Σημάδια σταθεροποίησης παρουσιάζει για το 2017 η ελληνική αγορά επαγγελματικών ακινήτων, σύμφωνα με τη NAI Hellas, εταιρεία συμβούλων, εκτιμητών και διαχειριστών επαγγελματικών ακινήτων, στην τελευταία έρευνα για την ευρωπαϊκή αγορά επαγγελματικών ακινήτων της NAI Global, του μεγαλύτερου δικτύου εταιρειών συμβούλων ακινήτων παγκοσμίως.
Σύμφωνα με τον Θωμά Ζιώγα, MRICS, Senior Partner της NAI Hellas, οι επενδύσεις το 2017 αναμένεται να ξεπεράσουν τα 350 εκατ. ευρώ –αρκετά μειωμένες συγκριτικά με το 2016 που ήταν 440 εκατ. ευρώ και πολύ μακριά από το 1,1 δισ. ευρώ που καταγράφηκε το 2014. Το επενδυτικό ενδιαφέρον παραμένει επικεντρωμένο στα ακίνητα του ξενοδοχειακού κλάδου, ενώ οι επενδυτές διατηρούν στάση αναμονής αναφορικά με τα χαρτοφυλάκια των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών (NPL). Είναι σημαντικό να ολοκληρωθούν πράξεις που θα βοηθήσουν στην ενίσχυση των αξιών στα τρέχοντα επίπεδα και θα επιτρέψουν την είσοδο στην αγορά σε νέους επενδυτές και νέο χρήμα.
Οι αποδόσεις που ζητούν οι επενδυτές για επαγγελματικά ακίνητα στην ελληνική αγορά είναι υψηλότερες του ευρωπαϊκού μέσου όρου, κάτι που αντικατοπτρίζει τον υψηλότερο κίνδυνο για τη χώρα μας. Σε αυτό έχουν συμβάλει η συνεχιζόμενη πολιτική και οικονομική αβεβαιότητα, οι συνεχείς αλλαγές του φορολογικού καθεστώτος, αλλά και οι ιδιαιτερότητες που σχετίζονται με τη πολεοδομική πολυπλοκότητα.
Οι ζητούμενες αποδόσεις για γραφειακούς χώρους στην Αθήνα ανέρχονται το 2017 στο 8%, μειωμένες κατά 0,25% συγκριτικά με το 2016, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος βρίσκεται στο 5,42%. Οι χαμηλότερες αποδόσεις για την αντίστοιχη κατηγορία γραφείων στην Ευρώπη συναντώνται στη Ζυρίχη, όπου ανέρχονται στο 2,80%, στη Γενεύη στο 3,10%, στο Βερολίνο στο 3,20%, στη Στοκχόλμη στο 3,60%, ενώ οι υψηλότερες αποδόσεις καταγράφονται στο Κίεβο φθάνοντας το 14%. Οι αποδόσεις γραφειακών χώρων στην Ελλάδα προ κρίσης ήταν της τάξης του 6,5%.
Στην αγορά καταστημάτων, οι αποδόσεις που ζητούν οι επενδυτές για πρώτης κατηγορίας ακίνητα σε εμπορικούς δρόμους φθάνουν στο 7% στην Αθήνα και στο 6,50% στη Θεσσαλονίκη, με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο να βρίσκεται στο 5,18%. Οι χαμηλότερες αποδόσεις καταγράφονται στο Μιλάνο και στη Ρώμη (2,75%) ενώ οι υψηλότερες στο Κίεβο (14%). Οι αποδόσεις για καταστήματα και άλλους χώρους λιανικής σε εμπορικούς δρόμους της χώρας πριν από την κρίση ήταν της τάξεως του 5%.
Για την αγορά των logistics στην Αττική, οι ζητούμενες αποδόσεις βρίσκονται στο 10,50%, 1% μειωμένες συγκριτικά με το 2016. Για τη Θεσσαλονίκη, οι ζητούμενες αποδόσεις βρίσκονται στο 11,75%. Ο μέσος όρος μεταξύ ευρωπαϊκών χωρών σε αυτή την κατηγορία ακινήτων βρίσκεται στο 7,25%, με τις χαμηλότερες αποδόσεις να καταγράφονται στη Λεμεσό (3,60%) και τις υψηλότερες στο Κίεβο (15%). Οι αποδόσεις για ακίνητα logistics στην Ελλάδα πριν από το 2008 ήταν της τάξεως του 9%.
Ο ξενοδοχειακός κλάδος παρουσιάζει σαφέστατα το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, ενώ αβέβαιη παραμένει ακόμα η επίδραση που θα έχουν στην αγορά οι ρευστοποιήσεις των χαρτοφυλακίων των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών.
Σε άλλη έρευνα της NAI Hellas αναφορικά με τα εμπορικά κέντρα (malls) σημειωνόταν πως ξεπέρασαν την απόδοση των εμπορικών καταστημάτων, ακόμα και αυτών σε μεγάλους εμπορικούς δρόμους. Εως το 2020, μάλιστα, πάνω από 200.000 τ.μ. νέων εμπορικών κέντρων αναμένεται να ολοκληρωθούν στην Ελλάδα, με το σύνολο των επενδύσεων να εκτιμάται πως θα φτάσει το 1 δισ. ευρώ. Η Ελλάδα εξάλλου εξακολουθεί να έχει τη μικρότερη εκμισθώσιμη επιφάνεια (GLA) εμπορικών κέντρων ανά 1.000 κατοίκους στην Ευρώπη, η οποία φτάνει τα 55 τ.μ. Συνολικά η χώρα διαθέτει 17 εμπορικά κέντρα με συνολική εκμισθώσιμη επιφάνεια 451.971 τ.μ. και δύο εκπτωτικά χωριά με εκμισθώσιμη επιφάνεια 50.452 τ.μ. Οι τιμές ενοικίασης καταστημάτων εμπορικών κέντρων παρέμειναν σταθερές και ξεκινούν από 50-90 ευρώ/τ.μ./μήνα για καταστήματα επιφάνειας μικρότερης των 100 τ.μ., από 35-60 ευρώ/τ.μ./μήνα για καταστήματα μεγαλύτερα των 100 τ.μ. και από 9-20 ευρώ/τ.μ./μήνα για anchor tenants.
Επιπρόσθετα, το ποσοστιαίο μίσθωμα επί των πωλήσεων κυμαίνεται για άλλη μια χρονιά από 6% έως 14%, ενώ οι αποδόσεις από 8,25% έως 9,25%. Αναφορικά με τον τομέα των supermarkets, έναν κλάδο που από το 1990 έχει συρρικνωθεί κατά 40%, η κινητικότητα και οι εξαγορές και συγχωνεύσεις συνεχίζονται, ενώ αναφορικά με τα μισθώματα οι τιμές για χώρους supermarkets παρουσιάζουν αύξηση συγκριτικά με το 2015 και κυμαίνονται από 8 έως 18 ευρώ/τ.μ./μήνα, ενώ για χώρους hypermarkets και big boxes κυμαίνονται σταθερά από 7 έως 14 ευρώ/τ.μ./μήνα και 5 έως 10 ευρώ/τ.μ./μήνα αντίστοιχα. Το ποσοστιαίο μίσθωμα επί των πωλήσεων κυμαίνεται από 5% έως 10% και οι αποδόσεις από 8% έως 10%.

HeliosPlus