Γάλα-σκόνη στο ελληνικό γιαούρτι αποδέχθηκε η κυβέρνηση Τσίπρα

Στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας η ελληνική γαλακτοβιομηχανία με αιχμή τη ΦΑΓΕ της οικογένειας Φιλίππου κατόρθωσε να αναδείξει το στραγγιστό γιαούρτι στο best-seller προϊόν της παγκόσμιας αγοράς τροφίμων.

Και στις δύο ακτές του Ατλαντικού. Στη μία μάλιστα, στην αγορά των Ηνωμένων Πολιτειών, οι πωλήσεις του στραγγιστού γιαουρτιού κινούνται στα 2-2,5 δισ. δολάρια και έχουν την τιμητική τους ακόμη και στον… Λευκό Οίκο.

Αλλά και στην ευρωπαϊκή αγορά το sprint των ελληνικών εξαγωγών γιαουρτιού έχει φτάσει στα 140 εκατ. ευρώ. Το πιο εντυπωσιακό όμως στοιχείο μεταξύ της ευρωπαϊκής και της αμερικανικής αγοράς είναι πως στην πρώτη το στραγγιστό γιαούρτι είναι greek yogurt και όποιος άλλος θέλει να το παράγει πρέπει να το αποκαλέσει greek style yogurt, ενώ στη δεύτερη οι ελληνικές γαλακτοβιομηχανίες πλέον δεν εξάγουν, έτσι η επωνυμία του δεν έχει καμία σημασία και ο ανταγωνισμός αφορά κυρίως το επίπεδο των τιμών.

Μία ακόμη διαφορά μεταξύ των δύο περιοχών είναι πως στις ΗΠΑ όλοι οι πολυεθνικοί γαλακτοκομικοί όμιλοι είναι παρόντες, ενώ στην ευρωπαϊκή δεν είναι κανένας –εκτός της Friesland, η οποία ωστόσο έχει την παραγωγή της στην Πάτρα και δεν εξάγει.

Αλλάζουν όλα

Τα πράγματα όμως θα αλλάξουν σύντομα. Η μνημονιακή δέσμευση την οποία αποδέχθηκε η κυβέρνηση Τσίπρα τον περασμένο Αύγουστο, σύμφωνα με την οποία αλλάζει ο Κώδικας Τροφίμων και Ποτών και θα επιτρέπεται η παραγωγή γιαουρτιού από σκόνη γάλακτος –η σχετική ρύθμιση είναι έτοιμη και θα υπογραφεί σύντομα από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, τους κ.κ. Βαγγέλη Αποστόλου και Μάρκο Μπόλαρη -, θα υπονομεύσει το πιο ισχυρό ελληνικό γαλακτοκομικό προϊόν μετά τη φέτα στις ευρωπαϊκές αγορές. Οπως εξηγούν μιλώντας προς «Το Βήμα» πηγές της αγοράς, εκτός από τις επιπτώσεις που θα έχει στην εγχώρια αγελαδοτροφία, η οποία βρίσκεται σε φάση κατάρρευσης, με τους κ.κ. Αποστόλου και Μπόλαρη σε ρόλους θεατή, θα υπάρξει ποιοτική υποβάθμιση του προϊόντος.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη υποχρέωση συμπεριλαμβάνεται στην περίφημη «εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ», η οποία λίγο έλειψε την άνοιξη του 2014 να ρίξει την κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου.

Οι αντιδράσεις που προκλήθηκαν τότε απέτρεψαν την εφαρμογή της συγκεκριμένης ρύθμισης. Οπως λένε πηγές της αγοράς, η προσπάθεια υποβάθμισης του στραγγιστού γιαουρτιού «εξυπηρετεί πολυεθνικούς ομίλους που δεν έχουν παραγωγή στην Ελλάδα».

Παράλληλα όμως με την επιχειρούμενη υποβάθμιση του ελληνικού προϊόντος, ενδιαφέρουσες εξελίξεις παρατηρούνται στη γειτονική Βουλγαρία. Εκεί ισχυρός παράγοντας είναι η γαλλική Danone –όπως και στη Ρουμανία.

Συγκεκριμένα αναφέρουν ότι η Βουλγαρία σχεδιάζει να καταστήσει ΠΟΠ έναν ορισμένο τύπο αγελαδινού γιαουρτιού που προσιδιάζει στο ελληνικό παραδοσιακό –ορισμένοι υποστηρίζουν ότι είναι ακριβώς το ίδιο –για την παρασκευή του οποίου χρησιμοποιείται συγκεκριμένος βάκιλος, «βουλγαρικό βάκιλο» τον αποκαλούν.

Αποδυνάμωση

Ειρήσθω εν παρόδω ότι κανένα γιαούρτι δεν θεωρείται ως τώρα ΠΟΠ στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Η ανάδειξη ενός νέου προϊόντος, το οποίο θα υποστηρίζεται από πολυεθνικά δίκτυα στην ευρωπαϊκή αγορά με την ταυτόχρονη ποιοτική υποβάθμιση του ελληνικού στραγγιστού γιαουρτιού, σίγουρα δεν προοιωνίζεται καλές εξελίξεις. Είναι προφανής ο κίνδυνος αποδυνάμωσης της δυναμικής του ελληνικού προϊόντος.

Βέβαια όλα αυτά είχαν αποτραπεί την άνοιξη του 2014. Τότε ισχυρά αντίθετος σε αυτή την εξέλιξη –όπως και στην αύξηση της χρονικής διάρκειας του παστεριωμένου γάλακτος –ήταν ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Αθανάσιος Τσαυτάρης, ο οποίος κατόρθωσε ύστερα από μήνες διαπραγματεύσεων εντός και εκτός κυβέρνησης να αποτρέψει την ποιοτική υποβάθμιση του προϊόντος.

Μάλιστα εκείνο το διάστημα είχε δοκιμαστεί σοβαρά η συνοχή της τότε κυβέρνησης, ακόμη και η κοινοβουλευτική της πλειοψηφία. Ηταν τέτοιο το πολιτικό κόστος που πλήρωσε η τότε κυβέρνηση με τις αλλαγές που ήθελε να κάνει στην αγορά των γαλακτοκομικών προϊόντων ώστε στις ευρωεκλογές του Ιουνίου του 2014 συγκροτήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα κτηνοτροφικό κόμμα, το οποίο είχε αξιόλογα αποτελέσματα στους νομούς που βρίσκονται στη ζώνη γάλακτος.

Ωστόσο τον Αύγουστο του 2015 τα πράγματα άλλαξαν δραματικά. Η κυβέρνηση Τσίπρα εν όψει του κινδύνου της χρεοκοπίας ψήφισε –μαζί με τα περισσότερα κόμματα της αντιπολίτευσης –στη Βουλή, μεταξύ των άλλων, και τη νομοθέτηση των ρυθμίσεων που προτείνει η πρώτη εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ και φυσικά και το σημείο που ορίζει την παραγωγή γιαουρτιού από σκόνη γάλακτος.