«O Σωτήρας του κόσμου», ο πίνακας του Λεονάρντο ντα Βίντσι πουλήθηκε χθες 450 εκατομμύρια δολάρια, ήτοι 385 εκατομμύρια ευρώ. Ένας πίνακας που ανήκε στον Ρώσο δισεκατομμυριούχο Ριμπολόβιεβ, και η πώληση του χαρακτηρίζεται ως ρεκόρ, ανεξαρτήτως κατηγορίας. Όμως, ο εξαιρετικός χαρακτήρας στον πίνακα – που απεικονίζει τον Χριστό να κρατά τον κόσμο στο αριστερό του χέρι – δικαιολογεί αυτήν την τιμή; Όχι ιδιαίτερα, αν πιστέψουμε τους αναλυτές της αγοράς. Αυτή η πώληση αντιπροσωπεύει το κερασάκι στην τούρτα της μεγαλύτερης κερδοσκοπικής φούσκας όλων των εποχών.

Η αγορά έργων τέχνης αυξάνεται ραγδαία. Την περασμένη Δευτέρα, ο οίκος Christie’s (που πούλησε τον πίνακα του ντα Βίντσι χθες το βράδυ) οργάνωσε μία δημοπρασία πινάκων ζωγραφικής για 480 εκατομμύρια δολάρια μέσα σε μια νύχτα. Σημαίνει ότι αυτός ο οίκος (ο οποίος ανήκει στον Γάλλο Φρανσουά Πινό) μέσα σε μια εβδομάδα πούλησε πίνακες για περισσότερα από ένα δισεκατομμύριο δολάρια. Αυτή η ασυνήθιστη άνοδος των τιμών δεν είναι πλέον ορθολογική ούτε όσον αφορά την ζωγραφική ούτε όσον αφορά το ποδόσφαιρο, με μεταγραφές ύψους 220 εκατομμυρίων ευρώ για τον Νεϊμάρ στην Παρί Σαν-Ζερμέν, ούτε ακόμα όσον αφορά την τιμή αγοραπωλησίας των κατοικιών στο Μαϊάμι ούτε όσον αφορά το Μπιτκόιν, ένα άυλο ηλεκτρονικό νόμισμα του οποίου η αξία στο χρηματιστήριο σήμερα αντιστοιχεί σε αρκετές χιλιάδες δολάρια. Παντού, το χρήμα φουσκώνει πρωτοφανείς εικασίες.

Η τελευταία φορά που ο κόσμος έφθασε σε αυτά τα επίπεδα ήταν το 2007, λίγο πριν την μεγάλη κρίση. Ειδικά αφού αυτά τα χρήματα προέρχονται από τις παγκόσμιες κεντρικές τράπεζες που κυριολεκτικά έδωσαν τα χρήματα στις τράπεζες και τις μεγάλες εταιρείες με την ελπίδα να επιστρέψουν στην ανάπτυξη μετά την κρίση του 2008-2009. Δημιούργησαν χιλιάδες δισεκατομμύρια δολάρια, τα οποία δανείστηκαν με μηδενικό επιτόκιο και αυτή η κατάσταση συνεχίζεται, αφού αυτά τα χρήματα δεν παραμένουν στην πραγματική οικονομία, αλλά διοχετεύονται στην οικονομική σφαίρα και αυξάνουν την τιμή των περιουσιακών στοιχείων, επειδή οι ιδιοκτήτες αυτών των χρημάτων επιδιώκουν να τα επενδύσουν. Δεν υπάρχει πλέον πληθωρισμός στην τιμή των αγαθών αλλά στην αξία των έργων ζωγραφικής ή των ποδοσφαιριστών. Αυτό κινδυνεύει να μην έχει αίσια κατάληξη.

Η άνοδος των τιμών είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Αυτό που δεν βλέπουμε είναι η αύξηση του χρέους. Ικανός αριθμός οικονομικών παραγόντων (επιχειρήσεις ή ιδιώτες) είναι ήδη υπερχρεωμένοι και αυτό το γεγονός μπορεί να προκαλέσει την επιστροφή της κρίσης, γιατί πάντα έρχεται μια στιγμή που το υπερβολικό χρέος δεν δύναται να αποπληρωθεί. Πρόκειται για μια προειδοποίηση. Όλα τα σημάδια δυσαναλογίας αποτελούν δείκτες. Το 1999, ο οικονομολόγος, Άντριου Λόρενς, κυκλοφόρησε το «Skyscraper Index», τον δείκτη του ουρανοξύστη. Για εκείνον, μόλις ένας νέος πύργος χτυπά το ρεκόρ του υψηλότερου στον κόσμο, μια κρίση συμβαίνει το ίδιο έτος. Το ρεκόρ πώλησης του πίνακα του ντα Βίντσι θα μπορούσε, ως εκ τούτου, να είναι ένα σημάδι ότι πλησιάζουμε στο τέλος του παγκόσμιου κύκλου ανάκαμψης.