Εμφύλιος για την «πίτα» στο λιανεμπόριο

Το λιανεμπόριο λειτουργεί ως αντεστραμμένη εικόνα της ελληνικής αγοράς. Συγκεντρώνοντας ο κλάδος ορισμένες από τις πιο ισχυρές επιχειρήσεις της ελληνικής οικονομίας, κατόρθωσε στο διάστημα της κρίσης και με «αιματηρό» τρόπο να ενισχύσει τους ρυθμούς συγκέντρωσης και τα όσα συνέβησαν στη διάρκεια των δύο τελευταίων χρόνων και κυρίως εντός του 2016 διαμορφώνουν ένα τοπίο άγριου ανταγωνισμού, πρωτοφανούς για τα ελληνικά δεδομένα, ώσπου να αναπτυχθεί μια νέα ισορροπία σε ένα άλλο επίπεδο και φυσικά σε ένα περιβάλλον ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας.

Ωστόσο η απόσταση από το «ξέφωτο» είναι ακόμη μεγάλη.

Αν όμως το 2016 λειτούργησε ως εργαστήρι ανάδυσης των κυρίαρχων τάσεων, το 2017 θα δοκιμάσει τις αντοχές των «μεγάλων» του ελληνικού λιανεμπορίου.

Η αγορά εφέτος, ως τώρα τουλάχιστον, κινήθηκε σύμφωνα με τις εταιρείες μετρήσεων σε τραγικούς ρυθμούς πτώσης, πρωτοφανείς για τα τελευταία χρόνια, και λέγεται πως επί της ουσίας ο κλάδος των σουπερμάρκετ «σώθηκε» από την κατάρρευση της Μαρινόπουλος ΑΕ –άλλες ωστόσο πηγές θεωρούν ότι η πτώση δεν είναι τόσο μεγάλη και κινείται στο μισό της καταγεγραμμένης.

Πηγές λοιπόν της αγοράς μιλώντας προς «Το Βήμα» έλεγαν πως, σύμφωνα με τις μετρήσεις, η πτώση εφέτος είναι περί το 8% –πρόκειται για τεράστιο ποσοστό και αυτό σημαίνει απώλεια εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Αλλες πηγές, όμως, λαμβάνοντας υπόψη ορισμένες τεχνικές παραμέτρους, μετρούσαν την πτώση στο 3%-5%, αλλά και αυτό το ποσοστό δεν είναι αμελητέο.

Οπως εξελίχθηκαν όμως τα πράγματα εφέτος, η πτώση στην αγορά των καταναλωτικών προϊόντων θα καταγραφεί στους ισολογισμούς των βιομηχανικών και εμπορικών επιχειρήσεων, αλλά αντιθέτως στους ισολογισμούς των αλυσίδων σουπερμάρκετ θα αποτυπωθεί άνοδος των πωλήσεων. Τούτο είναι προφανές ότι οφείλεται στην κατάρρευση της Μαρινόπουλος ΑΕ και στο γεγονός ότι όλες οι άλλες επιχειρήσεις του κλάδου, μεγάλες αλλά ακόμη και μικρές,«διαμοιράστηκαν» τις πωλήσεις της.

Αλλά αυτό ακριβώς το γεγονός θα είναι και η αιτία πολέμου που θα σημαδέψει το 2017. Ολη η αγορά, εκατοντάδες επιχειρήσεις, μικρές, μεσαίου μεγέθους και μεγάλες, εδώ και μήνες βρίσκονται σε τρομερή αναστάτωση. Από τη μία πλευρά βρέθηκαν αντιμέτωπες με την κατάρρευση της Μαρινόπουλος και με επισφαλείς τις οφειλές της προς αυτούς και όταν βρέθηκε «η λύση Σκλαβενίτη» είχαν να αντιμετωπίσουν το κατά 50% «κούρεμα» των οφειλών που επέβαλαν οι τράπεζες για να είναι βιώσιμο το νέο επιχειρηματικό σχέδιο.

Πιέσεις

Από την άλλη πλευρά, οι άλλες μεγάλες αλυσίδες της αγοράς, όπως ήταν αναμενόμενο, όχι μόνο δεν είδαν με «καλό μάτι» την απόκτηση της Μαρινόπουλος ΑΕ από τη Σκλαβενίτης ΑΕΕ και την ενδυνάμωση της δεύτερης τουλάχιστον ως προς το δίκτυο των καταστημάτων –η επιτυχία του εγχειρήματος θα φανεί τα επόμενα χρόνια –αλλά ασκήθηκαν παρασκηνιακά σημαντικές πιέσεις σε αρκετούς προμηθευτές για να μη συναινέσουν στο «κούρεμα».

Το εύλογο επιχείρημα ήταν ότι πρόκειται για μια αντι-ανταγωνιστική συμπεριφορά σε βάρος των αλυσίδων που είναι συνεπείς προς τους προμηθευτές τους. Βέβαια οι προμηθευτικές επιχειρήσεις δεν είχαν μόνο την καταγραφή της ζημιάς του 50% των χρημάτων που τους οφείλονταν και τις πιέσεις των άλλων αλυσίδων σουπερμάρκετ, αλλά ήταν αντιμέτωπες και με τον κίνδυνο πως, αν δεν συναινούσαν, η Μαρινόπουλος ΑΕ θα οδηγούνταν σε πτώχευση και τότε θα έχαναν όλο το ποσό των οφειλουμένων. «Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα».

Και όλα αυτά σε ένα περιβάλλον συνεχιζόμενης ύφεσης και χωρίς τραπεζικό σύστημα.

Ολοι, όμως, προμηθευτές και λιανέμποροι, το τελευταίο διάστημα προσπαθούν να λύσουν τον γρίφο «τι πρόκειται να συμβεί το 2017». Στελέχη πολυεθνικών ομίλων θεωρούν ότι το 2017 η κατάσταση στην αγορά θα σταθεροποιηθεί και με βάση αυτή την εκτίμηση «πρόκειται τον Νοέμβριο να διαμορφώσουν τα budgets του για τον επόμενο χρόνο» έλεγαν οι ίδιες πηγές. Εφόσον λοιπόν η κατάσταση σταθεροποιηθεί, το ερώτημα που τίθεται από πολλές πλευρές είναι ποια θα είναι η στρατηγική που θα ακολουθήσουν οι μεγάλοι λιανεμπορικοί όμιλοι.

Αύξηση πωλήσεων

Η πρώτη εκτίμηση, που με βάση τα σημερινά δεδομένα φαίνεται πιο πιθανή, είναι να ξεσπάσει ένας ανελέητος «πόλεμος τιμών» που παρόμοιό του δεν έχει γνωρίσει ως τώρα η ελληνική αγορά. Και τούτο για τους εξής λόγους: διότι το σύνολο των αλυσίδων σουπερμάρκετ κατόρθωσε εφέτος να παρουσιάσει αύξηση πωλήσεων και μάλιστα σημαντική –αναντίστοιχη της πτώσης της αγοράς –και σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις κινείται σε διψήφια ποσοστά.

Ο όμιλος Σκλαβενίτη αποκτώντας το δίκτυο της Μαρινόπουλος ΑΕ είναι προφανές ότι θα διεκδικήσει να «πάρει πίσω» τον τζίρο που χάθηκε –αν όχι όλο, τουλάχιστον ένα μέρος του. Από την πλευρά τους οι άλλες αλυσίδες και κυρίως οι μεγάλες θα προσπαθήσουν να διατηρήσουν τον τζίρο που κέρδισαν εφέτος ή εν πάση περιπτώσει να χάσουν όσο το δυνατόν λιγότερο μερίδιο. Η κάθε πλευρά θα χρησιμοποιήσει για τις επιδιώξεις της όποιο όπλο διαθέτει.

Οι ίδιες πηγές θεωρούν ότι σε ένα τέτοιο ασφυκτικό περιβάλλον θα ασκηθεί τρομακτική πίεση στις μεσαίου μεγέθους αλυσίδες σουπερμάρκετ με πωλήσεις κάτω των 300 εκατ. ευρώ και δεν αποκλείουν η συγκέντρωση της αγοράς –«αιματηρή» φυσικά –να συνεχιστεί και εντός του 2017.

Βέβαια άλλες πηγές εκτιμούν ότι ενδεχομένως «να ανεβούν οι τόνοι του ανταγωνισμού» για τους προαναφερόμενους λόγους, αλλά κανέναν δεν συμφέρει να χάσει –και ένας πόλεμος τιμών σημαίνει απώλεια κερδών και αξίας πωλήσεων. Ο γρίφος σε κάθε περίπτωση θα λυθεί σύντομα.