Η οικονομική δυσπραγία, η συρρίκνωση της αγοράς, η πίεση για αποτελέσματα αλλά και οι ζημιές που μπορεί να προέρχονται είτε από τη μειωμένη επιχειρηματική δραστηριότητα είτε, ακόμη χειρότερα, από περιπτώσεις απάτης κάνουν πιο επιτακτική την ανάγκη να βρεθούν νέοι τρόποι αντιμετώπισης των εξελιγμένων κινδύνων της απάτης που ελλοχεύουν. Τους τρόπους αντιμετώπισης αυτού του φαινομένου αλλά και ενδιαφέροντα στοιχεία δίνει ο κ. Γιάννης Βραϊμάκης, διευθυντής στο Τμήμα Εγκληματολογικών Τεχνολογιών και Ερευνών της ΕΥ Ελλάδας.
Σε σχετική έρευνα που πραγματοποίησε η EY το 2015 για την εταιρική απάτη και τη διαφθορά όλα τα ανωτέρω αποτυπώνονται με πολύ ξεκάθαρο τρόπο. Το 67% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα απάντησε ότι οι διοικήσεις και τα στελέχη των επιχειρήσεων βρίσκονται υπό πίεση προκειμένου να δημιουργήσουν νέες πηγές εσόδων, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για το σύνολο των χωρών είναι 57%. Επιπροσθέτως, το 44% των στελεχών στην Ελλάδα (και το 39% στο σύνολο των ερωτηθέντων στελεχών) μπορεί να θεωρήσει δικαιολογημένη κάποιας μορφής παραποίηση των οικονομικών δεδομένων.
Το οικονομικό περιβάλλον έχει αλλάξει πολύ την τελευταία δεκαετία. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας, το Διαδίκτυο, τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα και γενικά οι εξελιγμένες συσκευές που καταργούν τις αποστάσεις και συρρικνώνουν τον χρόνο έχουν κάνει την επικοινωνία μας αλλά και τη διασύνδεση μεταξύ διαφόρων μερών πολύ πιο εύκολη. Αυτή η επικοινωνία όμως γεννά πολλά δεδομένα τα οποία μπορούν να συνδεθούν μεταξύ τους και να μας δώσουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά με τη λειτουργία της εταιρείας. Για αυτόν τον λόγο η αυξανόμενη τεχνολογική πολυπλοκότητα κάνει επιτακτική την ανάγκη της χρήσης νέων τεχνικών για την αντιμετώπιση της απάτης. Μία από αυτές είναι η εγκληματολογική ανάλυση δεδομένων (Forensic Data Analytics ή FDA). Μέσα από τη χρήση ισχυρών αναλυτικών εργαλείων και πολύπλοκων σύγχρονων μεθόδων (Data Mining) μπορούμε να συνδυάσουμε μια πλειάδα πηγών δεδομένων και να προσπαθήσουμε να αναγνωρίσουμε επαναλαμβανόμενα αρχέτυπα που μπορεί να βρίσκονται κρυμμένα τα οποία είναι δυνατόν να μας υποδείξουν την ύπαρξη ενδεχόμενης απάτης ή να αναδείξουν πιθανούς κινδύνους οι οποίοι διαφεύγουν της αντίληψής μας.
Στην παγκόσμια έρευνα εγκληματολογικής ανάλυσης δεδομένων της EY για το 2016 καταγράφεται ότι οι εταιρείες δεν εκμεταλλεύονται πλήρως όλες τις δυνατότητες που μπορούν να τους παρέχουν τα μοντέρνα εργαλεία ανάλυσης δεδομένων. Το 74% των ανωτάτων στελεχών που ερωτήθηκαν δήλωσαν ότι πρέπει να κάνουν περισσότερα σχετικά με τις διαδικασίες που αφορούν την απάτη, συμπεριλαμβανομένης και της στροφής προς τα εργαλεία της FDA. Ενδεικτικό του κλίματος που επικρατεί είναι το ότι η πλειονότητα των στελεχών πιστεύει πως δεν χρησιμοποιούν επαρκώς τις μεθόδους και τα εργαλεία της FDA στους οργανισμούς τους.
Και αν όλα τα προηγούμενα φαίνονται εντυπωσιακά, η πραγματική δύναμη των μεθόδων της FDA κρύβεται στην επανάληψη. Πρακτικά μια ανάλυση που έχει ήδη πραγματοποιηθεί μπορεί να επαναληφθεί άμεσα, ανανεώνοντας τα αποτελέσματα της ανάλυσής μας, κατά το δοκούν. Συνεπώς, είναι πολύ εύκολο με τις μεθόδους αυτές η διοίκηση ενός οργανισμού να λαμβάνει έγκαιρα ενημέρωση για ενδείξεις απάτης (red flags), ακόμα και με βάση τα δεδομένα της προηγούμενης ημέρας.
Ως σήμερα οι εταιρείες πραγματοποιούν δειγματοληπτικούς ελέγχους των επικίνδυνων περιοχών. Πλέον ο σκόπελος αυτός έχει ξεπεραστεί, αφού η FDA επιτρέπει να αναλύουμε το σύνολο των δεδομένων επιτρέποντας στα στελέχη της να επικεντρώνονται στοχευμένα σε περιοχές με μεγαλύτερο κίνδυνο.
Τέλος, οι σύγχρονες μέθοδοι έχουν φέρει επανάσταση και στην οπτική παρουσίασή τους. Οι νέες μέθοδοι φέρνουν διαγράμματα, διαδραστικούς χάρτες και ενεργά φύλλα που επικεντρώνουν την προσοχή ακριβώς εκεί που θέλει ο αναγνώστης, ακόμη και μέσα από την οθόνη του κινητού του.
Μην ξεχνάμε ότι πρέπει πια να στρέψουμε την προσοχή μας όχι στην καταπολέμηση των περιστατικών της απάτης αλλά, πιο σημαντικό, να την πατάξουμε εν τη γενέσει της, αλλάζοντας τη νοοτροπία του οργανισμού μας προς την κατεύθυνση της αποτροπής και της συχνής ανατροφοδότησης των διαδικασιών μας, με τη χρήση των νέων μεθόδων της FDA.

HeliosPlus