Ενώ ο Μάριο Ντράγκι αναμένεται στις 7 Σεπτεμβρίου να ανακοινώσει τη σταδιακή μείωση από τον Ιανουάριο του 2018 των μηνιαίων αγορών ομολόγων, σηματοδοτώντας ως τα μέσα του επόμενου έτους το τέλος του περίφημου QE της ΕΚΤ, η συμμετοχή της Ελλάδας στο κολοσσιαίο πρόγραμμα «τυπώματος χρήματος» των 2,3 τρισ. ευρω της ευρωτράπεζας δείχνει να βρίσκεται στον «αέρα».
Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και αν μετά τις γερμανικές εκλογές (ή και μετά τον σχηματισμό κυβέρνησης) η ΕΚΤ εντάξει την Ελλάδα στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, τα άμεσα οφέλη που ούτως ή άλλως είναι περιορισμένα (αφορούν αγορές ομολόγων 3 δισ. ευρώ περίπου) δεν θα κρατήσουν για πολύ καθώς θα έχει αρχίσει ήδη το αποκαλούμενο tapering (σταδιακή μείωση των αγορών ομολόγων) και το πρόγραμμα θα βρίσκεται ένα βήμα πριν από την ολοκλήρωσή του.
Καθώς το πρόγραμμα διάσωσης ολοκληρώνεται το καλοκαίρι του 2018, η Ελλάδα δεν δείχνει να προλαβαίνει να ομαλοποιήσει την καμπύλη, όπως αποκαλείται, των ομολόγων της μέσω και δοκιμαστικών εκδόσεων, με αποτέλεσμα να χρειαστεί στα μέσα του επόμενου έτους ή μία πιστωτική γραμμή χρηματοδότησης ή ένα νέο πρόγραμμα με βάση τα κεφάλαια που περισσεύουν από την τελευταία διάσωση των 86 δισ. ευρώ.
Από την άλλη, λένε οι αναλυτές, με το κόστος δανεισμού τής χώρας σε υψηλά επίπεδα (3%-5%), η όποια κάλυψη των αναγκών της χώρας από τον εξωτερικό δανεισμό, μετά το τέλος του προγράμματος θα έχει την εγγύηση του ESM, ώστε να είναι ανταγωνιστικά τα επιτόκια των ομολόγων που θα εκδοθούν.
Το προεξοφλούν
Καθώς στο Eurogroup της 15 Ιουνίου δεν αναμένεται να προσφερθούν πολύ καλύτεροι όροι ελάφρυνσης του χρέους σε σχέση με αυτούς που παρουσιάστηκαν στις 22 Μαΐου, οι αγορές προεξοφλούν πως η ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) της ΕΚΤ, όπως εξάλλου και η όποια δοκιμαστική επιστροφή της χώρας στις αγορές, δεν είναι εφικτή τουλάχιστον αυτό το καλοκαίρι.
Στις 15 Ιουνίου αναμένεται να αποφασιστεί η συμμετοχή του ΔΝΤ χωρίς χρηματοδότηση. Ο ESM θα καταβάλει την τρίτη δόση, ώστε να καλυφθούν οι μεγάλες χρηματοδοτικές ανάγκες του καλοκαιριού.
Οι δανειστές δεν θα συζητήσουν συγκεκριμένα μέτρα ελάφρυνσης πέρα από τη δυνατότητα 15ετούς επέκτασης των δανείων στήριξης, παρά τη γαλλική πρόταση για σύνδεση του χρέους με την πορεία της οικονομίας που δεν βρίσκει σύμφωνο το Βερολίνο.
Η ΕΚΤ πάντως, όπως εκτιμάται ευρέως, οδεύει σταδιακά προς την έξοδό της από την ποσοτική χαλάρωση (QE). Με βάση τις περισσότερες εκτιμήσεις των οικονομολόγων το πρόγραμμα θα συνεχιστεί ως έχει ως το τέλος του Δεκεμβρίου του 2017.
Η άρση της ποσοτικής χαλάρωσης μέσω της σταδιακής μείωσης των μηνιαίων αγορών ομολόγων θα ξεκινήσει τον Ιανουάριο του 2018 και πιθανόν θα διαρκέσει έξι με εννέα μήνες.
Ταχεία ολοκλήρωση
Η ελβετική τράπεζα Credit Suisse εκτιμά από την πλευρά της πως στις 7 Σεπτεμβρίου η ΕΚΤ θα ανακοινώσει τη μείωση των μηνιαίων αγορών ομολόγων από τα 60 δισ. ευρώ στα 40 δισ. ευρώ μέχρι τον Μάρτιο του 2018, ενώ για να καθησυχάσει τις αγορές θα ανακοινώσει πως θα ακολουθήσει μια ομαλή πορεία ολοκλήρωσης του προγράμματος τους επόμενους μήνες.
Οι αγορές ομολόγων των 40 δισ. ευρώ θα συνεχιστούν ως τον Ιούνιο του 2018, ώστε να περιορισθούν και οι κίνδυνοι από τις πιθανές εκλογές κατά το δεύτερο τρίμηνο του ερχόμενου έτους στην Ιταλία, προχωρώντας στην ταχεία ολοκλήρωση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης το τρίτο τρίμηνο του έτους μέσω του περιορισμού των μηνιαίων αγορών ομολόγων στα 10 δισ. ευρώ ως τον Σεπτέμβριο του 2018, οπότε και το περίφημο QE θα λάβει τέλος.

Καθώς το επιτόκιο καταθέσεων (-0,4% σήμερα) καθορίζει το κόστος χρηματοδότησης των τραπεζών και ως εκ τούτου είναι αυτό που έχει σημασία για τη νομισματική πολιτική, αναμένεται αρχικώς να αυξηθεί στο τέλος 2017 ή στις αρχές του 2018 κατά 15 μονάδες βάσης στο -0,25%, ενώ τα βραχυχρόνια επιτόκια θεωρείται απίθανο να αυξηθούν πριν από το τέλος του προγράμματος αγοράς ομολόγων.
Από την άλλη πλευρά, η αδιαλλαξία των πιστωτών σχετικά με την ελάφρυνση του χρέους πιθανόν να οδηγήσει σε περαιτέρω κατάρρευση των ποσοστών της κυβέρνησης, διατηρώντας την πολιτική αβεβαιότητα υψηλά, την οικονομική εμπιστοσύνη χαμηλά και τις προοπτικές ανάκαμψης της οικονομίας περιορισμένες.

Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν μάλιστα πως η Γερμανία ίσως έχει αποφασίσει να πιέσει τα πράγματα με την Ελλάδα πυροδοτώντας ενδεχομένως και πολιτικές εξελίξεις. Το Eurasia Group προβλέπει δε πως το νέο αφήγημα του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα θα είναι η έξοδος του ΔΝΤ και η ολοκλήρωση του προγράμματος. Οπως αναφέρει το ΔΝΤ εξάλλου δεν θέλει πραγματικά να συμμετέχει στο ελληνικό πρόγραμμα καθώς μέρος της ηγεσίας του φαίνεται να έχει αποδυναμωθεί μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ.
Προς… πώληση
Οπως εκτιμά, ενδεχομένως τα δημοσιονομικά μέτρα ύψους 1% του ΑΕΠ από τις περικοπές των συντάξεων δεν θα τεθούν ποτέ σε εφαρμογή την 1η Ιανουαρίου 2019 με τον Πρωθυπουργό να έχει δηλώσει δημόσια ότι πρόκειται για μέτρα που απαιτούνται αποκλειστικά από το ΔΝΤ και η Ελλάδα δεν θα τα ακολουθήσει αν το Ταμείο αποχωρήσει.
Η de facto έξοδος του ΔΝΤ από το πρόγραμμα θα μπορούσε να δώσει στον κ. Τσίπρα ένα νέο αφήγημα για τη σκληρή διαπραγματευτική στάση του και την επιτυχία του στην έξοδο του ΔΝΤ από την Ελλάδα.
Εάν συνοδεύεται από μια μεγαλύτερη εκταμίευση (περίπου 10 δισ. ευρώ) και μια στρατηγική για την επιστροφή στις αγορές το επόμενο έτος, πιθανότατα να αισθανθεί ότι έχει ένα στόρι για να «πουλήσει» στο εκλογικό σώμα. Στο πλαίσιο αυτό, οι πρόωρες εκλογές αναμένονται στα τέλη του επόμενου έτους –μόλις η Ελλάδα βγει από το πρόγραμμα και πριν ξεκινήσει το νέο πακέτο λιτότητας το 2019.

Οι προτάσειςκαι η συμφωνία

Στις 15 Ιουνίου αναμένεται να αποφασιστεί η συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα χωρίς χρηματοδότηση, η οποία αναμένεται στο τέλος του, όταν και θα υποβληθεί η έκθεση βιωσιμότητας του χρέους, ενώ θα συζητηθεί η δυνατότητα 15ετούς επέκτασης των δανείων στήριξης.

Η ελάφρυνση του χρέους δεν θα συγκεκριμενοποιηθεί, αφήνοντας την Ελλάδα εκτός QE. Ο ESM θα καταβάλει την τρίτη δόση στην Ελλάδα (7-10 δισ. ευρώ), ώστε να καλύψει τις μεγάλες χρηματοδοτικές ανάγκες του καλοκαιριού, ενώ κάποια πιο συγκεκριμένα μέτρα ελάφρυνσης θα ανακοινωθούν μετά τις γερμανικές εκλογές.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ