεων μείωση των Μη Εξυπηρετουμένων Ανοιγμάτων (NPE) ήταν περιορισμένη τα προηγούμενα χρόνια, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι μια τέτοια προσπάθεια αναδιάρθρωσης πραγματοποιήθηκε σε ένα μη σταθεροποιημένο μακροοικονομικό περιβάλλον, με την οικονομία σε ύφεση και την αγορά υπό καθεστώς ελέγχου κεφαλαίων, παρατηρεί ο Θεόδωρος Αθανασόπουλος, Executive General Manager Non Performing Loans Wholesale Banking, Alpha Bank.

Επιπλέον, το νομικό πλαίσιο μετατράπηκε σταδιακά αλλά με αργούς ρυθμούς σε πιο ευνοϊκό για τα Πιστωτικά Ιδρύματα, δεν υπήρχαν πλειστηριασμοί, ενώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι τράπεζες κατάφεραν να διατηρήσουν θετική προ προβλέψεων κερδοφορία. Καθώς η οικονομία σταδιακά ανακάμπτει, όπως απεικονίζεται και στις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων, με τις πρώτες εταιρείες διαχείρισης δανείων (servicers) να ξεκινούν τη λειτουργία τους εντός του 2017, το άνοιγμα της αγοράς των πλειστηριασμών και τις ενδείξεις από συναλλαγές χαρτοφυλακίων που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί, είναι σαφές ότι η αγορά θα κινηθεί προς πιο επιθετικούς ρυθμούς μείωσης των NPEs που θα προέρχονται τόσο από την καλύτερη επίδοση των υφιστάμενων χαρτοφυλακίων όσο και από λύσεις προερχόμενες από την αγορά.

Για τον Γεώργιο Γεωργακόπουλο, Executive General Manager, Non-Core Business & Restructuring Portfolio, Piraeus Bank, η αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι το δυσκολότερο project των ελληνικών τραπεζών για τα επόμενα χρόνια. Το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα βελτιώνεται, πλατφόρμες διαχείρισης και δεξιότητες αναπτύσσονται, το ενδιαφέρον των επενδυτών για ελληνικά μη εξυπηρετούμενα δάνεια είναι αυξανόμενο.

Η πολυετής προσπάθεια των ελληνικών τραπεζών για τη δημιουργία εξειδικευμένων μονάδων διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPEs), η εξέλιξη του νομικού και δικαστικού πλαισίου, η ανάπτυξη ενός οικοσυστήματος εταιρειών διαχείρισης και επαγγελματιών αναδιάρθρωσης και η βελτίωση του μακροοικονομικού περιβάλλοντος δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες για την πιο δραστική αντιμετώπιση των NPEs, ανέφερε και ο Δημήτριος Ψάρρης, Partner, Oliver Wyman. Τη βελτίωση του νομικού και φορολογικού πλαισίου για την αποτελεσματικότερη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων επεσήμανε ο διευθύνων σύμβουλος του ΤΧΣ κ. M. Czurda, τονίζοντας τη σημασία της από κοινού ανάθεση διαχείρισης προβληματικών δανείων μικρομεσαίων επιχειρήσεων (project Solar).